شرح و توصیف سـراپـانـامۀ ذوالفقار محمدی

الموضوعات :

علی حیدری ¹ (استاد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه لرستان، لرستان، ایران.)
نصرت الله احمدی فرد ² (دکترای زبان و ادبیات فارسی و مدرّس دانشگاه علوم پزشکی ایلام ، ایلام، ایران)

تاريخ الإرسال : 02 الإثنين , صفر, 1444 تاريخ التأكيد : 29 الإثنين , رجب, 1444 تاريخ الإصدار : 02 الإثنين , ذو القعدة, 1444

الکلمات المفتاحية: شعر, لکی, سراپانامه, ذوالفقار محمدی,

ملخص المقالة :

سراپانامه یا پیکرسرایی، نوعی از شعر است که در آن شاعر به تصویرگری پیکر معشوق می‌ پردازد. هدف شاعر در این نوع از شعر علاوه بر بیان احساسات عاشقانه، تصویرگری پیکر معشوق است. شاعر همچون نقاشی زبردست به وسیلۀ کلمات، معشوق خیالی یا واقعی خود را به تصویر می‌کشد. این نوع از شعر، در بین شاعران کرد، لر و لک‌زبان، مرسوم بوده و معمولاً افرادی که به شاعری شهرت داشته‌ اند، یک یا چند نمونه از این نوع شعر را سروده ‌اند. وزن اکثر این اشعار ده‌هجایی بوده و غالباً در زبان معیار غرب ایران سروده شده ‌اند. اما شاعران بومی متأخر، به جای زبان معیار غرب کشور، به زبان محلی خود طبع‌ آزمایی کرده‌اند. مرحوم ذوالفقار محمدی، شاعر گمنام اما توانای ایلامی یکی از شاعرانی است که سراپانامه ‌ای نغز سروده است. این سراپانامه در قالبی نو و در وزن هجایی سروده شده است. تنوع تشبیهات بکر و واج‌ آرایی، ترکیب ‌سازی و تصویرگری از مهم‌ ترین ویژگی ‌های ادبی این سراپانامه است. توجه به طبیعت پیرامون، دلبستگی شاعر به آداب و سنّت ‌های بومی و ملی در انتخاب مشبهٌ‌ به‌ ها در این سراپانامه کم‌ نظیر است.

المصادر:

- حافظ، خواجه شمس­‌الدین(1370). دیوان حافظ. تصحیح غنی- قزوینی، به کوشش ع. جربزه‌­دار، چاپ سوم، تهران: اساطیر.

- حیدری، علی، و شهبازی، علی(1394). معرفی اجمالی خانه داجیوند و نمونه­هایی از اشعارش. دومین همایش ادب محلی و محلی سرایان ایران زمین، دانشگاه آزاد اسلامی واحد یاسوج، 27 و 28 آبان 94.

- خالقی مطلق، جلال(1375 الف). تن‌­کامه‌­سرایی در ادب فارسی. ایران‌­شناسی، 8(1)، 15-54.

- خالقی مطلق، جلال(1375ب). زیبایی کمال مطلوب در زن در فرهنگ ایران. ایران‌شناسی، 8(1)، 703 - 716.

- غضنفری، اسفندیار(1378).گلزار ادب لرستان. خرم آباد: چاپخانه دانش.

- فرهمند، اسد(1395) . سراپانامه‌­سرایی در شعر لکی. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه لرستان.

- مصفی، ابوالفضل(1366). فرهنگ اصطلاحات نجومی. چاپ دوم، تهران: مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی.

- نظامی گنجوی، نظام الدین الیاس(1363). مخزن­‌الاسرار. به تصحیح حسن وحید دستگردی، چاپ دوم، تهران: علمی.