مقدمه: کارایی و اثربخشی نظام‌های سلامت و میزان پوشش بیمه های درمانی بعنوان یکی از مولفه های اصلی در توسعه یافتگی کشورها قلمداد می شود. توانمندسازی افراد در نظام سلامت بعنوان یکی از راهکارهای موثر و کارامد از سوی سازمان بهداشت جهانی معرفی شده است. هدف از این پژوهش مدل سازی راهبرد های موثر بر توانمندسازی افراد در نظام بیمه درمان کشور ایران است. روش پژوهش: این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ روش توصیفی- تحلیلی است و از نظر ابزار جز تحقیقات کیفی می باشد. در این پژوهش با استفاده از دانش ضمنی خبرگان و روش تحلیل محتوی روابط علّی میان استراتژی های موثر بر توانمندسازی افراد/ بیمه شدگان در نظام بیمه درمان مشخص شد. بمنظور پوشش ابهام و عدم اطمینان در اظهارات خبرگان، از روش توسعه یافته نگاشت شناختی زی نامبر برای مدل سازی استفاده شده است. نرم افزارهایFCMapper و Pajek برای ترسیم و تعیین میزان اهمیت شاخص‌ها و رتبه بندی آنها مورد استفاده قرار گرفته شده است. یافته‌ها: بر اساس شاخص‌های تاثیرگذاری، تاثیرپذیری و مرکزیت، استراتژی های موثر بر توانمندسازی افراد در نظام بیمه درمان مورد ارزیابی قرار گرفتند. استراتژی ظرفیت سازمان محلی با امتیاز 2/62 بالاترین شاخص تاثیرگذاری، استراتژی صیانت از حقوق با امتیاز 2/67 بالاترین شاخص تاثیر پذیری و استراتژی مشارکت جویی با 4/91 بالاترین شاخص مرکزیت را بدست آوردند. نتیجه‌گیری: پیاده سازی رویکرد توانمندسازی افراد در سازمان بیمه سلامت ایران دارای ابعاد مختلفی در میان استراتژی موثر بر آن است که مدل سازی ارتباطات علّی میان آنها نقش موثری در اجرای صحیح این رویکرد می تواند ایفا نماید. تفاصيل المقالة

همواره در مسائل کیفی و غیرعددی و خبره محور با طیفی از ابهام، عدم اطمینان و ریسک در متغییرها مواجه هستیم. ریشه این ابهام می تواند در خود متغییر و یا سایر متغییرهای مرتبط با آن و اظهارات خبرگان باشد. نگاشت ادراکی فازی یکی از مدل های رایج برای شناخت بهتر مسائل است که به ارتباط علت و معلولی بین متغییرها توجه می کند. زمانی که با مسئله های سرکارداریم که داده های عددی مرتبط با آن در دسترس نباشد و یا ماهیت خود مسئله کیفی باشد، نگاشت ادارکی بوسیله اظهار نظر خبرگان ساخته می شود. یکی از مشکلات استفاده از مدل رایج نگاشت ادراکی در نظر نگرفتن عدم اطمینان، ریسک و خطا در اظهار نظر های خبرگان می باشد. این ایراد کیفیت و اعتبار مدلهای ایجاد شده در مسائل پیچیده را تحت تاثیر قرار می دهد. در این مقاله بمنظور کمک به درک صحیحی از مسئله و رفع عدم اطمینان، ابهام و ریسک در اظهار نظر خبرگان در خصوص متغییرها و ارتباطات علت ومعلولی بین آنها از رویکرد ترکیبی زی نامبر و آر نامبر در نگاشت ادراکی فازی استفاده شده است. روش پیشنهادی در این مقاله با لحاظ کردن خبرگان خوشبینانه، بدبینانه و بی طرف به مدل سازی روابط علت و معلولی میان استراتژی های موثر بر توانمندسازی افراد در نظام سلامت پرداخته است. رویکرد پیشنهادی این پژوهش می تواند بعنوان یک روش پشتیبان تصمیم در مسائلی که ماهیت کیفی داشته و خبره محورند موثر باشد. تفاصيل المقالة