بررسی بازتاب منزلت اجتماعی زنان بختیاری از طریق پوشاک در اشعار محلی

الموضوعات :

ابراهیم ظاهری عبدوند ¹ (استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران.)
روح الله کریمی نورالدین وند ² (دانشجوی دکتری دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.)

تاريخ الإرسال : 01 السبت , شعبان, 1440 تاريخ التأكيد : 29 الإثنين , رمضان, 1440 تاريخ الإصدار : 28 الخميس , رمضان, 1441

الکلمات المفتاحية: منزلت اجتماعی, زیبایی, پوشاک زنان, شعر محلی بختیاری,

ملخص المقالة :

هدف از این پژوهش، بررسی نشان‌دادن منزلت اجتماعی زنان بختیاری از طریق پوشاک در اشعار محلی؛ یعنی اشعار عاشقانه، اشعار مربوط به عروسی و سوگ سروده ها، بر مبنای نظری بازتاب و بر اساس روش اسنادی است. نتایج پژوهش نشان می دهد زنان در فرهنگ بختیاری به دو شیوه، پوشاک زیبا و پوشاک گران قیمت، برای خود منزلت اجتماعی کسب می کنند. برای نشان دادن زیبایی بیشتر به عنصر رنگ پوشاک و برای نشان دادن گران قیمت بودن، به جنس و تزئینات پوشاک توجه می‌کنند. در اشعار عاشقانه، زن از طریق پوشاک زیبا که بیشتر به رنگ های آبی، سبز و قرمز است، برای خود احترام و در نهایت منزلت اجتماعی کسب می کند. در اشعار مربوط به عروسی، برای نشان‌دادن منزلت اجتماعی زنان، در کنار زیبایی، عنصر ثروت نیز از طریق اشاره به جنس و تزئینات پوشاک برجسته شده است. در سوگ سروده ها، سرایندگان بیشتر به دنبال نشان دادن جایگاه اجتماعی زن متوفی و خانوادۀ او هستند؛ بنابراین در توصیف پوشاک وی، به جنس پوشاک، نو و پاکیزه بودن آن که تشخّص زن را نشان می دهند، پرداخته اند.

المصادر:

کتاب­ ها

 -تسلیمی، علی،(1395)، نقد ادبی: نظریه­ های ادبی و کاربرد آن ها در ادبیات فارسی، تهران: نشر اختران.

 -تمیم­ داری، احمد،(1393)، فرهنگ عامه، تهران: مه کامه.

-چیت ­ساز، محمدرضا،(1379)، تاریخ پوشاک ایرانیان: از ابتدای اسلام تا حملۀ مغول، تهران: سمت.

- حسین­ پور، علی،(1391)، فرهنگ و ادبیات کودکان بختیاری، شهرکرد: نیوشه.

- حنیف، محمد،(1386)، سور و سوگ در فرهنگ عامه لرستان و بختیاری، تهران: طرح آینده.

- ذوالفقاری، حسن،(1396)، زبان و ادبیات عامۀ ایران، تهران: سمت.

- شفقی، مریم و دادرس، مهدی،(1396)، موادی برای مطالعه گویش بختیاری، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.

- غیبی، مهرآسا،(1385)، هشت هزار سال تاریخ پوشاک اقوام ایرانی، تهران: انتشارات هیرمند.

- قنبری عدیوی، عباس،(1391)، فولکلور مردم بختیاری، شهرکرد: نیوشه.

- کارکن جلال، راضیه،(1391)، نشانه­ شناسی پوشاک ایرانیان در دوره قاجار، پایان ­نامه کارشناسی ارشد، دانشکده هنر، اصفهان.

- کولیوررایس، کلارا،(1363)، زنان ایرانی و راه و رسم زندگی آنان، ترجمه اسدالله آزاد، مشهد: آستان قدس رضوی.

- گیدنز، آنتونی،(1393)، تجدد و تشخص: جامعه و هویت شخصی در عصر جدید، ترجمه ناصر موفقیان، تهران: نشر نی.

- لوشر، ماکس،(1393)، روان‌شناسی رنگ­ ها، ترجمه حمیدرضا بلوچ، تهران: شباهنگ.

- مهدی­ زاده،محمد،(1387)، رسانه­ ها و بازنمایی، تهران: دفتر مطاعات و توسعه رسانه­ ها، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.

- مهرآبادی، متیرا،(1379)، زن ایرانی به روایت سفرنامه ­نویسان فرنگی، تهران: نشر آفرینش-نشرروزگار.

- وبلن، تورستین،(1386)، طبقۀ تن ­آسا، ترجمۀ فرهنگ ارشاد، تهران: نشر نی.

مجلات

- الهی، محبوبه،(1389)،«لباس به مثابۀ هویت»، مطالعات ملی، سال یازدهم شمارۀ دو، صص3- 30.

- انصاری یکتا، مریم، احمدی­ پیام، رضوان،(1393)، «بررسی تطبیقی پوشش زنان تصویر شده در شاهنامۀ بایسنقری و شاه طهماسبی»، زن در فرهنگ و هنر، دورۀ6، شمارۀ4، صص531-551.

- بابایی، پروین، اکبری، فاطمه،(1396)، «زیبایی و منزلت؛ بررسی جایگاه سکه در زیورآلات و تزئینات پوشاک زنان در ایران»، فصلنامۀ فرهنگ مردم ایران، شمارۀ 48و49، صص67-84.

- دیگار، ژان پیر،(1383)، «پوشاک بختیاری­ ها و سایر اقوام»، پوشاک در ایران زمین، ترجمۀ پیمان متین، تهران: امیرکبیر.

- زاهد، سعید و کاوه، مهدی،(1391)، «گفتمان­ های پوشش ملی در ایران»، فصلنامه مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، دوره اول، شماره4، صص49-74.

- شالچی، وحید،(1392)، «عطش منزلت در جامعه ایرانی»، مجله جامعه­ شناسی ایران، شماره2، صص30-56.

- کیوان ­آرا، محمود، ربانی، رسول، ژیان­ پور، مهدی،(1389)، «قشربندی اجتماعی و اصلاح بدن و جراحی زیبایی به مثابۀ نماد و پایگاه اجتماعی»، فصلنامۀ مطالعات راهبردی زنان، سال دوازدهم، شماره47، صص73-98.

- موسوی ­راد، سید مصطفی و کبیریان، زینب،(1397)، «جزئیات پوشش سنّتی زنان رفسنجان در دوبیتی­ های محلّی»، ادبفارسی، سال8، شمارۀ 1، صص21-36.

- یاسینی، سیده راضیه، (1396)، «مطالعۀ فرهنگی و جامعه­ شناختی پوشاک سنتی زنان کنارۀ دریای جنوب (بوشهر، هرمزگان و خوزستان)»، زن در فرهنگ و هنر، دورۀ9، شماره2، صص185-207.

منابع لاتین

-Vahman ,fereydun, Asatrian, Garnik(1995).Poetry of the Baxtiārīs: Love Poems,  Wedding Songs, Lullabies, Laments, Denmark: munksgaard eport and subscription service.