زمینه و هدف: عوامل مختلفی باعث افزایش بعضی از آلایند های خطرناک از قبیل دی اکسید کربن در محیط می شوند. بررسی عوامل مؤثر بر افزایش آلاینده های مذکور می تواند در برنامه ریزی برای کنترل و مدیریت آلاینده ها مؤثر واقع شود. بنابراین مطالعه حاضر درصدد است، تأثیر میزان رشد زیر بخش‌های اقتصادی کشور، رشد اقتصادی، مصرف انرژی، رشد شهرنشینی، درجه باز بودن تجارت و توسعه مالی را بر میزان انتشار گاز دی اکسید کربن مورد بررسی قرار دهد. روش بررسی: مدل آلودگی زیست‌محیطی این مطالعه با استفاده از رهیافت خود توضیح با وقفه های گسترده (ARDL) و الگوی تصحیح خطا (ECM) در ایران طی دوره زمانی 2017-1985 تخمین و ضمن بررسی رابطه بلندمدت بین متغیرهای الگو، پویایی های کوتاه مدت الگو و سرعت تعدیل عدم تعادل کوتاه مدت به بلندمدت برآورد شده است. یافته‌ها: یافته‌های حاصل از الگوی بلندمدت نشان داد، رشد شهرنشینی با مقدار 527/0 درصد دارای بیشترین تأثیر مثبت و درجه بازبودن تجارت با مقدار 125/0 درصد، کمترین تأثیر منفی را بر انتشار دی اکسید کربن داشته است. بحث و نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه نشان دهنده تأثیر منفی رشد اقتصادی بر مقدار انتشار دی‌اکسید کربن در بلندمدت است که در هر دوره حدود 14 درصد از عدم تعادل های بی ثباتی میزان انتشار دی اکسید کربن برطرف می شود و حدود هفت دوره لازم است تا خطای تعادل کوتاه مدت تعدیل و مدل به تعادل بلندمدت بازگردد و همچنین وجود رابطه مثبت بین رشد زیربخش های اقتصادی کشور با انتشار دی اکسید کربن در کوتاه مدت و بلندمدت باعث افزایش این آلاینده خواهد شد. تفاصيل المقالة