صنعت لبنی جایگاه ویژه‌ای در صنایع غذایی جهانی دارد. موضوع محصولات ثانویه در کاهش ضایعات، ایجاد ارزش افزوده‌ی بالا و کاهش اثرات زیست‌محیطی متناظر به عنوان بخشی از مولفه‌های زنجیره تامین لبنی قابل طرح است. به دلیل ارزش غذایی و هم‌چنین شامل شدن هزینه‌های تولیدی این محصولات انجام تمهیداتی به منظور کاهش ضایعات و تامین غذای بیشتر، اقتصادی به نظر می‌رسد. در بین محصولات ثانویه در فرایند فراوری محصولات لبنی، آب پنیر به عنوان مهم‌ترین و مغذی‌ترین ماده‌ی ثانویه شناخته شده است. مقاله‌ی حاضر تلاش می‌نماید، با توسعه‌ی مدل‌های موجود در زنجیره تامین لبنی و افزودن متغیر تصمیم محصولات ثانویه به آن، گامی در راستای تحقق این اهداف بردارد. با تحلیل و آنالیز مدل جدید با بهره‌گیری از داده‌های صنعت لبنیات استان کردستان سودآوری این زنجیره پس از دخیل کردن تاثیر محصول ثانویه‌ی آب پنیر، به طور معنی‌داری افزایش می‌یابد. تفاصيل المقالة