موضوع زیبایی به دلیل مَفصَل بودن میان آراء و اندیشه‌های فلسفی و حکمی با حوزه‌های هنری و معماری نقش مهمی در عرصه اندیشه میان هنرمندان و فلاسفه دارد. به عبارت دیگر زیبایی‌شناسی/جمال‌شناسی محل پیوند میان فلسفه و حکمت با هنرها و معماری است. با توجه به اینکه زیبایی‌شناسی موضوعی است که بسیار به فرهنگ وابسته است و مبانی فرهنگی شرق با غرب دارای تفاوت‌های بنیادینی است می‌توان انتظار داشت که مبانی‌زیبایی‌شناسی و تجلی آن در هنر و معماری هم دارای تفاوت‌هایی باشد. ازین‌رو به دنبال شناخت تفاوت‌های بنیادین زیبایی‌شناسی از منظر حکما و فلاسفه غرب و تاثیر آن در تجلیات هنر و معماری هستیم. پژوهش حاضر با روش تحقیق کیفی و با تکیه بر راهبرد استدلال منطقی انجام پذیرفته است. نخست، با انتخاب حکما و فلاسفه به شناخت امر زیبا و مبانی زیبایی از طریق مطالعات کتابخانه‌ای و اسنادی پرداخته شده است سپس با مقایسه تطبیقی آراء اندیشمندان و با روش استدلال منطقی تفاوت‌های معرفت‌شناختی هر دو نگرش آشکار خواهد شد و در انتها این تمایزات در پنج بخش «هستیِ ‌زیبایی»، «روش خلق و کشف زیبایی»، «روش ادراک و معرفت به امر زیبا»، «مبانی زیبایی» و «هدف و غایت زیبایی» مورد بررسی قرار گرفت و مشخص گردید که تمایزات بنیادین در نگاه حکمای شرق و فلاسفه غرب وجود دارد که این موضوع سبب تفاوت بنیادینی در تجلیات زیبایی‌شناسی معماری گردیده است. تفاصيل المقالة