آینده‌پژوهی شامل مجموعه تلاش‌هایی است که با جستجوی منابع، الگوها، و عوامل تغییر یا ثبات، به تجسّم آینده‌های بالقوّه و برنامه‌ریزی برای آن‌ها می‌پردازد. آینده‌پژوهی بازتاب دهنده چگونگی زایش واقعیّت فردا از دل تغییر (یا ثبات) امروز، است. روند رو به افزایش سیل در سال‌های اخیر حاکی از آن است که اکثر مناطق کشور در معرض تهاجم سیلاب‌های مخرب قرار دارند و ابعاد خسارات و تلفات جانی و مالی سیل افزایش‌یافته است. هدف از انجام پژوهش حاضر آینده‌پژوهی و پتانسیل سنجی خطر وقوع سیل در شهر تهران با استفاده از الگوریتم ماشین پشتیبان بردار svm بوده است. روش تحقیق تحلیلی مکانی است. داده های مورد استفاده در غالب لایه های اطلاعاتی تهیه شد. معیارهای مورداستفاده ارتفاع از سطح دریا، درجه شیب، جهت شیب، کاربری اراضی، فاصله از جاده، فاصله از آبراهه، زمین‌شناسی بوده است. شاخص IGR برای 7 عامل مؤثر انتخاب‌شده برای وقوع سیل سطحی منطقه موردمطالعه جهت ارزیابی توانایی پیش‌بینی مدل به دست آمد. نتایج بیانگر آن بود وزن عوامل زمین شناسی، ارتفاع از سطح دریا، کاربری اراضی، شیب، جهت شیب، فاصله از جاده، فاصله از رودخانه به ترتیب 0.029، 0.026، 0.025، 0.019، 0.015، 0.009، 0.008 به دست آمد که بیشترین مقادیر به عامل زمین‌شناسی 0.029 و کمترین مقدار به عامل فاصله از رودخانه 0.008 اختصاص‌یافت. نقشه پهنه‌بندی نهایی نشان داد، کلاس حساسیت زیاد به سیل‌خیزی در محدوده 40.63% بیشترین و کلاس حساسیت خیلی کم 3.55% کمترین مساحت را به خود اختصاص داده است تفاصيل المقالة

یکی از رروش‌های مطالعۀپایش و پهنه‌بندی خشکسالی با استفاده از شاخص‌های هواشناسی و تکنیک‌های سنجش از راه دور می‌باشد. به منظور تعیین تأثیر خشکسالی‌ها بر تغییرات پوشش گیاهی ابتدا شدت‌های خشکسالی با استفاده از شاخص های خشکسالی SPI سالانه توسط داده‌های بارندگی ایستگاه‌های هواشناسی تعیین شد . در این تحقیق شاخص خشک‌سالی SPI در دوره‌های کوتاه‌مدت یک و سه ماهه و دوره سالانه برای سه ایستگاه شیراز ، اقلید و درودزن بررسی شد که با توجه به نتایج حاصل شده از محاسبات در تمامی ایستگاههای موجود در سالهای 2001 ، 2003 ، 2005 ، 2007 و 2013 خشک‌سالی از ضعیف تا شدید رخ‌داده است همچنین در سالهای 2009 و 2014 دوره ترسال در منطقه اتفاق افتاده است . در ابتدا، شاخص( SPI ) برای سه ایستگاه هواشناسی طی سالهای 2015 – 2001 محاسبه گردید و در مرحله بعد بر اساس تصاویر گرفته شده از MODIS در ماههای اکتبر ، اگوست ، سپتامبر شاخص نرمال شده اختلاف پوشش گیاهی NDVI محاسبه شد سپس همبستگس بین شاخص های هواشناسی و پوشش گیاهی در طی دوره آماری برای سال‌های خشک و تر گرفته شد با دقت به نتایج آماری شاخصNDVI به تغییرات خشکسالی و اقلیمی بیشترین همبستگی را در ایستگاه ‌درودزن داشته است تفاصيل المقالة

ارزیابی پایداری زیست محیطی، به عنوان یکی از مهمترین ابزار در فرآیند برنامه ریزی توسعه پایدار بوده و لذا توجه به آن در سیاست گذاری ها و برنامه ریزیها امری اجتناب ناپذیر است. هدف این مقاله ارزیابی پایداری زیست محیطی در نواحی شهری با رویکرد معضل ریزگردها با استفاده از فن تصمیم گیری چندمعیاره تخصیص خطی و شبکه عصبی مصنوعی در اهواز است. در این پژوهش ابتدا از طریق مطالعه مبانی نظری پژوهش اقدام به شناسایی معیارهایی که در جهت پایداری زیست محیطی مؤثر است شد. سپس از روش اسنادی و کتابخانه ای و مراجعه به ادارات و سازمان های مختلف در جهت گردآوری اطلاعات بخش تئوریکی استفاده شد. اما جمع آوری اطلاعات اصلی پژوهش، با استفاده از مطالعات میدانی(تکمیل پرسشنامه، مشاهدات و بررسی میدانی) صورت گرفته است. فرآیند تحقیق بدین صورت بود که برای عملیاتی کردن روش شناسی از طریق معیارهای بدست آمده از مطالعه ادبیات مسئله، پرسشنامه ای طراحی و در 8 منطقه در بین مردم به روش تصادفی طبقه ای توزیع گردید. حجم نمونه از کل مناطق بر اساس فرمول کوکران نامحدود در قالب طبقات جمعیتی مناطق تعیین شد. بر این اساس در مجموع 420 نفر عنوان نمونه مورد مصاحبه قرار گرفتند. یافته های تحقیق نشان داد در روش تخصیص خطی، منطقه 2 با وزن 0.1137 در اولویت نخست و مناطق 6، 8، 4 و 1 با وزن 0.1093، 0.0672، 0.0502 و 0.0507 در اولویت های بعدی از لحاظ پایداری زیست محیطی قرار دارند. در روش شبکه عصبی، منطقه است تفاصيل المقالة

جهت تهیه مدل ارتفاع رقومی منطقه، از روش رقومی کردن خطوط تراز موجود در نقشه های توپوگرافی و سپس میان یابی کردن آنها استفاده شده است. بدین ترتیب که ابتدا نقشه های توپوگرافی 1:50000 منطقه توسط نرم افزار GIS تبدیل به TIN شد و آنگاه از نقشه TIN تهیه شده گردید و سپس DEM منطقه تهیه گردید. تصحیحات و پردازش های لازم روی تصاویر انجام شد. برای مدل شبکه های عصبی مصنوعی از جعبه ابزار شبکه عصبی مصنوعی از نرم افزار spss16 استفاده شده است. جابجایی تپه های ماسه ای با استفاده از شبکه های عصبی مصنوعی و مدل های رگرسیونی مدل سازی شد. در یک فرآیند مدلسازی اعم از آماری یا شبکه‌های عصبی مصنوعی، داده ها معمولا به دو قسمت تقسیم می شوند. یک قسمت برای آموزش یا کالیبره کردن یا واسنجی مدل و قسمت دیگر برای آزمون یا صحت سنجی مدل می باشد. نتایج نشان داد سنجش از دور، شبکه های عصبی مصنوعی و مدل های رگرسیونی دارای قابلیت خوبی برای مدل سازی جابجایی تپه های ماسه ای می باشند. در این تحقیق از تکنولوژی سنجش از دور در مطالعه و مانیتورینگ مرفولوژی تپه های شن روان فعال و منشایابی آن در منطقه استفاده گردیده که جهت تهیه نقشه های ژئومرفولوژی کواترنر، بهبود نقشه زمین شناسی، تفکیک انواع شن در دشت لوت و بالاخره بارزسازی ارتباط بین مناطق برداشت و رسوب مورد استفاده قرار گرفته است. تفاصيل المقالة

خشکسالی یکی از مخربترین پدیده‌های اقلیمی است که تأثیر آن در مقیاس منطقه‌ای اهمیت بیشتری دارد. اهمیت پدیده خشکسالی در حوضه‌ای همچون مهارلو بختگان به دلیل شرایط استراتژیک منطقه، وسعت اراضی کشاورزی و وجود دریاچه‌های مهارلو بختگان بارزتر می باشد. بر این اساس این پژوهش با هدف ارزیابی خشکسالی با استفاده از سنجش از دور، آمار فضایی در حوضه مهارلو بختگان تهیه شده است. در این پژوهش، به منظور بررسی اثر خشکسالی روی پوشش گیاهی از تصاویر مادیس برای محاسبه شاخص نرمال شده پوشش گیاهی (NDVI) استفاده شد و سپس تغییرات مساحت پوشش گیاهی بررسی گردید. نتایج نشان داد که در سالهای مورد مطالعه مساحت پوشش گیاهی در منطقه کاهش یافته است. از دلایـل ایـن تغییرات میتـوان بـه کـاهش بارنـدگی هـای زمسـتانه، تغییـرات کاربری اراضی، افزایش چرای خارج از فصل و بیرویـه اشـاره کرد. در واقع نتایج بیانگر وجود خشکسالی در منطقه می باشد. همچنین برای بررسی خشکسالی در حوضه مهارلو بختگان، از داده های هواشناسی برای برآورد شاخص بارش استاندارد شده (SPI) و تحلیل آمار فضایی، از آمار 6 ایستگاه منتخب سینوپتیک(شیراز، زرقان، سد درودزن، اقلید، نی ریز و آباده) طی سالهای 2000 تا 2020 استفاده شد. نتایج شاخص موران در مورد خشکسالی نشان داد که مقادیر مربوط به سال‌های مختلف در طول دوره آماری دارای ضریب مثبت و نزدیک به یک می باشند که نشان دهنده‌ی این است که داده‌های شاخص خشکسالی SPI دارای الگوی خوشه‌ای می باشد. همچنین نتایج حاصل از مقادیر امتیاز استاندارد Z و مقدار P-Value، خوشه‌ای بودن توزیع فضایی خشکسالی را مورد تأیید قرارداد. تفاصيل المقالة

خشکسالی یکی از وقایع محیطی و بخش جدایی ناپذیر نوسانات اقلیمیی اسیتا ایید پدییدهشرایطی از کمبود بارندگی و افزایش دما است که در هر وضعیت اقلیمی ممکد است رخ دهیداآگاهی از وضعیت خشکسالی با پیشبینی و پهنهبندی شیدتهای خشکسیالی میتوانید خطیرزیانهای ناشی از اید پدیده را تا حد قابل توجهی کاهش دهدا پژوهش حاضر، تلاشیی بیرایارزیابی دقت روشهای درونیابی مکانی به منظور پهنهبنیدی شیدّتهای خشکسیالیهای رخداده در لارستان در سال 1349 با استفاده از شاخصهای درصد نرمال بارندگی ) PNPI (، بارشاستاندارد ) SPI (، دهکهای بارش ) DPI ( و ناهنجاری های بارش ) RAI ( میباشدا بدید منظیور ازدادههای مربوط به 79 ایستگاه بارانسنجیهای لارستان کیه از پیراکنش مناسیبی برخیورداربودند استفاده شد و روشهای معکوس فاصله ) IDW ( با توانهای یک تا 3، کریجینگ معمیولی( OK ( و کریجینگ عام ) UK ( مورد بررسی قرار گرفتا تفاصيل المقالة

کلید تحرک و پویایی در هر بحرانی، مربوط به سامانه جمع‌آوری و چگونگی مدیریت آن است. از این رو سازمان‌های موفق و مقتدر تلاش می‌کنند تا تمرکز اقدام خود را در جمع آوری اطلاعات، دسته بندی به موقع و تجزیه و تحلیل و نحوه بکارگیری آن قرار دهند که این مهم با تحقق موارد ذیل مشهود خواهد گردید: بهره‌گیری از امکانات پیشرفته فنآوری در راستای ایجاد بستر متناسب برای اتخاذ راهبردهای تخصصی با توجه به تدابیر مرتبط؛ افزایش سرعت پردازش، دسته بندی، ذخیره و بازیابی اطلاعات و ایجاد پویایی و تحرک در تصمیم گیری ها خصوصا در زمان بحران؛ کاهش هزینه‌ها، نیروی انسانی و جلوگیری از موازی کاری با کاهش تعدد فراوان سازمان‌های جمع‌آوری و اقدام کننده؛ جلوگیری از سنتی ماندن روش‌های جمع‌آوری و پردازش اطلاعات و کاهش زمان تصمیم گیری و قدرت تصمیم سازی به موقع خصوصا در زمان بحران با رویکرد و هدف جلوگیری از انباشته شدن اطلاعات. بنابراین دغدغه اصلی این پژوهش شناخت سامانه های تصمیم یار و نقش آنها در مدیریت بحران هاست که به صورت موردی تحت نرم افزار وِنسیم به بررسی بحران آب تهران پرداخته شده و نتایج حاکی از آن است که می بایست مدیریتی مناسب در حوزه عرضه و تقاضای آب شُرب، پایش و کنترل هدررفت های واقعی و ظاهری و رعایت الگوی مصرف صورت پذیرد. تفاصيل المقالة

درخت زیتون به دلیل سازگاری بالا با شرایط محیطی قادر به رشد در طیف وسیعی از انواعمختلف خاکها بوده و همچنین زیتون را میتوان در شرایط خاص توپوگرافی )خصوص اشیبهای تند و زمینهای کوهپایهای( که مناسب کشت سایر دانههای روغنی نمیباشد، کشتکرد. تمامی این ویژگیهای منحصر به فرد سبب شده است تا کشت زیتون به عنوان یکمحصول استراتژیک مورد توجه قرار گیرد. لذا در این پژوهش مناطق مستعد کشت زیتون درشهرستان بویر احمد شناسایی و معرفی شود و همچنین از عوامل محیطی درصد شیب، جهتشیب و ارتفاع با استخراج از مدل رقومی ارتفاع جهت مطالعه استفاده شده است. در ادامه بابهره گیری از نیازهای رویشی و اثر گذاری و بررسیهای کارشناسی )شرایط محیطی( کشتزیتون، لایههای اطلاعاتی کلاسه بندی و ارزش وزنی هریک از پهنهها مشخص شد. نتایجنهایی حاصل از این پژوهش نشان دهنده این واقعیت است که با توجه به تلفیق نقشههایمربوط به عوامل محیطی مناطق غرب و شمالغرب محدودههایی از قسمتهای جنوبی و شمالیاین منطقه در زمره مناطق با استعداد بسیار مناسب هستند و قسمتهای از جنوبغرب نیزمیتواند از این نظر مقرون به صرفه باشد در مقابل نواحی شمالی و شمالشرقی برای کاشتدرخت زیتون و محصول دهی خوب مناسب نمیباشند. تفاصيل المقالة

آب‌های زیرزمینی تنها منبع آب در بسیاری از مناطق ایران است. این مسئله سبب محدودیت عمده در توسعه اجتماعی و اقتصادی کشور شده است. سیلاب‌های ویرانگر و کمبود آب، ضرورت استراتژی‌های مناسب برای مهار سیل را ضروری می‌نماید. در این رابطه انتخاب مناطق مناسب برای شارژ مجدد مصنوعی و هدایت جریان سیل به سازندهای نفوذپذیر از جمله راهکارهای مؤثر قلمداد می‌شود. با ترکیب روش‌هایGIS و MCDA، مطالعه حاضر به دنبال مناسبترین مناطق برای عملیات شارژ مجدد مصنوعی آب‌های زیرزمینی در حوضه گربایگان ایران است. به همین منظور، داده‌های مربوط به هشت عامل مؤثر در محیط GIS فراهم شد و ضمن تعیین مناطق بالقوه مناسب، سایر مناطق برای شارژ مصنوعی حذف شد. پس از بررسی دقیق مناطق مناسب با استفاده از روش‌های PROMETHEEII-SAW و Fuzzy-AHp ، نقشه مناسب بودن زمین برای شارژ مصنوعی آب‌های زیرزمینی ایجاد شد. نتایج مطالعه نشان می‌دهد که مناسب‌ترین مناطق برای شارژ مجدد مصنوعی آب‌های زیرزمینی در واحدهای زمین‌شناسی QuaternaryQg and Qgsc و برای واحدهای ژئومورفولوژیکی در سنگ‌فرش‌ها و مخروط افکنه‌ها با شیب بیش از 3 درصد است. علاوه بر این، مطابقت قابل توجه بین نقشه تولید شده و مناطق کنترل، دقیقاً در مکان‌هایی که پروژه‌های شارژ آب زیرزمینی مصنوعی با موفقیت انجام شده است، مبین شواهد دیگری در مورد کارایی قابل قبول روش یکپارچه PROMETHEEII-SAWدر مقایسه با Fuzzy-AHp در تعیین مکان مناسب مناطق شارژ مصنوعی می‌باشد. تفاصيل المقالة