بررسی برخی لغات و اصطلاحات محلی کرمان و پاریز در آثار محمد ابراهیم باستانی پاریزی
الموضوعات :محمدرضا معصومی 1 , محسن محجوبی 2
1 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران.
2 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران.
الکلمات المفتاحية: کرمان, پاریز, اصطلاحات محلی, باستانی پاریزی,
ملخص المقالة :
متون ادبی و تاریخی در هر منطقه، کم و بیش معرّف و نشاندهندۀ فرهنگ عامۀ آن منطقه است. در بین این آثار، متونی را میتوان یافت که سرشار از لغات و اصطلاحات محلی، ضربالمثلها، کنایات، آداب و رسوم، عقاید و باورهای عامیانۀ منطقهای است که خالق اثر بدان تعلّق دارد. بررسی صبغههای اقلیمی و محلی این گونه آثار و تحقیق بر روی عناصر فرهنگ عامه، نقش بسزایی در شناخت ادبیات محلی هر خطّه دارد. یکی از نویسندگان پرکار معاصر که دهها اثر تاریخی و ادبی از خویش به یادگار گذاشته و در اغلب آنها به فرهنگ عامه توجه داشته است، محمد ابراهیم باستانی پاریزی است. عِرق و دلبستگی این نویسنده به زادگاه خویش و استفاده از لغات، اصطلاحات، مَثلها و باورهای عامیانۀ مناطق کرمان و پاریز موجب شده است که آثارش علاوه بر جنبۀ علمی، صبغۀ محلی و اقلیمی نیز داشته باشد. نویسندگان این مقاله در حین مطالعۀ برخی از آثار باستانی پاریزی، به استخراج تعدادی از لغات و اصطلاحات محلی به کار رفته در این آثار پرداختهاند و با تطبیق این لغات و اصطلاحات با کتب فرهنگ و اصطلاحات کرمانی، آنها را بررسی نمودهاند. نتایج این تحقیق نشان میدهد که باستانی پاریزی - هر جا که مجالی یافته است- توضیحاتی مفید و دقیق در متن یا پانوشت آثار خویش برای لغات، اصطلاحات، کنایات، مَثلها و ... ذکر کرده است. علاوه بر این، برخی از اصطلاحات و معانیای که باستانی پاریزی آورده است، در نوع خود، بکر و دست اول مینماید.
کتابها
- باستانی پاریزی، محمد ابراهیم،(2535)، کوچۀ هفتپیچ، تهران: نگاه.
- باستانی پاریزی، محمد ابراهیم،(2536)، زیر این هفت آسمان، تهران: انتشارات جاویدان.
- باستانی پاریزی، محمد ابراهیم،(2537)، نای هفت بند، تهران: عطایی.
- باستانی پاریزی، محمد ابراهیم،(1357)، سیاست و اقتصاد عصر صفوی، چاپ دوم، تهران: انتشارات صفیعلی شاه.
- باستانی پاریزی، محمد ابراهیم،(1362الف)، سنگ هفت قلم، تهران: انتشارات بهنشر.
- باستانی پاریزی، محمد ابراهیم،(1362ب)، گنجعلیخان، تهران: انتشارات اساطیر.
- باستانی پاریزی، محمد ابراهیم،(1363الف)، از پاریز تا پاریس، تهران: انتشارات نوین.
- باستانی پاریزی، محمد ابراهیم،(1363ب)، اژدهای هفت سر، چاپ دوم، تهران: دنیای کتاب.
- باستانی پاریزی، محمد ابراهیم،( 1363ج)، جامع المقدمات، چاپ اول، کرمان: نشر کرمان.
- باستانی پاریزی، محمد ابراهیم، (1363د)، هشت الهفت، تهران: انتشارات نوین.
- باستانی پاریزی، محمد ابراهیم،( 1364الف)، آسیای هفت سنگ، چاپ پنجم، تهران: دنیای کتاب.
- باستانی پاریزی، محمد ابراهیم،(1364ب)، پیغمبر دزدان، تهران: انتشارات نگاه.
- باستانی پاریزی، محمد ابراهیم، (1364ج)، فرمانفرمای عالم، تهران: انتشارات علمی.
- باستانی پاریزی، محمد ابراهیم،(1367)، از سیر تا پیاز، تهران: نشر علم.
- باستانی پاریزی، محمد ابراهیم،(1368)، مار در بتکده کهنه، تهران: نشر ارژنگ.
- باستانی پاریزی، محمد ابراهیم، (1369)، حضورستان، تهران: انتشارات ارغوان.
- باستانی پاریزی، محمد ابراهیم،(1370الف)، شاه منصور، تهران: نشر خرّم.
- باستانی پاریزی، محمد ابراهیم، (1370ب)، هزارستان، تهران: به نگار.
- باستانی پاریزی، محمد ابراهیم،(1371)، کلاهگوشۀ نوشیروان، چاپ دوم، تهران: اسپرک.
- باستانی پاریزی، محمد ابراهیم،(1372الف)، سایه های کنگره، تهران: انتشارات ارغوان.
- باستانی پاریزی، محمدابراهیم،(1372ب)،شاهنامه آخرش خوش است، تهران: انتشارات عطایی.
- باستانی پاریزی، محمد ابراهیم،(1373)، خاتون هفت قلعه، تهران: انتشارات روزبهان.
- باستانی پاریزی، محمد ابراهیم،(1376الف)، ماه و خورشید فلک، تهران: نشر خرّم.
- باستانی پاریزی، محمد ابراهیم،(1376ب)، نوح هزار طوفان، تهران: نشر نامک.
- باستانی پاریزی، محمد ابراهیم،(1378)، خود مشت و مالی، تهران: نشر نامک.
- باستانی پاریزی، محمد ابراهیم، (1380)، کاسه کوزۀ تمدن، تهران: نشر علم.
- باستانی پاریزی، محمد ابراهیم،(1382)، حماسه کویر، تهران: نشر علم.
- باستانی پاریزی، محمدابراهیم، ( 1384الف)، بارگاه خانقاه در کویر هفت کاسه، تهران: نشر علم.
- باستانی پاریزی، محمد ابراهیم،(1384ب)، حصیرستان، تهران: نشر علم.
- باستانی پاریزی، محمد ابراهیم،(1385الف)، آفتابه زرین فرشتگان، تهران: نشر علم.
- باستانی پاریزی، محمد ابراهیم،(1385ب)، تاریخ کرمان، تهران: نشر علم.
- باستانی پاریزی، محمد ابراهیم،(1385ج)، نون جو دوغ گو، تهران: نشر علم.
- باستانی پاریزی، محمد ابراهیم،(1385د)، هواخوری باغ، تهران: نشر علم.
- باستانی پاریزی، محمد ابراهیم،(1386الف)، بازیگران کاخ سبز، تهران: نشر علم.
- باستانی پاریزی، محمد ابراهیم،(1386ب)، رساله کاتب کرمانی، تهران: نشر علم.
- باستانی پاریزی، محمد ابراهیم، (1387)، در شهر نیسواران، تهران: نشر علم.
- باستانی پاریزی، محمد ابراهیم،(1388)، محبوب سیاه و طوطی سبز، چاپ دوم، تهران: نشر علم.
- باستانی پاریزی، محمد ابراهیم،(1391الف)، تلاش آزادی، تهران: نشر علم.
- باستانی پاریزی، محمد ابراهیم،(1391ب)،گرگ پالاندیده، تهران: نشر علم.
- باستانی پاریزی، محمد ابراهیم،(1394)، شمعی در طوفان، تهران: نشر علم.
- پورحسینی، ابوالقاسم، (1370)، فرهنگ لغات و اصطلاحات مردم کرمان، کرمان: مرکز کرمانشناسی.
- تبریزی، محمد حسین بن خلف، (1362)، برهان قاطع، به اهتمام دکتر محمد معین، تهران: امیرکبیر.
- ستوده، منوچهر، (1335)، فرهنگ کرمانی، تهران: انتشارات فرهنگ ایران زمین.
- شریعت، محمدجواد، (1372)، دستور زبان فارسی، چاپ ششم، تهران: اساطیر.
مجلات
- شیخ، محمد و فولادی، یعقوب، (1396)، «تحلیلی بر سبک نگارش باستانی پاریزی در پانویسهایش»، سبکشناسی نظم و نثر فارسی(بهار ادب)، ش 36، صص 153- 169.
_||_