تداوم توده نفوذی پورفیری سونگون در بخش شرقی رودخانه سونگون و تداخل آن با سنگهای کربناتی سطحی عامل اسکارن سازی و کانه زایی کربناتی در سطح و سولفیدی در سطح و عمق شده است. برخورد این توده با سنگهای کربناتی سطحی باگسترش شمالی ـ جنوبی ایجاد کانه های سولفیدی پیریت، کالکوپیریت و کربناتهای مس از جمله مالاکیت و آزوریت را پدید آورده است. از 6 گمانه حفاری شده در شرق رودخانه سونگون 4 حلقه بفاصله 8±100 متر در یک ردیف شمالی - جنوبی امکان مطالعه یک مقطع عمودی 140800 مترمربع را ممکن ساخته که بر اساس 12820 داده تغییرات لیتولوژی، آلتراسیون، خردشدگی، تیپ مینرالیزاسیون، نوع کانه، بافت سنگی، آنالیز ها در آزمایشگاه شیمی مس سونگون به روش جذب اتمی انجام شده است. کانه زایی مس از نظر گسترش عمقی در سه هاله صورت گرفته که غنی ترین و ضخیم ترین آن در افق تحتانی، دومی در افق فوقانی نزدیک به سطح و سومی در مرکز مقطع قرار گرفته است. لیتولوژی عمده شامل توده نفوذی پورفیری، دیوریت پورفیری، دایکهای یوریتی و پس از آن هورنفلسها و کمی سنگهای کربناتی و توف است.آلتراسیون های کلریتی، پتاسیک، پروپیلیتیک، آرژیلیک و بیوتیتی در اولویت بعدی هستند. وجود توده معدنی با ترکیب اغلب سولفیدی پتانسیل بزرگی برای ایجاد آلودگی زیست محیطی اعم از خاک، آب، جنگل و حیاط وحش منطقه محسوب می گردد. رصد دایمی میزان آلودگی با نصب سیستم های سنجش دقیق و استفاده از هوش مصنوعی برای جلوگیری از ورود مواد فلزی و آلودگی محیط زیست ضرورت دارد. تفاصيل المقالة

کانسار مسجدداغی در زون ماگمایی- فلززایی ارسباران و در تقسیم بندی زون های ساختاری ایران در زون البرز- آذربایجان واقع شده. وسیع ترین واحد سنگی منطقه آندزیت تا تراکی آندزیت بوده و آگلومرای آندزیتی، توف سنگی لاتیتی و هورنبلند بازالت پورفیری در ارتفاعات شرقی و فلیش های ائوسن در جنوب منطقه گسترش دارند. توده میزبان کانه‌زایی دیوریت پورفیری و دگرسانی ها شامل پتاسیک، فیلیک، آرژیلیک و سیلیسی شدن می باشد. بیشترین بافت کانه زایی بافت پراکنده بوده بافت های پرکننده فضای خالی، رگه و رگچه نیز شایع می باشد. علاوه بر زونهای استوک ورک و رگه های ضخیم سیلیسی، وجود دایک‌های دیوریتی و مافیکی، رگه های سیلیسی خاکستری مینرالیزه، سیلیسی سفید، سیلیسی- باریتی، سولفیدی، ژیپسی و کلسیتی از پدیده های مهم کانسار مسجدداغی می باشد. مطالعات پتروگرافی 26 مقطع دوبر صیقل و سنجش پارامترهای ژئوترمومتری 105میانبار سیال اولیه در چهار گروه رگه سیلیسی خاکستری، سیلیسی سفید، سیلیسی خاکستری- سفید و سیلیسی– باریتی 6 گمانه حفاری صورت گرفت. وجود فازهای جامد ناشناخته، فازهای جامد اپک همراه فازهای نمک و دمای ائوتکتیک (میانگینC86/40-) میانبارهای سیال مسجدداغی، ضرورت شناسایی همه فازهای داخل میانبارهای سیال را تقویت نمود. تعداد10 میانبار سیال براساس مطالعات پتروگرافی انتخاب و با روش طیف سنجی لیزر رامان آنالیز گردید. در طیف سنجی لیزر رامان بر اساس پیک های اصلی شدت رامان کانی هایی با ترکیب شیمیایی مگنتیت، انگلزیت، مالاکیت، سروزیت، کروندوم، اورتوکلاز، انیدریت، فورستریت، رتیل، هماتیت، آمبلی گونیت، اپسومیت، کوارتز، باریت، بلند، آرتینیت، کریزوتیل، سانیدین، پاراگاسیت و سولفور و دی اکسیدکربن در داخل میانبارهای سیال کانسار مسجدداغی شناسایی گردید. تفاصيل المقالة