مقدمه و هدف: گندم آبی تقریبا 75 درصد از تولید داخلی کشور افغانستان را تشکیل می‌دهد. این محصول در امنیت غذایی، افزایش درآمد و اشتغال کشاورزان این کشور اهمیت زیادی دارد. به همین منظور میزان کارایی گندم آبی و عوامل موثر بر آن در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روش­ها: داده­های این پژوهش به روش نمونه­گیری تصادفی طبقه­ای با تکمیل پرسشنامه از 104 کشاورز گندم کار آبی شهرستان کشم کشور افغانستان به­دست آمد. به­منظور تجزیه و تحلیل کارآیی از روش تحلیل پوششی داده­ها استفاده شد. همچنین، برای بررسی عوامل موثر بر کارآیی گندم آبی، مدل رگرسیونی توبیت مورد استفاده قرار گرفت. یافته­ ها: بر اساس نتایج مدل تحلیل پوششی داده­ها، میانگین کارآیی فنی، تخصیصی و اقتصادی کشاورزان، به‌ترتیب 820/0، 650/0 و 519/0 است. می­توان نتیجه گرفت که اکثر زارعین این شهرستان دارای کارآیی فنی بالا می­باشند، اما از کارآیی اقتصادی خوبی برخوردار نیستند. به­علاوه، نتایج رگرسیون توبیت نشان می­دهدکه متغیر تعاونی­های کشاورزی اثر مثبت و معنی‌دار، متغیر سن کشاورز اثر منفی و معنی­ دار و متغیرهای میزان تحصیلات و تجربه کشاورز اثر منفی و اندازه مزرعه اثر مثبت بر کارآیی فنی دارد. بحث و نتیجه ­گیری: طبق نتایج تخقیق، تشویق زارعان به عضویت در تعاونی­های کشاورزی و یکپارچه­سازی اراضی باعث بهبود کارآیی فنی تولید گندم آبی این شهرستان می­شود. تفاصيل المقالة