زمینه وهدف:تلقیح مصنوعی در گوسفند یک راه موثر جهت بهبود ژنتیکی و مدیریت تولیدمثل می‌باشد. یکی از مراحل مهم و حیاتی تلقیح مصنوعی محافظت از اسپرم قوچ طی فرآیند ذخیره‌سازی است. مطالعه حاضر با هدف بررسی اثرات سطوح مختلف قند تره‌هالوز و زمان‌های مختلف نگهداری در رقیق‌کننده‌های تریس-زرده تخم‌مرغ و تریس-زرده تخم بوقلمون برخصوصیات منی قوچ دالاق در شرایط نگهداری به صورت مایع بود. روش کار: در این تحقیق نمونه‌های منی از چهار رأس قوچ دالاق 2 تا 3 ساله جمع‌آوری شد. نمونه‌ها در رقیق‌کننده‌های مختلف، رقیق‌سازی و تیمارهای مختلف قند را دریافت نمودند. نمونه‌های منی وارد پایوت‌های 5/0 میلی‌‌لیتری گردیدند و به یخچال (دمای °C5) منتقل شدند. سپس در زمان‌های مختلف ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت اسپرم، ﺷﺎﻣﻞ درﺻﺪ اسپرم ﻣﺘﺤﺮک، زﻧﺪه، سلامت غشاء و اسپرم طبیعی ﻣﻮرد ارزﯾﺎﺑﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ. این آزمایش به صورت فاکتوریل 3×4 با استفاده از طرح کاملاً تصادفی برای هر رقیق‌کننده به صورت مجزا انجام شد. تیمارها شامل سطوح مختلف قند تره‌هالوز(صفر، 80، 100و 120 mM) زمان‌های مختلف نگهداری(صفر، 24 و 48 h) بودند. داده‌ها در محیط اکسل پردازش و با استفاده از نرم افزار آماری SAS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. تجزیه واریانس داده‌ها با رویه ANOVA و مقایسه میانگین داده‌ها توسط آزمون توکی در سطح خطای 1% انجام شد. یافته ها: تأثیر سطوح مختلف قند و زمان‌های مختلف نگهداری در رقیق‌کننده تریس-زرده تخم‌مرغ و تخم بوقلمون بر خصوصیات اسپرم‌ معنی‌دار بود(01/0P<). اثر متقابل سطوح قند و زمان‌ها در رقیق‌کننده تریس-زرده تخم‌مرغ و تخم بوقلمون بر درصد تحرک و سلامت غشاء معنی‌دار بود (01/0P<). بیشترین درصد تحرک (45/3±00/86%) و زنده‌مانی اسپرم (74/2±40/94%) و اسپرم طبیعی (69/2±00/88%) در رقیق‌کننده تریس-زرده تخم بوقلمون حاوی 120 میلی‌مولار قند و در زمان صفر به دست آمد. بیشترین درصد سلامت غشاء (66/2±40/72%) در رقیق‌کننده تریس-زرده تخم بوقلمون حاوی صفر میلی‌مولار قند و در زمان صفر بود. نتیجه‌گیری:برای رقیق نمودن منی قوچ دالاق استفاده از سطح 120 قند تره‌هالوز در رقیق‌کننده تریس- زرده تخم بوقلمون در ساعات اولیه ذخیره‌سازی در شرایط مایع موثر می‌باشد. تفاصيل المقالة