کم‌پیدایی زنان مسلمان در تمدن اسلامی از آغاز تاکنون معلول عوامل گوناگون است. این نوشتار در پی بررسی تحقیر زنان به‌عنوان دلیل این حضور کم و ناپیدا است. تحقیر زنان از جانب مرد مسلمان در پی تقابل فرهنگ دینی مردمحور با آموزه‌های انسان‌محور دین اسلام است. فرهنگ دینی مردمحور در ادامه فضای زیست تک‌جنس محور تاریخی که در آن مردان محور زندگی و اندیشه بودند، آموزه‌های انسان‌محور اسلامی را در خود حل و هضم کرد. گزینش انتخابی از میان آموزه‌ها، توصیه‌ها و تقسیم تکالیف جنسیتی سبب تقویت فرهنگ مردمحور از پیش موجود و این بار با استناد به آموزه‌های اسلام گشت. این نوشتار جهت ردگیری مانایی آموزه‌های مردمحور در اندیشه جوامع اسلامی از ضرب‌المثل‌ها به‌عنوان نمادی از فرهنگ شفاهی و تناقض آن با آموزه‌های اسلام استفاده کرده است. نتایج بیانگر آن است که فرهنگ دینی مردمحور جهت بازتولید خود زنان را نیز به‌عنوان کارگزاران محافظت و مانایی این نظام اندیشگانی در خدمت گرفته و محدودیت عاملیت و کنشگری زنان را در تمدن اسلامی تا زمان حاضر را رقم‌زده است. تفاصيل المقالة