بررسی ترتیب سازه ای و گروه های نحوی درگویش ترکی گِرمی

الموضوعات :

هنگامه واعظی ¹ (استادیار گروه زبان انگلیسی و زبان‌شناسی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران.)
اسماعیل شاهی الیله ² (دانش آموختۀ کارشناسی ارشد زبان‌شناسی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران.)
معصومه ارجمندی ³ (استادیار گروه زبان انگلیسی و زبان‌شناسی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران.)

تاريخ الإرسال : 24 الثلاثاء , محرم, 1438 تاريخ التأكيد : 18 الإثنين , شوال, 1439 تاريخ الإصدار : 12 الخميس , ذو الحجة, 1439

الکلمات المفتاحية: زبان ترکی گرمی, رده, آرایش سازه ای, زبان پیوندی, تأکید,

ملخص المقالة :

پژوهش حاضر به بررسی زبان ترکی گِرمی در منطقۀ مغان استان اردبیل می پردازد. چنین بررسی ای از منظر رده شناختی بر مبنای دیدگاه رده شناسان برجسته ای چون کامری (1989) و گرینبرگ (1974) صورت می گیرد. هدف از این مطالعه، توصیف و ثبت ویژگی های رده ای آن در گروه های متفاوت نحوی است. نگارندگان معتقدند که با توجه به تنوّعات زبانی در مناطق مختلف ایران و سرعت نابودی بسیاری از زبان ها و گویش ها، مطالعه و بررسی گویش ها و زبان های متفاوت از ضروریات است. بنابراین، در پژوهش اخیر سعی شده تا با گردآوری داده ها و بررسی بسیاری از آن‌ها، نحوۀ قرار گرفتن سازه ها در جمله و گروه های نحوی مشخص و معرفی شود. مرور شواهد و داده های زبان ترکی گرمی نشان می دهد که ترتیب سازه ها در آن فاعل + مفعول + فعل است. چنین آرایش واژگانی، صورت بی نشان گروه های نحوی این زبان است. بنابراین، قرار گرفتن فاعل و مفعول پیش از فعل و قرار گرفتن حرف اضافه و صفت پیش از اسم از ویژگی های بارز این زبان است. به عنوان یکی از گونه های زبان فعل پایانی، فرایندهای نحوی ای مانند اسنادسازی، برجسته سازی و جابه جایی می توانند ترتیب واژه ها را در جمله تغییر دهند و آرایش سازه ای دیگری (نشان دار) ارائه دهند. در زبان ترکی گِرمی، فرایند تکرار گروه های نحوی، از نشانه های تأکید است.

المصادر:

کتاب­ها

- احمدی گیوی، حسن(1384)، دستور تطبیقی زبان ترکی و فارسی، تهران، نشر قطره.

- خوش باطن، حسین ( 1385)، مطالعۀ ساختار نحوی زبان ترکی از دیدگاه زبان‌شناسی، تبریز، خوش باطن

- رضائی باغ‌بیدی، حسن (1385)، زبان‌های ایرانی و زبان‌های غیرایرانی رایج در ایران، تهران،  سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.

 - فرزانه، محمد علی(1371)، مبانی دستور زبان آذربایجانی، فرهنگ.

- هیئت، جواد( 1366)، سیری در تاریخ زبان ولهجه‌های ترکی، تهران، نشر پیکان.

پایگاه اینترنتی

- رییس نیا، رحیم(1368). دگرگونی زبان در آذربایجان. مؤسسۀ مطالعات و تدوین تاریخ اردبیل. Tarikheardabil.blogfa.com

 منابع لاتین

- Comrie,B.(1989).Language Universal & Oxford,2^nd, Linguistic Typology Syntax &Morphology : Basil Black Well.

- Croft, W.(1990[2002]).Typology & Universal (2^nded) Cambridge: Cambridge Universty press.

- Greenberg J.H.(1974).Language Typology :A Historical and Analytic Overview. Mouton& Co.N.V. The Hague.Paris.

- Greenberg J. H. (1978a).Universals of Human Languages, vol.3 :word structure. Stanford California University press.

- Lehmann, Winfred.(1992). Historical Linguistics: an Introduction (3^rd.ed.) . London: Routledge.