تاثیر آستانه‌ای قیمت نفت بر تراز تجاری دو جانبه ایران: مدل رگرسیون انتقال ملایم پانلی

الموضوعات :

کیومرث شهبازی ¹ (دانشیار اقتصاد دانشگاه ارومیه)
قمری کریمی ² (کارشناس ارشد اقتصاد دانشگاه ارومیه)

تاريخ الإرسال : 09 الثلاثاء , رجب, 1436 تاريخ التأكيد : 09 الثلاثاء , رجب, 1436 تاريخ الإصدار : 12 الأربعاء , جمادى الثانية, 1436

الکلمات المفتاحية: تراز تجاری, تاثیر آستانه‌ای, قیمت نفت,

ملخص المقالة :

این مقاله با استفاده از مدل رگرسیون انتقال ملایم پانلی به عنوان یکی از مدل‌های تغییر رژیمی، تاثیر آستانه‌ای قیمت نفت را بر تراز تجاری ایران با 14 کشور طرف عمده تجاری طی دوره زمانی 1992 تا 2010 مورد بررسی قرار داده است. بدین منظور از قیمت نفت به عنوان متغیر انتقال استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهد که یک رابطه غیر خطی قوی بین متغیرهای مورد مطالعه وجود دارد. مقدار آستانه‌ای متغیر انتقال برابر 44/0- و پارامتر شیب برابر 99/12 برآورد شده که نشان از سرعت متوسط تعدیل مدل دارد. همچنین لحاظ نمودن تنها یک تابع انتقال با یک حد آستانه‌ای برای برآورد غیر خطی مدل کفایت می‌کند. در رژیم اول قیمت نفت دارای تأثیر مثبت بر تراز تجاری بوده که این تأثیر با عبور از حد آستانه‌ای و در رژیم دوم منفی می‌گردد. نتایج حاکی از این است که در سطوح بالای قیمت نفت، افزایش قیمت نفت بر تراز تجاری دوجانبه ایران تأثیر منفی دارد و بیانگر این است که وابستگی اقتصاد به نفت باید کاهش یابد.

المصادر:

منابع

-        اکبری فرد، حسین و کوشش، محمد­سجاد (1388). اثر تکانه­های درآمدی بر تراز تجاری در اقتصاد ایران. اقتصاد مقداری (بررسی­های اقتصادی سابق)، 6 (3(12)): 146-129.

-        اقبالی، علیرضا، عسکری، ریحانه و حلافی، حمیدرضا (1384). بی ثباتی صادرات نفت و رشد اقتصادی ایران. فصلنامه پژوهش­های اقتصادی ایران، 7 (24): 94-77.

-        رئیسی طوسی، رضا و موسوی شفائی، مسعود (1384). نگاهی بر تأثیر چگونگی افزایش قیمت نفت بر اقتصاد و سیاست جهان. مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، (67): 75-53.

-        شهبازی، کیومرث و سعیدپور، لسیان (1392). تأثیر آستانه­ای توسعه مالی بر رشد اقتصادی در کشورهای دی هشت. فصلنامه­ پژوهش­های رشد و توسعه اقتصادی، 3 (12): 38-21.

-        عصاری­آرانی، عباس، جعفری­صمیمی، احمد و رسولی، میرمیثم (1389). بررسی تاثیر تکانه­های قیمت نفت بر حساب جاری کشورهای عضو اوپک. فصلنامه اقتصاد مقداری، 7 (3): 21-1.

-        مهرآرا، محسن و نیکی اسکوئی، کامران (1385). تکانه­های نفتی و اثرات پویای آن بر متغیرهای کلان اقتصادی. پژوهشنامه بازرگانی، 10 (40): 32-1.

-        مهرگان، نادر، حقانی، محمود و سلمانی، یونس (1391). تأثیر نامتقارن شوک­های قیمتی نفت بر رشد اقتصادی گروه کشورهای OECD و OPEC با تأکید بر محیط شکل­گیری شوک­ها و تغییرات رژیمی. مدلسازی اقتصادی،6 (4 (20)): 20-1.

-        نعمت­الهی، فاطمه و مجدزاده طباطبایی، شراره (1388). تأثیر نوسانات قیمت نفت اوپک بر تراز تجاری ایران، فصلنامه مدلسازی اقتصادی، 3 (4(8)): 169-151.

-        هادیان، ابراهیم و پارسا، حجت (1385). بررسی نوسانات قیمت نفت بر عملکرد اقتصاد کلان در ایران، پژوهشنامه علوم انسانی و اجتماعی. 6 (22) (ویژه اقتصاد): 132-1.

-        Ahmed, V., Donoghue, C. (2010). External shocks in a small open economy: A CGE-micro simulation analysis. The Lahore Journal of Economics, 15 (1): 45-90.   

-        Colletaz, G., & Hurlin, C. (2006). Threshold effects of the public capital productivity: An international panel smooth transition approach. Working Paper, 1/2006, LEO, Université d'orleans: 1-39.

-        Fok, D., van Dijk, D., & Franses, P. (2004). A multi-level panel STAR model for US manufacturing sectors. Working paper. University of Rotterdam.

-        Gonzalez, A., Terasvirta, T., & Van Dijk, D. (2005). Panel smooth transition regression models. SEE/EFI Working Paper Series in Economics and Finance, 604:1-33.

-        Hassan, S. KH, Zaman. (2012). Effect of oil prices on trade balance: New insights into the cointegration relationship from Pakistan. Economic Modeling. 29(6): 2125–2143.

-        Le, T.H. and Chang, Y. (2013). Oil Price Shocks and Trade Imbalances. Energy Economics, 36:78-96.

-        Im, K.S., Pesaran, M.H., & Shin, Y. (2003). Testing for Unit Roots in Heterogeneous Panels. Journal of Econometrics, 115(1): 53-74.

-        Jude, E. (2010). Financial development and growth: A panel smooth regression approach. Journal of Economic Development, 35(1): 15-33.

-        Kadilli, A., & Markov, N. (2011). A panel smooth transition regression model for the determinants of credibility in the ECB and the recent financial crisis, Working papers, University of Geneva, 11092: 1-40.

-        Kilian, L. and A. Rebucci. (2007). Oil shocks and external balances. Working Paper, IMF.

-        Korhonen, I., Ledyaeva, S., (2010). Trade linkages and macroeconomic effects of the price of oil. Energy Econ. 32(4): 848-856.

-        Leamer, E, E., & Levinshon, J. (1995). International trade theory: The evidence. In G. M. Grossman, & K. Rogoff (Eds.), Handbook of International Economics: Vol, 3. (PP, 1339-1394). (Chapter 26).

-        Mory, J. F. (1993). Oil price and economic activity: Is the relation symmetric. Energy Journal, 14(4): 151-161.

-        Poyhonen, P. A. (1963). Tentative model for the volume of trade between countries. Welt Wirts Chaftliches Archiv, 90.

-        Sanchez, M., (2011). Welfare effects of rising oil price in oil-importing developing Economies. The Developing Economies, 49 (3): 321-346.

-        Tinbergern, J. (1962). Shaping the Word Economy: Suggestions for an International Economic Policy. Journal of Farm Economics, 46(1): 271-283.

-        Wu, P. C., &Liu, S. Y., & Pan, S. C. (2013). Nonlinear bilateral trade balance-fundamentals nexus: A panel smooth transition regression approach. International Review of Economics and Finance, 27:318-329.