بررسی و تحلیل فرآیندهای واجی در نظام آوایی گونۀ زبانی طُرود
الموضوعات :جواد عامری 1 , سیدحسین طباطبایی 2 , سیدحسن طباطبایی 3
1 - کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه سمنان
2 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه بابلسر
3 - دکتری زبان و ادبیات فارسی، استادیار دانشگاه سمنان
الکلمات المفتاحية: نظام آوایی, گویش‌های ایرانی, گونۀ زبانی, فرآیندهای واجی, طُرود,
ملخص المقالة :
زبان های محلی ایران‌زمین، گنجینه ای بی مانند و ذخیره ای تمام نشدنی برای رشد و پیشرفت زبان فارسی به شمار می آید. تحلیل نظام آوایی در گونۀ زبانی طرود از توابع شهرستان شاهرود که برای نخستین بار در این مقاله بدان پرداخته‌شده، ظرافت ها و حلاوت های این گونۀ زبانی را آشکار می سازد. هدف از این پژوهش نشان دادن وجوه اختلاف و اشتراک آوایی گونۀ زبانی طرود با فارسی معیار در چارچوب فرآیند های واجی است تا در نتیجۀ فرآیندهای واجی کاهش، افزایش، ابدال، قلب و ادغام که در این گونۀ زبانی وجود دارد - اما در حال حاضر در فارسی معیار به چشم نمی خورد- نشان داده شود. مبنای این مقایسه بر اساس الگوهای رایج زبان شناسی بوده و گرد آوری داده ها به روش پرسش و پاسخ، مصاحبه با گویشوران بومی انجام‌شده است. این پژوهش بر آن است تا با بررسی سیر تحولات آوایی در گونۀ زبانی مورد پژوهش و تطبیق آن با فارسی معیار، نسبت این دو را بسنجد و از خلال بررسی تأثیر فرآیند های واجی در آن، واژگان گویشی کهن فعال را شناسایی نماید و در گشودن گره های زبانی و ادبی متون کهن به کار بندد.
- اشمیت، رودیگر (1383). راهنمای زبانهای ایرانی. مترجمان: آرمان بختیاری[ودیگران]، تهران: ققنوس، چاپ اول ، جلددوم
- باقری، مهری (1380). تاریخ زبان فارسی. تهران: نشرقطره، چاپ ششم
- باطنی، محمدرضا (1354). مسائل زبان شناسی نوین. تهران: انتشارات آگاه، چاپ اول
- برومندسعید، جواد (1363). دگرگونیهای واژگان در زبان فارسی. تهران: توس، چاپ اول
- بهار، محمدتقی (1376). سبک شناسی. تهران: انتشارات مجید، چاپ نهم، جلداول
- بیهقی، ابوالفضل (1385). تاریخ بیهقی. بکوشش دکترخلیل خطیب رهبر، تهران: مهتاب، چاپ دهم
- حق شناس، علی محمد (1376). آواشناسی. تهران: آگه
-دهخدا، علی اکبر (1381).گزیده وشرح امثال و حکم. فرج الله شریفی گلپایگانی، تهران: هیرمند،چاپ دوم
- دهخدا، علی اکبر (1364). لغتنامه. زیر نظر دکتر معین، تهران: مؤسسه لغتنامه دهخدا
- ذوالنور، رحیم (1380). رفتارشناسی زبان تاریخی. تهران: انتشارات طهوری، چاپ اول
- رجبی، پرویز (1357). جندق و ترود؛ دو بندر فراموش شده کویر بزرگ نمک. تهران: توکا، چاپ دوم
- شریعت، محمدجواد (1367). دستور زبان فارسی. تهران: انتشارات اساطیر، چاپ سوم
- صفوی، کورش (1377).زبان شناسی و ادبیات. تهران: هرمس، چاپ اول.
- فرشیدورد، خسرو (1384). دستور مفصل امروز. تهران: سخن، چاپ دوم
- فره وشی، بهرام (1381). فرهنگ زبان پهلوی. تهران: دانشگاه تهران، چاپ چهارم
- قریب، عبدالعظیم و دیگران (1378). دستور زبان پنچ استاد. تهران: فردوسی، چاپ دوم
- کردوانی، پرویز (1386). کویر (نمکزار) بزرگ مرکزی ایران و مناطق همجوار. تهران: دانشگاه تهران، چاپ اول
- کریمی، اصغر (1389). سفرنامه دشت کویر. سمنان: حبله رود، چاپ اول
- لویس، معلوف (1382). المنجد. مترجم: محمد بندر ریگی، تهران: ایران، چاپ چهارم
- مشکور، محمدجواد (1353) .دستورنامه درصرف ونحوزبان پارسی. تهران: شرق، چاپ دهم
- مشکوۀ الدینی، مهدی (1370). ساخت آوایی زبان. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد
- مولوی، جلال الدین محمدبن محمد (1377). شرح جامع مثنوی معنوی. تألیف کریم زمانی، تهران: اطلاعات، چاپ پنجم
- ناتل خانلری، پرویز (1352). تاریخ زبان فارسی. تهران: بنیاد فرهنگ ایران، جلد1و2
- نصرالله منشی، ابوالمعالی (1378). کلیله ودمنه. توضیح و ویرایش علی رضوی بهابادی، یزد: بهاباد، چاپ دوم
- وحیدیان کامیار، تقی و غلامرضا عمرانی (1379). دستور زبان فارسی1. تهران: سمت.
- وراوینی، سعدالدین (1383). مرزباننامه. بکوشش دکتر خلیل خطیب رهبر، تهران: صفیعلیشاه، چاپ نهم
- هدین، سون (1355). کویرهای ایران. مترجم: پرویز رجبی. تهران: توکا، چاپ اول
- یارمحمدی، لطف الله (1373). درآمدی به آواشناسی. تهران: مرکز نشردانشگاهی
- صادقی، علی اشرف (1349). «زبان فارسی و گونههای مختلف آن»، فرهنگ و زندگی، شماره 2، صص 63-66
- متینی، جلال (1350).« تحول تلفظ کلمات فارسی در دوره اسلامی»، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی مشهد، سال هفتم، شماره 2، صص 249-283
-Spencer, Andrew(1996), Phonology, Oxford, Blackwell;
-Crystal, David(1997), A Dictionary of Linguistics and Phonetics, Oxford, Blackwell;
_||_
