اکوسیستم های طبیعی ایران
,
العدد1,السنة
13
,
بهار
1401
گیاهان دارویی در عرصههای منابع طبیعی بهعنوان یکی از مهمترین راهبردها در زمینه سلامت، تجارت و فناوری مطرح هستند. شناخت علمی و همه جانبه عناصر و اجزاء اکوسیتمهای مرتعی جهت برنامهریزی و مدیریت صحیح آنها امری ضروری محسوب میشود. به این منظور خصوصیات اکولوژیکی رویشگاه، أکثر
گیاهان دارویی در عرصههای منابع طبیعی بهعنوان یکی از مهمترین راهبردها در زمینه سلامت، تجارت و فناوری مطرح هستند. شناخت علمی و همه جانبه عناصر و اجزاء اکوسیتمهای مرتعی جهت برنامهریزی و مدیریت صحیح آنها امری ضروری محسوب میشود. به این منظور خصوصیات اکولوژیکی رویشگاه، خصوصیات ریختشناسی و میزان برخی از مواد معدنی گیاه داروئی گل آرونه در بومسازگان مرتعی خراسان جنوبی در دو رویشگاه دره امرودکان فردوس و دره سبز سرایان مورد بررسی قرار گرفت. بدین صورت که در منطقه معرف هر رویشگاه تعداد 3 ترانسکت و در طول هر ترانسکت 10 پلات 3 مترمربعی مستقر گردید. در هر پلات پارامترهای پوشش شامل تعداد پایه، درصد تاج پوشش گونههای گیاهی، درصد گونه گل آرونه، قطر بزرگ و کوچک، ارتفاع متوسط و برخی ترکیبات معدنی موجود در اندامهای هوایی گیاه اندازهگیری شد. همچنین خصوصیات اقلیمی و توپوگرافی هر رویشگاه و فاکتورهای فیزیکی و شیمیایی خاک مورد اندازهگیری قرار گرفت. نتایج نشان داد که جهت هر دو رویشگاه رو به شمال بوده و دره امرودکان از ارتفاع و متوسط بارندگی سالیانه بیشتری در مقایسه با سبزرود برخوردار بود. خاک هردو منطقه در محدوده اسیدی بوده و بافت خاک در رویشگاه دره امرودکان از نوع لوم و در رویشگاه سبزرود شنی-لومی بود. درصد پوشش کل گونهها، درصد پوشش گونه گل آرونه، متوسط ارتفاع و وزن تر و خشک قسمت سرشاخههای گلدار گونه مورد نظر بهدلیل شرایط اکولوژیکی مناسبتر و وجود خاک حاصلخیزتر در رویشگاه دره امرودکان به ترتیب 17، 43، 12، 43 و 62 درصد بیشتر از رویشگاه سبزرود سرایان بود. همچنین بین مواد معدنی موجود در اندام دارویی گل آرونه در دو رویشگاه اختلاف معنیداری وجود داشت و مواد معدنی موجود در سرشاخههای گلدار این گونه در رویشگاه دره امرودکان از رویشگاه سبزرود بیشتر بود. بهطورکلی نتایج نشان دهنده تاثیرپذیری خصوصیات مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی این گونه از رویشگاه است. با توجه به ارزش دارویی، دارا بودن مواد معدنی و همچنین مقاومت بالای این گیاه به شرایط مختلف محیطی استفاده از آن در کمربند فضای سبز شهری توصیه میشود.
تفاصيل المقالة
اکوسیستم های طبیعی ایران
,
العدد2,السنة
13
,
تابستان
1401
استفاده چندمنظوره و سرمایه گذاری در منابع بالقوه موجود در مراتع مانند استفاده از گیاهان دارویی و همچنین توجه به صنعت گردشگری و اکوتوریسم می تواند افراد محلی را از فوایدی ازجمله اشتغال و درآمدزایی بهره مند سازد. بنابراین این پژوهش با هدف بررسی نظر بهرهبرداران در خصوص به أکثر
استفاده چندمنظوره و سرمایه گذاری در منابع بالقوه موجود در مراتع مانند استفاده از گیاهان دارویی و همچنین توجه به صنعت گردشگری و اکوتوریسم می تواند افراد محلی را از فوایدی ازجمله اشتغال و درآمدزایی بهره مند سازد. بنابراین این پژوهش با هدف بررسی نظر بهرهبرداران در خصوص بهرهبرداریها، پتانسیلها، امکانات، میزان درآمد و آموزش در مورد مراتع ییلاقی چهارباغ استان گلستان انجام شد. انجام مصاحبه از بین 27 بهرهبردارانجام پذیرفت. روایی پرسشنامه با استفاده از نظرات افراد متخصص و دارای تجربه در این زمینه تایید و همچنین پایایی پرسشنامه با استفاده از روش ضریب آلفای کرونباخ برآورد گردید. پایایی پرسشنامه برای بهرهبرداران برابر 81/0 بهدست آمد که در محدوده مناسب و مطلوبی قرار داشت. نتایج نشان دهنده بالاترین علاقهمندی، تجربه خوب، پتانسیل مراتع و امکانات و تجهیزات از دیدگاه بهرهبرداران در زمینه فعالیتهای دامداری و چرای دام و کمترین میزان آنها نیز در فعالیتهای بهرهبرداری از گیاهان دارویی، صنعتی و خوراکی میباشد. بهطوریکه 1/48 درصد علاقه زیاد و خیلی زیاد به فعالیت و کسب درآمد، 78/77 درصد به تجربه خوب مراتع چهارباغ و 48/81 درصد آنان نیز به پتانسیل زیاد و خیلی زیاد مراتع و بالغ بر 88 درصد آنها نیز به امکانات زیاد و خیلی زیاد مراتع در زمینه دامداری و چرای دام اشاره کردند. بیشترین میزان موافقت با حضور زنبورداران و همچنین بیشترین میزان درآمد نیز در فعالیت زنبورداری مشاهده شد. 37/70 درصد بهره برداران موافقت زیاد و خیلی زیاد با حضور زنبورداران در این مراتع داشتند و ازدیدگاه بالغ بر 50 درصد آنها این فعالیت از بالاترین میزان درآمد برخوردار میباشد. بیشتر از 74 درصد بهرهبرداران نیز نیاز به آموزش زیاد و خیلی زیاد در زمینه بهرهبرداری از گیاهان دارویی را بیان کردند. بهطورکلی نتایج نشان دهنده پتانسیل مطلوب منطقه جهت استفاده چندمنظوره بهویژه در زمینه فعالیتهای دامداری و زنبورداری میباشد.
تفاصيل المقالة
سند
Sanad is a platform for managing Azad University publications