تحلیل فضایی و مکان‎یابی شهرک صنعتی شهرستان جلفا با استفاده از مدل‎های AHP و ELECTRE

الموضوعات :

فریبا کرمی ¹ , ابوالفضل قنبری ² , معصومه علیرضایی ³

1 - (استاد گروه پژوهشی جغرافیا، دانشگاه تبریز)
2 - (دانشیار گروه پژوهشی جغرافیا، دانشگاه تبریز)
3 - (کارشناسی ارشد برنامه ریزی آمایش سرزمین، دانشگاه تبریز)

تاريخ الإرسال : 30 الإثنين , رجب, 1439 تاريخ التأكيد : 07 الخميس , شوال, 1439 تاريخ الإصدار : 19 الأحد , رجب, 1443

الکلمات المفتاحية: ELECTRE, AHP, تحلیل فضایی, شهرستان جلفا, مکان‎یابی شهرک صنعتی, مدل‎های,

ملخص المقالة :

مکان مناسب برای استقرار فعالیت‎های صنعتی یکی از ضرورت‎های توسعه صنعتی به شمار می‌رود، بنابراین پرداختن به موضوع مکان‎یابی و ارزیابی اینکه تا چه حد مکان گزینی شهرک‎های صنعتی مناسب است و وضعیت این شهرک‎ها نسبت به همدیگر و نسبت به مکان گزینی مطلوب چگونه است مهم می‌باشد. هدف اصلی این تحقیق، تحلیل فضایی و مکان‎یابی شهرک صنعتی شهرستان جلفا با استفاده از روش‎های تلفیقیAHP و ELECTRE می‌باشد. نوع تحقیق کاربردی و روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده و برای جمع‌آوری داده‎ها از مطالعات اسنادی، کتابخانه‌ای و روش دلفی استفاده شده است. به‌طوری که بعد از انتخاب معیارهای اولیه، در چهار گروه طبقه‌بندی شدند. سپس سؤالات و پرسشنامه تدوین گردید. در روش دلفی از 20 نفر از کارشناسان و متخصصان نظرخواهی به‌عمل آمد. به این ترتیب داده‎ها جمع‌آوری و مورد استفاده قرار گرفتند. برای تلفیق معیارها و زیرمعیارها به منظور شناسایی و تعیین وزن آنها از مدلAHP در محیط نرم‌افزارExpert choice استفاده گردید. در مرحله بعد با اعمال وزن‎های حاصل از مدل AHPدر محیطGIS به پهنه‌بندی اراضی شهرستان جلفا اقدام شد. سپس پهنه‎های کاملاً مناسب بالای 50 هکتار انتخاب و با استفاده از مدل ELECTRE با توجه به 16معیار مهم دخیل در مکان‎یابی بهینه شهرک‎های صنعتی، ارزیابی و رتبه‌بندی شد و مناسب‌ترین مکان‎ها در راستای ارزیابی مکان فعلی شهرک صنعتی شهرستان جلفا مورد شناسایی قرار گرفت. نتایج حاصل از مقایسه پهنه‎های انتخاب شده برای استقرار شهرک صنعتی با مکان فعلی آن، نشان داد که مکان فعلی شهرک صنعتی در شهرستان جلفا با اصول و ضوابط مکان‎یابی مطابقت ندارد. از ویژگی‎های مکان پیشنهادی برای احداث شهرک صنعتی در شهرستان جلفا، این منطقه با مساحت 83 هکتار، در ارتفاع 987 متری از سطح دریا‎های آزاد و در زمین‎هایی با شیب 2 درصد قرار دارد. لازم به ذکر است که به دلیل وجود میکروگسل‎های زیاد در منطقه جلفا، مکان پیشنهادی در فاصله37/1897 متری از گسل‎های موجود، به دور از زمین‎های کشاورزی، باغات و جنگل و از نظر سنگ شناسی در زمین‎های مقاوم قرار گرفته است.