مفتون در دوبیتی‌ها وسروده‌ و عاشقانه‌های غنایی‌ خود به شیوۀ مؤثر از ابزارهای بلاغی، مخصوصاً علم معانی بهره برده است. در این پژوهش، نقش علم معانی در انتقال اندیشه‌های شاعرانه در دوبیتی‌های مفتون، بررسی شده تا مشخّص شود او هنگامی که در لابه‌لای دوبیتی‌های غنایی و عاشقانۀ خود خواسته ‌است به‌طور ضمنی به پند و اندرز و تعلیم روی بیاورد، از چه نوع جمله‌هایی استفاده کرده و چگونه آن‌ها را به کار برده است تا مضامین مورد نظر به بهترین شکل به مخاطب منتقل شود. مفتون بـا اسـتفاده از علم معانی و ابزارهای مناسب آن مانند جمله‌های پرسشی، خبری و امری به شیوه‌ای مـؤثر، در انتقال مفاهیم و مضامین شعری به مخاطب خود موفق بوده‌ اسـت و درعین‌حال از این طریق، حضور مخاطب در لابه‌لای متن را نیز برجسته‌تر نشان داده ‌است. بررسی این دسته از جملات و اغراض ثانویۀ آن‌ها برای شناخت اندیشه و افکار او بسیار ضروری است. با بررسی نوع جملات به کار رفته در ابیات تعلیمی و اغراض و معانی ثانویۀ آن‌ها، چگونگی پیوند زبان غنایی مفتون با اهداف تعلیمی او در این سروده‌ها مشخّص می‌شود. نگارندگان در این پژوهش به شیوۀ توصیفی – تحلیلی و ابزار کتابخانه‌ای به بررسی این دسته از جملات و معانی ثانویۀ آن‌ها پرداخته‌اند و نکات برجستۀ سه مبحث از علم معانی، یعنی جملات پرسشی امری و خبری و نقش و تأثیر آن‌ها در انتقال مؤثر مضامین شاعر در سرودۀ غنایی و عاشقانه، شرح و تبیین شده است. تفاصيل المقالة

بشر از گذشته‌های دور، چه در لحظه‌های تنهایی و چه در مراسمی مانند جشن‌های مذهبی، شکار و جنگ‌ها، همیشه ترانه‌هایی را زمزمه می‌کرده است. این ترانه‌های عامیانه از آغاز تاکنون با نام‌های متفاوتی معرفی‌شده‌اند. ترانه‌های عامیانه، ریشه در فرهنگ و آداب ‌و رسوم یک ملت دارد. مردم با این ترانه‌ها زیسته‌اند و شادی و اندوه خود را با آن ابراز نموده‌اند. با آن‌ها اعتراض و شکوه و شکایت خود را نشان داده‌اند. دراین‌ بین، فرهنگ مردم دشتی و مناطق دیگر استان بوشهر مورد توجه این نوشتار است. در این نوشتار با رویکرد متن‌شناسی و تحلیل درونی و کارکردهای فرهنگی- اجتماعی، این گونه‌های ادبی بررسی و واکاوی شده است. ترانه‌های عامیانه‌ای؛ همچون گل‌گلی، گل سوسنی، سوز سوز، زینو زینو و... مواد اصلی این تحقیق را تشکیل می‌دهد. در بررسی ملودی‌های این آوازها، به مؤلفه‌ها و سایر ویژگی‌های هرکدام از آن‌ها اشاره ‌شده، هم‌چنین به بررسی ادبیات و ابیات متناظر با هر کاربرد پرداخته‌شده است. با توجه به گوناگونی مقام‌ها، ترانه‌ها و نغمات، می‌توان به این نتیجه رسید که موسیقی و بومی سروده‌های شهرستان دشتی ازنظر کیفیت و کمیت، منحصربه‌فرد است و در ایران جایگاه ویژه‌ای دارد و با توجه به صنعتی شدن شهرها و نیز با درگذشت راویان موسیقی اقوام، رفته‌رفته موسیقی این اقوام نیز رو به نابودی و یا فراموشی می‌رود. با بررسی و توضیح ساختار موسیقایی از موسیقی اقوام، سعی در حفظ و نگهداری، همچنین شناساندن این موسیقی به دیگر فرهنگ‌ها، خواهد شد. تفاصيل المقالة