نوسازی نظام آبیاری سنتی در غرب ایران: دورۀ پهلوی
الموضوعات : فصلنامه تاریخ
شایان کرمی
1
(دکتری تاریخ ایران بعد از اسلام، مدرس دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران)
الکلمات المفتاحية: نوسازی, غرب ایران, دورۀ پهلوی, نظام آبیاری سنتی, تئوری زمینهای,
ملخص المقالة :
برنامه نوسازی دورۀ پهلوی نظام کهنسال آبیاری سنتی را دستخوش تغییر و تحول کرد. پیامدهای نوسازی نظام آبیاریسنتی در غرب ایران مسئلۀ اصلی مقاله حاضر است. ضمن بررسی این مسئله، تحلیل چرایی نوسازی و تبیین شرایطراهبردی برنامه نوسازی نظام آبیاری نیز از اهداف جانبی این پژوهش است. پژوهش حاضر رویکردی کیفی دارد. دادههااز آرشیو اسناد و سایر منابع کتابخانهای، بر اساس نمونهگیری هدفمند، گردآوری شد. برای تجزیه و تحلیل دادهها ازروش گراندد تئوری استفاده شده است. یافتهها نشان میدهد در شرایط کافی نبودن میانگین بارشهای سالیانه، استفادهاز فنون آبیاری مصنوعی در کشاورزی الزامی بود. توسعه کشاورزی تجاری و گسترش کاشت محصولات آبی سببتوجه بیشتر به نظام آبیاری مصنوعی شد. بهرهگیری از سیستمهای آبیاری تحت فشار در کنار سایر روشهای سنتیآبیاری سطحی از مهمترین برنامههای راهبردی در نوسازی نظام آبیاری بود. سدسازی مدرن، حفرچاههای عمیق و نیمهعمیق، توسعه و بازسازی شبکه آبیاری و ادغام تشکیلات سنتی نظام آبیاری در ادارات آبیاری منطقهای از جمله اقداماتبنگاه مستقل آبیاری در غرب ایران بود. افزایش سطح زیر کشت محصولات نقدی مانند تریاک، چغندر و پنبه با بهرهگیری از دانش نوین آبیاری، افزایش راندمان آبیاری، کاهش تنش و بهبود روابط اجتماعی از پیامدهای مهم نوسازی نظامآبیاری سنتی در غرب ایران بود.
_||_
