تعامل و تقابل با سنی و شیعه در عصر اورنگ زیب

الموضوعات : فصلنامه تاریخ

محمد مهرآئین ¹ (دانشجوی دکتری گروه تاریخ ،واحد محلات، دانشگاه آزاد اسلامی محلات ایران)
امیر تیمور رفیعی ² (دانشیار گروه تاریخ ،واحد محلات ،دانشگاه آزاد اسلامی محلات ایران)
محمد نبی سلیم ³ (دانشیار گروه تاریخ ،واحد شاهرود،دانشگاه آزاد اسلامی شاهرود ایران)

تاريخ الإرسال : 22 الأربعاء , رجب, 1443 تاريخ التأكيد : 14 الإثنين , ذو القعدة, 1443 تاريخ الإصدار : 05 الأحد , محرم, 1445

الکلمات المفتاحية: سیاست مذهبی, گورکانیان هند, واژگان کلیدی: اورنگ زیب, اقلیتها, قرن11 ق,

ملخص المقالة :

ارزیابی سیاست مذهبی دولتهای مسلمان در تاریخ، یکی از نکات بحث برانگیزی است که برخی محققان، با نگاه انتقادی به آن پرداخته اند. حکومت گورکانیان در هند ، یکی از دولتهایی است که نظر پژوهندگان را به خود جلب کرده و به ویژه با توجه به دو نوع متفاوت از رویه مدارای دینی یا تقابل مذهبی در دوران سلطنت اکبرشاه و اورنگ زیب ، درباره آن داد سخن داده اند. در این بین، دگرگونی سیاست مذهبی در یک دوره زمانی صدساله و تاثیر آن بر روند حاکمیت دودمان شاهی از آن جهت اهمیت دارد که معیار زوال گورکانیان هند تلقی شده استاین پژوهش با تکیه بر روش توصیفی-تحلیلی و متکی بر مطالعات نظری و کتابخانه ای، به بررسی رویه دولت اورنگ زیب با دو بخش اصلی جامعه مسلمانان هند یعنی اهل سنت و شیعیان می پردازد. گرچه منتقدان استدلال میکنند که اورنگ زیب میراث متکثر مذهبی پیشینیان خود را رها کرد و با اقداماتی نظیر: تحمیل جزیه بر اتباع غیرمسلمان و تخریب معابد هند ، اکثریت جامعه هند را بر علیه نظام اسلامی برانگیخت و باعث زوال دودمان خویش شد، اما ضمنا نباید فراموش کرد که تغییر موازنه به نفع مسلمانان، از طریق تعامل با سنیان و تقابل با شیعیان، در مجموع، به زیان اقلیت مسلمان هند تمام شد. اتحاد بین شیعه و سنی در هند را ناممکن ساخت و اکثریت هندمذهب را با مسلمانان درگیر نمود. هندوان و سیکها را برضد دولت گورکانی برانگیخت و شیعیان و اهل سنت را از حمایت دولت اسلامی ناتوان ساخت.