نقش سیاست موازنه و نیروی سوم در تاریخ ایران (عصر قاجاریه و پهلوی)
الموضوعات : فصلنامه تاریخ
سعید جهانگیری
1
(دکتری ، علوم سیاسی، مسائل ایران،دانشکده حقوق ،الهیات و علوم سیاسی ، واحد علوم و تحقیقات ،دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران ، ایران)
مریم خالقی نژاد
2
(دانش آموخته دکتری علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی و عضو باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان)
الکلمات المفتاحية: پهلوی, قاجار, موازنه تهدید, نیروی سوم, المان,
ملخص المقالة :
در ایران زمان قاجارو پهلوی هم بی‌تردید یکی از کلمات کلیدی برای فهم سیاست خارجی آنها مفهوم به نیروی سوم می‌باشد. و هدف اصلی ما در این نوشتار به بررسی نقش نیروی سوم در راهبرد سیاست خارجی ایران در دو دوره قاجار و پهلوی پرداخته شده است. زمان قاجار و پهلوی در عرصه داخلی و خارجی دو عامل ساختار و کارگزار دچار تحولاتی اساسی شدند و تاثیر پذیری دوسویه ساختار وکارگزار در ساختار نظام بین الملل باعث شد که ایران با تنش ها و چالش هایی روبرو شود و در ایران به طور مداوم، همیشه باعث نیاز به نیروی سوم در عرصه بین المللی و حتی داخلی در دوران قاجار و پهلوی گردیده است. از این رو مقاله حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی می کوشد به این سوال پاسخ دهند که چرا سیاست خارجی ایران در دو مقطع قاجار و پهلوی به سمت نیروی سوم گرایش داشته است ؟ در پاسخ به سوال مذکور این فرضیه ارایه شده است: از دیدگاه مقامات ایران در دوره های قاجار و پهلوی، نیروی سوم می توانست یک نقش موازنه دهنده را در سیاست خارجی ایران و تعدیل تهدیدات روس و انگلیس ایفا کند. در این تحقیق تلاش شده است بر اساس نظریه موازنه تهدید، نقش نیروی سوم در سیاست خارجی ایران، مورد بررسی قرار گیرد.
_||_
