تحلیل انتقادی حمله به کاروان‌های تجاری قریش در سرایا و غزوات آغازینِ بعد از هجرت بر اساس دو مولفۀ «مسالۀ انتقام ورزی» و «بافت و سنن جامعه عرب»
الموضوعات : فصلنامه تاریخ
مهدیه پاکروان
1
,
غلامحسین زرگری نژاد
2
1 - تاریخ، ادبیات، الزهرا، تهران، ایران
2 - استاد تاریخ بازنشسته دانشگاه تهران
الکلمات المفتاحية: "غارت", "کاروان‌های تجاری", " انتقام", " قریش", "پیامبر(ص)",
ملخص المقالة :
برخی برآن‌اند که چون پیامبر(ص) در مدینه مستقر شد و حامیانی در کنار خود یافت، فرصت را مناسب دید که از مکیان انتقام بگیرد و بدین ترتیب حمله به کاروان‌های تجاری قریش آغاز شد. این نوشتار با محور قرار دادن دو مولفه یعنی انتقام ورزی در سیره نبوی و بررسی شاخصههایی در بافت و سنن جامعه عرب به تحلیل انتقادی این هدف می‌پردازد. مبادرت به جنگ برای انتقام نیازمند بسترها و تدارکات اولیه است حال آنکه شرایط دشوار مسلمانان در ماه‌های اولیه بعد از هجرت، خود نیازمند تمهیداتی برای رسیدن به حداقل‌های یک جامعۀ پایدار بود، نه چنان که بتوانند راهی میدان رزم شوند. علاوه بر این سیره نبوی گویای چشم‌پوشی از انتقام در هنگام قدرت است. حمله به کاروان ها براساس مولفه دوم نیز با چالش مواجه است. عرب برای تعاملات تجاری خود دارای قوانینی مانند پیمان‌های ایلاف بود که سبب رونق تجارت و امنیت بخشی می‌شد. پیامبر(ص) به عنوان یک مصلح اجتماعی نه تنها چنین قوانین مدنی و مطلوبی را زایل نکرد بلکه با تکیه بر بنیان‌های نیک اجتماعی به تغیر و ترمیم پرداخت. این تحقیق نشان می‌دهد که هدف بیان شده شاکله استواری ندارد و با زیرساخت ها، داده‌ها و تحلیل‌های تاریخی ناسازگار است.
_||_
