فصلنامه علمی مهندسی منابع آب
,
العدد2,السنة
4
,
تابستان
1390
دشت نیشابور در سالهای اخیر با افت چشمگیر سطح آب زیرزمینی مواجه شده است. در نتیجه، نقش عوامل مدیریتی در این دشت دارای اهمیت میباشد. از آنجا که پراکندگی بارندگی و ویژگیهای زمین شناسی، در نقاط گوناگون دشت متفاوتند، در این پژوهش برای بررسی اثر خشک و ترسالیها بر نوسانه أکثر
دشت نیشابور در سالهای اخیر با افت چشمگیر سطح آب زیرزمینی مواجه شده است. در نتیجه، نقش عوامل مدیریتی در این دشت دارای اهمیت میباشد. از آنجا که پراکندگی بارندگی و ویژگیهای زمین شناسی، در نقاط گوناگون دشت متفاوتند، در این پژوهش برای بررسی اثر خشک و ترسالیها بر نوسانهای سطح آب زیرزمینی، ابتدا از بین چاههای مشاهده ای انتخاب شده در سطح دشت، با استفاده از تحلیل خوشهای با کاربرد روش "وارد" (Ward)، 6 چاه مشاهده ای معرف برای هرخوشه از دشت انتخاب گردید (خوشهی 1: سلطان آباد، خوشهی 2: فیلخانه، خوشهی 3: امان آباد، خوشهی 4: اراضی مهندس، خوشه-ی 5: امیرآباد و خوشهی 6: حسین آباد جنگل). سپس میانگین بارندگی در طول دورهی 85-1352 در هر کدام از خوشهها با استفاده از روش IDW محاسبه شد. نتایج آزمون من-کندال نشان دادند که شیب سطح آب زیرزمینی در هر 6 چاه مشاهدهای برای ماههای گوناگون دارای روند منفی میباشد. لذا، روند از سطح آب زیرزمینی چاه مشاهده ای معرف هر خوشه به روش برون یابی منحنی روند حذف گردید. نتایج همبستگی پیرسون بین بارش و سطح آب زیرزمینی فاقد روند نشان دادند که اثرات بارندگی بر سطح آب زیرزمینی به صورت سالانه تکرار میگردد؛ لذا، برای یافتن اثرات خشکسالی و ترسالی بر سطح آب زیرزمینی، از شاخص SPI استفاده شد. نتایج تحلیلها نشان دادند که برای خوشهی 1 تا 6 بیشترینR2 بین سطح آب زیرزمینی فاقد روند و SPI با مقیاس زمانی به ترتیب 54، 42، 36، 48، 36 و 36 ماهه برابر با 405/0، 434/0، 063/0، 248/0، 362/0 و 211/0 میباشند. نتایج نشان میدهند که خوشهی امان آباد تحت تاثیر حرکت جریانهای آب زیرزمینی، بویژه تغذیه و حرکت آبهای زیرزمینی از بخش شرقی دشت و ارتفاعات بینالود قرار دارد.
تفاصيل المقالة
فصلنامه علمی مهندسی منابع آب
,
العدد1,السنة
4
,
بهار
1390
عمدهترین عامل مصرف منابع آبی در مناطق خشک و نیمهخشک تبخیر- تعرق است، لذا آگاهی از روند تغییرات و پیشبینی این فراسنج و سایر فراسنجهای اقلیمی موثر بر آن نقش موثری را در برنامهریزی، توسعه و مدیریت منابع آب ایفا میکند. هدف اصلی این تحقیق در مرحله ی اول بررسی روند تغییر أکثر
عمدهترین عامل مصرف منابع آبی در مناطق خشک و نیمهخشک تبخیر- تعرق است، لذا آگاهی از روند تغییرات و پیشبینی این فراسنج و سایر فراسنجهای اقلیمی موثر بر آن نقش موثری را در برنامهریزی، توسعه و مدیریت منابع آب ایفا میکند. هدف اصلی این تحقیق در مرحله ی اول بررسی روند تغییرات، در مرحله ی دوم پیشبینی ETo سالانه با استفاده از رگرسیون چند متغیره بین فراسنجهای موثر بر تبخیر- تعرق در شش ایستگاه سینوپتیک ایران، شامل مشهد، شیراز، تبریز، کرمانشاه، خرمآباد و ارومیه میباشد. از آن جایی که روند فراسنجهای اقلیمی در اقلیمهای مختلف متفاوت است، حتیالامکان از ایستگاههایی استفاده شده است که همگی در اقلیم نیمهخشک و تا حد امکان دارای آمار طولانی مدت میباشند. برای محاسبه ی روند از روش کمترین مربعات خطا بهره گرفته شده است. برای پیشبینی تبخیر- تعرق کل دوره ی آماری (L) به دو قسمت تقسیم شد: 1- دوره ی (L-5) سال ابتدایی، که از این دوره جهت واسنجی ضرایب تابع چند متغیره استفاده شد. 2- پنج سال انتهایی که برای پیشبینی ETo و ارزیابی معادلات رگرسیونی مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج بررسی روند نشان داد که در بیشتر ایستگاهها دماهای بیشینه، کمینه و تبخیر- تعرق افزایش و بارندگی و رطوبت نسبی روند کاهشی داشتهاند. پیشبینی ETo سالانه با استفاده از رگرسیون چند متغیره بطور کلی نشان از توافق خوب بین ETo سالانه ی تخمین زده شده با استفاده از معادله ی پنمن- مانتیت و روش مذکور با خطای نسبی کم میباشد. مقادیر خطای نسبی در ایستگاه مشهد بین 1/4 –تا 4/2، شیراز بین 6/1– تا 9/0، تبریز بین 5/0 –تا 4/2، کرمانشاه بین 3/2 – تا 7/0، خرمآباد بین 1/0– تا 9/2 و ارومیه بین 3/2– تا 8/2 محاسبه شدند. بنابراین به آسانی می توان با استفاده از معادلات رگرسیونی تبخیر- تعرق را با دقتی مناسب پیشبینی کرد.
تفاصيل المقالة
سند
Sanad is a platform for managing Azad University publications