گونه‌های مختلف جنس آویشن به‌دلیل پتانسیل سنتز متابولیت های ثانویه تیمول و کارواکرول از مصارف گسترده دارویی برخوردارند. این تحقیق به منظور بررسی تاثیر زمان های مختلف برداشت (شروع گلدهی‌، 50 درصد و 100 درصد گلدهی) بر کمیت و کیفیت اسانس دو گونه از آویشنT. lancifolius و armeniacus T. به‌صورت یک آزمایش گلدانی و با استفاده از طرح آزمایشی کاملا تصادفی با سه تکرار در سال 1394 در دانشگاه شهرکرد اجرا شد. سرشاخه‌های هوایی گیاه طی سه مرحله برداشت گردید، استخراج اسانس با استفاده از دستگاه تقطیر با آب (طرح کلونجر) و آنالیز مواد موثره با استفاده از دستگاه GC/MS انجام گرفت. نتایج نشان داد در فاز کامل گلدهی، گونه‌ها از بیشترین مقدار محتوای اسانس برخوردار بودند . بیشترین میزان تیمول (62 درصد) در مرحله شروع گلدهی و بیشترین میزان سیترونلول (2/30 درصد) در فاز نیمه و کامل گلدهی گیاه T. lancifolius گزارش گردید. بیشترین میزان کارواکرول (44-45 درصد) به‌ترتیب در مراحل شروع و نیمه گلدهی گیاه T. armeniacus و بیشترین میزان 1و8- سینئول (4/14 درصد) در فاز گلدهی کامل گزارش گردید. نتایج بیانگر آنست که کمیت و کیفیت مواد موثره اسانس بسته به نوع گونه و زمان‌های مختلف رشد و نمو متفاوت بوده و به تناسب آن نیز می‌تواند از عملکردهای متفاوت دارویی برخوردار باشد. تفاصيل المقالة

گونه‌های جنس آویشن (Thymus L.) از مهم‌ترین گیاهان دارویی هستند که به‌دلیل سنتز متابولیت‌های ثانوی تیمول و کارواکرول، مصارف گسترده‌ دارویی دارند. در این تحقیق اثر تنش خشکی بر کمیت و کیفیت مواد موثره اسانس هشت گونه از آویشن مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به‌صورت فاکتوریل با سه تکرار در قالب طرح کاملاً تصادفی در دو سطح آبیاری 25 و 50 درصد به‌ترتیب مربوط به تنش‌های خشکی ملایم و شدید نسبت به ظرفیت زراعی، در سال 1393 و در دانشگاه شهرکرد انجام شد. سرشاخه‌های گلدار گیاه از فاصله پنج سانتی‌متری سطح خاک گلدان برداشت و به روش تقطیر با آب (طرح کلونجر) اسانس‌گیری و ترکیب‌های تشکیل‌دهنده‌ اسانس توسط دستگاه GC/MS شناسایی شدند. نتایج نشان داد تنش خشکی تاثیر معنی‌داری بر میزان بازده اسانس داشته و در بین گونه‌ها، به‌ترتیب گونه T. vulgaris از بیشترین میزان اسانس (69/2 درصد) و گونه T. migricus با بازده (49/0 درصد) از کمترین میزان برخوردار بود. بیشترین مقدار تیمول (85/42 و 41/42 درصد) به‌ترتیب متعلق به گونه‌های: T. daenensis و T. kotschyanus، بیشترین مقدار کارواکرول (9/28 درصد) در گونه‌T. armeniacus و ژرانیول با مقدار (38/41 درصد) در گونه‌ T. trautvetterii گزارش شد. درصد تیمول در شرایط تنش خشکی شدید نسبت به تنش ملایم در گونه‌های T.kotschyanus، T. migricus و T. vulgaris بدون تغییر و در گونه‌های T. daenensis، T. armeniacus و T. lancifolius کاهش نشان داد. در مجموع اعمال تنش خشکی شدید بسته به نوع گونه، موجب کاهش یا افزایش بازده اسانس گردید و در مقایسه با تیمول، کارواکرول در گونه‌های مورد بررسی تحت تاثیر تنش خشکی شدید قرار نگرفت. تفاصيل المقالة