شخصیت، جزئی از ساختار کلی متن داستان به شمار می آید. شخصیت های رمان یا داستان، در واقع افرادی هستند که با اعمال و گفتار خود نقش آفرینی می کنند. شوهر آهو خانم به عنوان نخستین اثر علی محمد افغانی، به بازتاب مناسبت های خانوادگی و تحلیل روابط روحی، روانی و عاطفی شخصیت های داستانی توجه ویژه ای دارد. نویسنده در این رمان، با نفوذ به درونیات و ذهنیات شخصیت های داستانی، سعی می کند به لایه های پنهانی روح و روان آنها دست یابد. در این پژوهش، سعی بر آن است تا به روش توصیفی - تحلیلی به تشریح روان شناختی شخصیت ضد اجتماعی هما به عنوان یک زن سرکش و قانون شکن در این رمان پرداخته، و به این پرسش پاسخ داده شود که چه ویژگی هایی در شخصیت هما وجود دارد که وی را به عنوان شخصیت ضد اجتماعی نشان می دهد. نتایج حاکی از آن است که این شخصیت داستانی، با ویژگی های رفتاری همچون چرب زبانی، ظاهرسازی، سنگدلی، پرخاشگری، قانون شکنی، عدم وفاداری و عدم احساس پشیمانی می تواند به عنوان یک شخصیت زن ضد اجتماعی در داستان معرفی شود. تفاصيل المقالة

پیتر بلاو یکی از نظریه‌پردازان مکتب مبادله بود که تلاش داشت نظریه‌ای را بپروراند که تلفیقی از رفتارگرایی و واقعیت‌گرایی اجتماعی باشد. هدف بلاو، فهم ساختار اجتماعی بر پایة تحلیل فراگردهای اجتماعی حاکم بر روابط میان افراد و گروه‌ها بود. تأکید بلاو بر فراگرد تبادل است که به‌ نظر او بیشتر رفتارهای بشری را جهت می‌دهد و بر روابط میان انسان‌ها و نیز روابط گروه‌ها تسلط دارد. بررسی آثار نویسندگان در هر عصر و دوره‌ای و در هر ملتی، بیانگر نوع نگاه و اندیشة آن ها نسبت به محیط اطراف و مسائل اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و ... است. در این پژوهش که به روش توصیفی– تحلیلی و بر پایة منابع کتابخانه ای نگاشته شده است؛ داستان های مرزبان‌نامه، به عنوان یکی از آثار ‌‌داستانی ادب کلاسیک، از منظر نظریة تبادل اجتماعی بلاو، مورد بررسی قرار ‌خواهندگرفت تا به این پرسش پاسخ داده شود که شخصیت های داستانی در دو گروه رعیت و پادشاه، در این اثر در طی چه فرایندی از مبادلات اجتماعی در مقابل یکدیگر، رفتار خود را جهت می دهند؟ نتایج حاکی از آن است که از نگاه نویسندة این اثر داستانی، تصاویر گوناگونی از ‌رفتار اجتماعی شخصیت ها به عنوان افراد یک جامعه آشکار ‌‌‌می‌شود که ساختار مبادله، باعث سامان دهی آنها گشته است؛ سامان هایی نیرومند که هرچند در سطح فردی نمایان است، اما در ورای آن، یک ساختار قدرتمند نهفته است که خود را در فراگرد مبادله میان اعضای جامعه نشان می دهد. تفاصيل المقالة