فهرس المقالات فرزانه واحد


  • المقاله

    1 - خوانش بینامتنی فرم و رنگ در آثار مسعود عربشاهی بر اساس آراء ژرار ژنت
    بنیان های حکمی-فلسفی هنر ایرانی , العدد 4 , السنة 2 , تابستان 1402
    نظریه‌پردازان بینامتنیت بر این عقیده‌اند که هیچ متنی را نمی‌توان اصیل دانست؛ بنابراین آثار مسعود عربشاهی نیز مانند دیگر آثار واگویه‌ای از متن‌های پیشین است. مسعود عربشاهی از جمله هنرمندان معاصری است که در فرم و رنگ آثار خویش از پیش‌متن‌های گوناگونی بهره ‌جسته‌است. استفا أکثر
    نظریه‌پردازان بینامتنیت بر این عقیده‌اند که هیچ متنی را نمی‌توان اصیل دانست؛ بنابراین آثار مسعود عربشاهی نیز مانند دیگر آثار واگویه‌ای از متن‌های پیشین است. مسعود عربشاهی از جمله هنرمندان معاصری است که در فرم و رنگ آثار خویش از پیش‌متن‌های گوناگونی بهره ‌جسته‌است. استفاده از این پیش ‌متن‌ها به‌واسطه روابط بینامتنی قابل تشخیص است. در پژوهش حاضر که نگاهی دارد به" خوانش بینامتنی فرم و رنگ در آثار مسعود عربشاهی بر اساس آراء ژرار ژنت" ابتدا وجه‌های مختلف متن و بینامتنیت و همچنین نظریه‌پردازان این رویکرد به‌ویژه ژرار ژنت تشریح و سپس بر این اساس آثار مسعود عربشاهی (12 نمونه) که به‌صورت طبقه‌بندی شده و هدفمند انتخاب شده‌اند، بررسی ‌و تحلیل شده و انواع بینامتنیت ژنتی (تعمدی-آشکار، تعمدی- پنهان و تلویحی-ضمنی) در فرم و رنگ این آثار مشخص شده‌است. این پژوهش از نوع کیفی و به‌شیوه توصیفی- تحلیلی است و به‌صورت متن‌خوانی، اسنادی انجام شده‌است. این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش است که آثار عربشاهی در فرم و رنگ از کدام پیش‌متن‌ها وام گرفته‌است و روابط بینامتنی بر اساس نظریه ژنت در به‌کارگیری پیش متن‌ها در آثار او چگونه‌است؟ یافته‌ها نشان می‌دهد مسعود عربشاهی در آثار خویش از پیش‌ متن‌های هنرهای باستانی ایران و بین‌النهرین بیش از سایر پیش‌ متن‌ها استفاده نموده‌است؛ همچنین استفاده از متون پیشین به‌تدریج در فرم آثار عربشاهی از بینامتنیت آشکار تا پنهان و سپس ضمنی تغییر و تکامل داشته‌است. آثار او در رنگ نیز از پیش متن‌های هنرهای باستانی ایران و بین‌النهرین به‌صورت بینامتنیت ضمنی- تلویحی بهره برده‌است تفاصيل المقالة

  • المقاله

    2 - واکاوی نمود مضامین تعویذ جام چهل¬کلید در دورۀ صفوی
    بنیان های حکمی-فلسفی هنر ایرانی , العدد 7 , السنة 3 , بهار 1403

    أکثر

    اشیاء فلزی،  مانند لوح­های حاوی پیام­های تصویری، نوشتاری و رمزگونه هستند. جام­های فلزی زیادی، منقش به دعا و طلسم از قرون گذشته به­ جا مانده که از مهمترین آن­ها می­توان، جام چهل‌کلید یا جام چهل‌بسم­الله را نام برد. جام چهل‌کلید، نمونه‌ای از تعاویذ دورۀ صفویه است که شکل و کاربردی متفاوت از طلسم و دعا دارد و برای پناه­جویی و دورکردن شرّ جن و انس به­کار می­رفته‌است. پژوهش حاضر، با هدف "واکاوی نمود مضامین تعویذ جام چهل­کلید در دورۀ صفوی" به روش توصیفی- تحلیلی و با رویکرد کیفی انجام شده و برای جمع­آوری اطلاعات، از منابع کتابخانه­ای و اسنادی و مشاهده آثار بهره جسته‌است. این پژوهش در پی پاسخ به این سؤالات است که: 1- جام چهل‌کلید چیست و چه انواعی داشته‌است؟  2- مضامین تعویذی چگونه در جام چهل‌کلید نمود یافته‌است؟ یافته­ها نشان می­دهد جام چهل‌کلید در اشکال گوناگون، به‌عنوان ابزار تعویذ، موارد استفاده متعددی داشته و اشکال آن به­دلیل آویزهای کلیدمانند، با سایر جام­های پیشگویی، طاسِ باطلِ سحر و جام­های جادویی دیگر متفاوت بوده و بر اساس باورهای عامیانه، ابزاری برای پیشگیری و درمان بیماری، خوش­یُمنی و فتح و گشایش در امور و مهمتر از همه به‌عنوان باطل سحر و دفع چشم­زخم به­کار می­رفته‌است. مضامین تعویذی در این جام به­صورت باورهای عامیانه در قالب علائم نجومی و رمل، استفاده از عدد چهل و اعداد و حروف ابجد دیده می­شود؛ همچنین مضامین شیعی به‌صورت آیات و سوره­های قران، ادعیه و اسماء متبرکه در آن نمود یافته‌است.

    تفاصيل المقالة