ظهور و منشأ الگوهای تدفینی به‌درستی مشخص نیست، ولی الگوهای تدفین و آداب‌ورسوم خاک‌سپاری مردگان در هر منطقه، ارتباط مستقیمی با اعتقادات و جهان‌بینی اقوام، سطح طبقاتی افراد از لحاظ اجتماعی _ اقتصادی، سنت‌های بومی و ویژگی‌های جغرافیای طبیعی آن منطقه دارد. الگوهای تدفین در ادوار باستانی به‌عنوان رویکردی مهم در مطالعات باستان‌شناسی، از بدو شروع فعالیت‌های باستان‌شناسی همواره مورد توجه باستان‌شناسان و پژوهشگران قرار داشته است. یکی از این ادوار، دورۀ اشکانی است. براین‌اساس، مهم‌ترین هدف این مقاله روشن‌ساختن انواع ساختار قبور دورۀ اشکانی در منطقۀ جنوبی دریای کاسپی و تفسیرهای گوناگون از آن‌ها است تا از این طریق به درک و شناخت درستی درخصوص انواع ساختار قبور مردمان این منطقه و ارتباط آن‌ها با سایر مناطق زیر سیطرۀ حکومت اشکانی دست پیدا ‌کنیم. در گونه‌شناسی ساختار قبور، به مباحث نظری معماری قبور، یعنی فضا، شکل یا فرم و نوع مصالح پرداخته شده است. اطلاعات این پژوهش بر اساس مطالعات کتابخانه‌ای و پژوهش‌های میدانی گردآوری‌شده و به شیوۀ کیفی مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفته است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که (۱) ساکنان منطقۀ جنوبی دریای کاسپی در دورۀ اشکانی از الگوهای تدفینی نظیر چاله‌ای ساده، دخمه‌ای، تدفین خمره‌ای، چهار چینه‌سنگی و رفی برای دفن مردگان خود استفاده می‌کرده‌اند؛ (۲) تعدادی از الگوهای تدفینی دورۀ اشکانی این منطقه ادامۀ سنت تدفین دوران گذشته بوده و نشان‌دهندۀ تداوم فرهنگی در این منطقه است. تفاصيل المقالة

تفاصيل المقالة

آسیاب‌ها در ایران نقش مهمی را در فرآیند تولیدات کشاورزی بر عهده داشتند. آسیاب آبی دستگاهی برای آسیاب و خرد کردن گندم و سایر غلات برای تولید آرد است. این دستگاه با استفاده از فن سرعت آب‌کار می‌کند. آسیاب آبی یکی از گونه‌های مختلف معماری است که ارتباط مستقیم بازندگی اجتماعی و اقتصادی ساکنان گذشته ایران داشته است. آسیاب آبی روستای دینه سر در بخش دودانگه شهرستان ساری تنها آسیاب آبی این استان است که هم‌اکنون در حال فعالیت است. هدف اصلی از این پژوهش بررسی و تحلیل آسیاب آبی روستای دینه سر ازلحاظ نوع معماری، مصالح به‌کاررفته در بنا و چگونگی کارکرد آن است. یافته‌های این پژوهش بر اساس بررسی میدانی و منابع کتابخانه‌ای جمع‌آوری و موردبررسی قرارگرفته است. با توجه به هدف مطالعاتی، روش این پژوهش توصیفی _ تحلیلی و شیوه‌ی تجزیه‌وتحلیل اطلاعات از گونه‌ی کیفی بوده است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که معماری این آسیاب بر اساس روش‌های بومی منطقه با استفاده از مصالح چوب، سنگ، گل و مبتنی بر کارکرد مختص فرایند آسیاب شکل‌گرفته است. همچنین ساختار معماری این آسیاب شامل؛ کانال آب، چرخاب، سنگ‌های آسیاب، گندم نوکا، تک‌تکی، ناودانی، آرد نو، چار، کوچ کار، فیه تک، چار است. تفاصيل المقالة

گرمابه‌های عمومی یکی از بناهای عام‌المنفعه و از فضاهای مهم معماری ایرانی به ‌خصوص در دوران اسلامی بوده و ازجمله عناصر مهم در شکل‌دهی و گسترش محلات و نمادی از آبادانی شهرها و روستاها بوده است. عصر شکوفایی ایجاد گرمابه، در دوره صفویه بوده و از این دوره و دوره‌های بعدی در بسیاری از شهرهای ایران هنوز گرمابه‌های عمومی پا برجاست. گرمابه محلی است برای شست‌ و شوی اساسی تن، سر، صورت و نیز غسل در اصطلاح اسلامی. این سازه‌های مهم ورای تطهیر و نظافت، عملکردی به ‌مثابه نهادی اجتماعی داشته‌اند. گرمابه‌ها یکی از مکان‌هایی هستند که به ‌واسطه‌ی حضور اقشار اجتماعی مختلف، جایگاه شکل‌گیری آداب فرهنگی و محل گسترش برخی از مشاغل خاص بوده‌اند و این امر موجب شکل‌گیری فرهنگ خاصی در این مکان‌ها شده است. همچنین گرمابه‌ها به‌ عنوان بناهایی که همواره در مجاورت آب و رطوبت قرار داشت، می‌بایست از لحاظ استحکام و استقامت نسبت به دیگر بناها متفاوت باشد. هدف اصلی این بررسی و تحلیل گرمابه روستای واستان از لحاظ نوع پلان معماری و مصالح است. یافته‌های این پژوهش بر اساس شواهد موجود جمع‌آوری و مورد پژوهش قرار گرفته است. شیوه‌ی تجزیه‌ و تحلیل اطلاعات از گونه‌ی کیفی بوده است که در این راستا از رهیافت تاریخی در تحلیل داده ها استفاده‌ شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد این گرمابه از لحاظ الگوی معماری داری پلان مستطیل شکل و از در ساخت آن از مصالحی همچون قلوه‌ سنگ و ملاط ساروج استفاده ‌شده است. تفاصيل المقالة