مقدمه: از بین میکروارگانیسم‌های تولیدکننده رنگ‌دانه، Monascus purpureus به دلیل تولید رنگ‌دانه‌های قرمز و نارنجی با خواص درمانی در بیماریهای سرطان، التهاب، دیابت و پیشگیری و کاهش چربی اهمیت دارد.مواد و روش ها: در این پژوهش تاثیر سه عامل جایگزینی ضایعات نشاسته سیب زمینی (100- 20 درصد)، مقدار کلریدسدیم (14-6 گرم) و زمان تنش حرارتی سوسپانسیون اسپوری (90-50 ثانیه) بر رشد قارچ M. purpureus و تولید رنگدانه‌های قرمز و نارنجی در شرایط دمای 30 درجه سلسیوس در کشت غوطه‌وری توسط طرح مرکب مرکزی در سطح اطمینان 95 درصد مورد مطالعه قرار گرفت.یافته ها: نتایج نشان داد افزایش جایگزینی ضایعات نشاسته سیب زمینی تا 50 درصد به طور معنی داری رنگدانه های قرمز و نارنجی را کاهش و تولید زیست توده را افزایش داد (05/0p<). از طرفی افزایش زمان تنش حرارتی سوسپانسیون اسپوری تا 73 ثانیه و افزایش میزان کلریدسدیم در غلظت بالای 9 گرم در لیتر تولید زیست توده و رنگدانه های قرمز و نارنجی را به طور معنی داری افزایش داد (05/0p<). در دو نقطه ی بهینه با میزان جایگزینی ضایعات نشاسته سیب‌زمینی (3/20 و 5/42) (درصد)، مدت‌زمان تنش حرارتی سوسپانسیون اسپوری (65 و 81) (ثانیه) و غلظت کلرید سدیم (12 و 6) (گرم در لیتر) به ترتیب میزان زیست‌توده (g/l)، رنگ‌دانه‌های قرمز و نارنجی (OD/l) در نقطه بهینه یک (24/5، 55/4 و 3/5) و در نقطه بهینه دو (55/4، 37/4 و 4/5) بدست آمد.نتیجه گیری: از آنجایی که جایگزینی ضایعات نشاسته سیب زمینی، تولید زیست توده را افزایش اما تولید رنگدانه های قرمز و نارنجی توسط Monascus purpureus را کاهش داد، ضایعات نشاسته سیب زمینی باید در سطح بهینه در محیط کشت استفاده شود تا بهترین بهره وری تولید به دست آید. تفاصيل المقالة