پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی – تحلیلی در پی پهنه‌بندی میزان آسیب‌پذیری شهر ایلام در برابر زلزله می‌باشد. در این پژوهش در ابتدا متغیرهای اثرگذار بر پهنه‌بندی آسیب‌پذیری زلزله بر اساس مطالعات مختلف شناسایی، سپس با استفاده از روش AHP و نظرات مربوط به 73 کارشناس و متخصص وزن مربوط به هر کدام از متغیرها در محیط Export Choice مشخص شده و در نهایت با استفاده از روش FAHP و در محیط GIS نقشه مربوط به پهنه‌بندی وضعیت آسیب‌پذیری شهر ایلام در برابر مخاطره زلزله ترسیم شده است. بر این اساس در ابتدا 10 متغیر: شیب زمین، فاصله از گسل، تعداد طبقات ساختمانی، قدمت ساختمان، کیفیت ساختمان، مساحت قطعات، دوام مصالح ساختمانی، فاصله از معابر، فاصله از مراکز درمانی و فاصله از فضای سبز و باز به عنوان متغیرهای اثرگذار شناسایی شدند، بر اساس روش AHP؛ 3 متغیر، فاصله از گسل، شیب منطقه و فاصله از معابر به ترتیب با اوزان 184/0، 147/0 و 121/0 مهم‌ترین و اثرگذارترین متغیرهای موثردر پهنه‌بندی میزان آسیب‌پذیری زلزله شهر ایلام شناسایی شدند. همچنین نتایج مربوط به وضعیت پهنه‌بندی میزان آسیب‌پذیری شهر ایلام در برابر زلزله بیانگر آن است که بیش از 600 هکتار از مساحت شهر ایلام در صورت وقوع زلزله در وضعیت آسیب‌پذیری بالا و بسیار بالا قرار دارد همچنین 580 هکتار از شهر ایلام در وضعیت آسیب‌پذیری کم و بسیار کم قرار دارد. درنهایت 299 هکتار از شهر ایلام در وضعیت آسیب‌پذیری متوسط قرار دارد. در ادامه جهت کاهش میزان آسیب‌پذیری شهر ایلام در برابر زلزله پیشنهاد‌هایی ارائه شده است تفاصيل المقالة

مقدمه: سیلاب‌ها از جمله مخاطراتی هستند که همیشه احتمال رخ دادن آن‌ها به عنوان یک مخاطره طبیعی برای انسان‌ها وجود داشته است. همچنین با توجه به بالا رفتن وقوع سیلاب مخصوصاً در سطح شهرها و به وجود آمدن خطرات جانی، مالی و محیط زیستی ناشی از افزایش آن، پهنه‌بندی مناطق سیل‌خیز از اهمیت بالایی برخوردار است. پهنه‌بندی سیل یکی از بهترین روش‌ها برای برنامه‌ریزی و شناسایی مناطق تحت تأثیر سیل می‌باشد.هدف پژوهش: هدف اصلی پژوهش حاضر، ضمن شناسایی متغیرهای مؤثر در پهنه‌بندی خطر سیل؛ پهنه‌بندی میزان آسیب‌پذیری شهر ایلام در برابر مخاطره سیل است.روش‌شناسی پژوهش: رویکرد پژوهش حاضر توصیفی – تحلیلی بوده است. در این پژوهش در ابتدا متغیرهای اثرگذار بر پهنه‌بندی آسیب‌پذیری سیل بر اساس مطالعات مختلف شناسایی، سپس با استفاده از روش AHP و نظرات مربوط به 73 کارشناس و متخصص وزن مربوط به هر کدام از متغیرها در محیط Export Choice مشخص شده و در نهایت با استفاده از روش FAHP و در محیط GIS نقشه مربوط به پهنه‌بندی وضعیت آسیب‌پذیری شهر ایلام در برابر مخاطره سیل ترسیم شده است.قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی این پژوهش، شهر ایلام مرکز استان ایلام می‌باشد؛ که از نظر موقعیت جغرافیایی در غرب و جنوب غربی کشور استقرار یافته است.یافته‌ها: در پهنه‌بندی میزان آسیب‌پذیری شهر ایلام در برابر سیل از 11 متغیر مورد بررسی 3 متغیر فاصله از آبراهه با وزن 244/0؛ فاصله از رودخانه با وزن 126/0 و جهت شیب با وزن 102/0 با اهمیت‌ترین متغیرها هستند و نقش کلیدی در پهنه‌بندی میزان آسیب‌پذیری شهر ایلام در برابر سیل ایفا می‌کنند. همچنین محدوده‌ی وسیعی از شهر ایلام (1687 هکتار) دارای پتانسیل بالای آسیب‌پذیری از مخاطره سیل می‌باشد که ناشی از شرایط توپوگرافی و زمین‌شناسی خاص این محدوده می‌باشد.نتایج: بررسی وضعیت پهنه‌بندی میزان آسیب‌پذیری مخاطره سیل‌ در شهر ایلام بیانگر آن است که قسمت‌های شمال غربی، غرب و جنوب غربی و جنوب شهر ایلام در وضعیت آسیب‌پذیری کمتری نسبت به سایر مناطق شهر ایلام قرار دارند. همچنین بیشتر قسمت‌های مرکزی، شرق و شمال شرق ایلام در وضعیت آسیب‌پذیری بالا قرار دارند. در ادامه جهت کاهش میزان آسیب‌پذیری شهر ایلام در برابر سیل پیشنهاد‌هایی ارائه شده است تفاصيل المقالة