بررسی مقایسه‌ای فرایند همگونی در گونه‌های زبانی استان فارس
الموضوعات :ماهرخ منصف 1 , عالیه کرد زعفرانلو کامبوزیا 2 , ارسلان گلفام 3
1 - دانشجوی دکتری زبان شناسی همگانی، دانشکدۀ زبانهای خارجی، دانشگاه اصفهان، ایران
2 - دانشیار گروه زبان شناسی همگانی، دانشکدۀ علوم انسانی،دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
3 - دانشیار گروه زبان شناسی همگانی، دانشکدۀ علوم انسانی،دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: فرایندهای واجی, واجشناسی زایشی, همگونی, گونه‌های زبانی استان فارس,
ملخص المقالة :
مقالۀ حاضر به بررسی فرایند همگونی در همخوانهای پانزده گونۀ زبانی استان فارس از جمله شیرازی، شورابی، کازرونی، دوانی، عبدویی، ممسنی، پاپونی، ریچی، بیروکانی، دادنجانی، مهبودی، زاخرویهای، قلاتی، لاری و خنجی در چارچوب واجشناسی زایشی می پردازد. داده های مورد نیاز برای انجام این تحقیق از اسناد مکتوبی چون کتابها، پایان نامه-ها و مقاله ها استخراج شده است. علاوه بر این در صورت نیاز به داده های بیشتر و یا تأیید صحت داده های جمع آوری شده از اسناد مکتوب، با گویشوران گونه های مذکور مصاحبه و گفتار آنها ثبت و ضبط شده است. بررسی داده‌ها نشان داد که در این گونه‌های زبانی همگونی در خوشه های دو همخوانی /-st/ و /-nb/ از بسامد بالاتری نسبت به سایر خوشه های همخوانی برخوردار است. همگونی در مشخصۀ نحوۀ تولید پربسامدتر از همگونی در سایر مشخصه ها همانند محل تولید و واک داری است. در این 15 گونۀ زبانی همگونی پیشرو و همگونی ناقص به ترتیب متداولتر از همگونی پسرو و همگونی کامل است. در همگونی همخوان با همخوان در توالی دو همخوانی همواره همخوان رساتر غالب است. و در همگونی همخوان با همخوان در این گونه های زبانی همگونی در همخوانهای هم محل تولید منجر به همگونی کامل و بروز تشدید عارضی می شود. کلیدواژه ها: گونه های زبانی استان فارس، واج شناسی زایشی، فرایندهای واجی، همگونی.
کتابها
- بهروزی، علینقی، (1348) ، واژهها و مثلهای شیرازی و کازرونی، شیراز: انتشارات ادارۀ کل فرهنگ و هنر فارس.
- سلامی، عبدالنّبی، (1383) ،گنجینۀ گویش شناسی فارس، دفتر اول، تهران: نشر آثار(فرهنگستان زبان و ادب فارسی).
-_______ ___، (1384) ، گنجینۀ گویش شناسی فارس، دفتر دوم. تهران: نشر آثار(فرهنگستان زبان وادب فارسی).
-___________ ، (1385) ، گنجینۀ گویش شناسی فارس، دفتر سوم. تهران: نشر آثار(فرهنگستان زبان و ادب فارسی).
-___________ ، (1386) ، گنجینۀ گویش شناسی فارس، دفتر چهارم. تهران: نشر آثار(فرهنگستان زبان و ادب فارسی).
-___________، (1388) ، گنجینۀ گویش شناسی فارس، دفتر پنجم. تهران: نشر آثار(فرهنگستان زبان و ادب فارسی).
-کامبوزیا، عالیه ک . ز،(1385) ، واجشناسی: رویکردهای قاعده بنیاد، تهران: سمت.
-مشکوةالدّینی، مهدی، (1374) ، ساخت آوایی زبان، چاپ سوم، مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد.
پایان نامه ها
- بروغنی، فاطمه، (1383) ، بررسی واجشناختی گویش سبزواری، پایاننامۀ کارشناسی ارشد زبانشناسی همگانی، دانشگاه تربیت مدرس.
- تنورساز، راضیه، (1376) ،بررسی همگونی و حذف واجی در زبان فارسی در چهارچوب نظریۀ واجشناسی زایشی، پایاننامۀ کارشناسی ارشد زبانشناسی همگانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
- شریفی؛ گوهر، (1387) ،بررسی نظام آوایی گونۀ اقلید در چارچوب واجشناسی زایشی، پایاننامۀ کارشناسی ارشد زبانشناسی همگانی، دانشگاه تربیت مدرس.
- همتی، ابوذر، (1370) ،فرهنگ تطبیقی واژگان گویش لری ممسنی با واژگان فارسی نو و میانه، پایاننامۀ کارشناسی ارشد فرهنگ و زبانهای باستانی ایران، دانشگاه شیراز.
مقالات
-کامبوزیا، عالیه ک . ز، (1381الف) ، « نمونهای از همگونی در چند گویش ایرانی»، مجموعه مقالات نخستشن هماندیشی گویششناسی ایران. رضائی باغبیدی؛ حسن. ، چاپ اول، ، تهران: آثار فرهنگستان زبان و ادب فارسی؛ صص 485- 489.
-___________________ ، (1381ب) ، «فرایندهای واجی مشترک در گویشهای استان کرمان»،نشریۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان، ش 12، 9، صص 111- 131.
-Catford, J.C. (2001). A Practical Introduction to Phonetics. 2nd edition, New York: Oxford University Press.
-Crystal, David. (2008). A Dictionary of Linguistics and Phonetics. 6th edition, Oxford:Blackwell.
-Harris,J. & Lindsey, G. (1995), "The Elements of Phonological Representation", in Hayes, B,( 2009). Introduction Phonology. London: Wiley- Blackwell.
-Malmkjar, Kirsten. (2002). The Linguistics Encyclopedia. 2nd ed, New York:Routledge
-Odden, David.(2005).Introducing Phonology. New York: Cambridge University Press.
-Roach, Peter (2000).English phonetics and phonology, A practical course, 3rded. Cambridge University press.
_||_