رقابت‌پذیری گردشگری شهری در ایران(با استفاده از مدل یکپارچه دوآیر)

الموضوعات : آمایش محیط

اسماعیل قادری ¹ , سید سپهر اعرابی ²

1 - (استادیار گروه مدیریت جهانگردی، دانشگاه علامه طباطبایی)
2 - دانش آموخته کارشناسی ارشد مدیریت جهانگردی، پردیس تحصیلات تکمیلی علامه طباطبایی)

تاريخ الإرسال : 29 الإثنين , جمادى الأولى, 1440 تاريخ التأكيد : 28 الأحد , رمضان, 1440 تاريخ الإصدار : 03 السبت , محرم, 1442

الکلمات المفتاحية: ایران, گردشگری شهری, رقابت‌پذیری, مدل یکپارچه دوآیر,

ملخص المقالة :

رقابت‌پذیری بالای مقاصد در بازار گردشگری بین‌المللی یکی از اصلی‌ترین عوامل موفقیت در صنعت گردشگری به ویژه گردشگری شهری و بهره‌مندی از مزایای آن است. بر این اساس، پژوهش حاضر با بهره‌گیری از مدل یکپارچه دوآیر در پی آن است تا به ارزیابی تعیین‌کننده‌های اصلی رقابت‌پذیری گردشگری شهری ایران مبادرت ورزد. در این پژوهش پیمایش-مبنا پس از انتخاب نماگرها و دسته‌بندی آن‌ها در شش گروه با حجم نمونه 129 نفر، پرسشگری و پیمایشی آنلاین و با روش نمونه‌گیری غیرتصادفی-در دسترس انجام گرفته است. جامعه آماری این پژوهش شامل کارکنان بخش‌های خصوصی، دولتی گردشگری و اساتید و دانشجویان رشته گردشگری شده است. با شناسایی تعیین‌کننده‌های رقابت‌پذیری گردشگری، رقابت‌پذیری گردشگری شهری ایران نیز با استفاده از چهار شاخص اصلی OECD مورد تحلیل قرار گرفته است. برای آزمون پایایی پرسش‌نامه از آلفای کرونباخ استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که از شش تعیین‌کننده اصلی رقابت‌پذیری گردشگری شهری، منابع ارثی (با میانگین کل 17/4) و شرایط موقعیتی (با میانگین کل 55/3) می‌توانند به عنوان تعیین‌کننده‌های رقابت‌پذیری گردشگری شهری ایران در نظر گرفته شوند. علاوه بر این از نظر این شاخص‌ها، رقابت‌پذیری گردشگری شهری ایران در وضعیت نسبتاً نامناسبی قرار گرفته است. همچنین تحلیل رابطه بین رقابت‌پذیری گردشگری شهری و شش تعیین‌کننده نشان داد که منابع ارثی و منابع ایجاد شده نسبت به سایر تعیین‌کننده‌ها با شدت بالاتر و به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر رقابت‌پذیری گردشگری شهری اثرگذارند بر این اساس، حفظ و ارتقای کیفیت محیط‌زیست کشور، تنوع‌بخشی و توسعه فعالیت‌های تفریحی، برگزاری جشنواره‌ها و نمایشگاه‌ها، گسترش کمی و کیفی راهنماها و اطلاعات گردشگری و همچنین بازاریابی و تبلیغات گسترده، از پیشنهادهای اصلی این پژوهش به شمار می‌رود.

المصادر:

 

1. تقی زاده یزدی، م. شامی زنجانی، م. حقیقی، م. ابوهاشم آبادی، ف. 1395. مؤلفه‌ها و محتوای وب‌سایت‌های تسهیلگر گردشگری پزشکی. فصلنامه مطالعات مدیریت گردشگری، سال یازدهم، شماره 33، صص 1-18.


2. توکلی نیا،ج.شمس پویا،م.1394.تحلیل سرمایه‌های اجتماعی با تأکید بر مشارکت شهروندی و پاسخ‌گویی مدیران شهری نمونه موردی: شهر اسلامشهر. فصلنامه آمایش محیط ملایر، دوره 8،شماره 30،صص152-137.


3. دائی کریم زاده، س، قبادی، س. فرودستان، ن. 1392. عوامل مؤثر بر تقاضای گردشگری بین‌المللی ایران: رهیافت خود توضیح با وقفه‌های گسترده (ARDL)، فصلنامه مطالعات گردشگری، شماره 23، صص131-154.


4. سازمان محیط‌زیست ایران. (2015). گونه‌های جانوری در خطر انقراض. قابل ‌دسترسی در http://www.doe.ir/Portal/home/?news/196210/374287/426732


5. فرزین،م. نادعلی پور،ز. 1390. عوامل مؤثر بر مزیت رقابتی مقصدهای گردشگری در ایران (مورد: منطقه چابهار).‎ فصلنامه مطالعات گردشگری، شماره 14،ص41-67.


6. موحد، ع، کرده، ن، 1396. سطوح پایداری در محله‌های شهری مطالعه موردی: محلات شهر مهاباد، دوره 10،شماره 39،صص 28-1.
   
   
   1. Aaker, D. A. 1989. Managing assets and skills: The key to a sustainable competitive advantage. California management review, 31(2), 91-106.
   
   
   2. Ach, S. Pearce, B. 2009. How Well Does the Travel & Tourism Competitiveness Index Explain Differences in Travel Intensity Among Countries?. The Travel & Tourism Competitiveness Report 2009, World Economic Forum, Chapter 1.4.
   
   
   3. Armenski, T., Gomezelj, D. O., Djurdjev, B., Ćurčić, N., & Dragin, A. 2012. Tourism Destination Competitiveness-Between Two Flags. Economic Research-Ekonomska istraživanja, 25(2), 485-502.
   
   
   4. Armenski, T., Marković, V., Davidović, N., & Jovanović, T. 2011. Integrated model of destination competitiveness. Geographical Pannonica, 15(2), 58-69.
   
   
   5. Asadi, R., & Daryaei, M. 2011. Strategies for development of Iran health tourism. Euro J Soc Sci, 23(3), 329-44.
   
   
   6. Ayoubian, A., Tourani, S., & Dehaghi, Z. H. 2014. Medical tourism attraction of Tehran hospitals. International Journal of Travel Medicine and Global Health, 1(2), 95-98.
   
   
   7. Badr, A., Zakareya, E., & Saleh, M. 2009. Impact of global economic crisis on tourism sector in Egypt: A system dynamics approach. The Egyptian Cabinet Information and Decision Support Center Economic Issues Program.
   
   
   8. Baloglu, S., & McCleary, K. W. 1999. A model of destination image formation. Annals of tourism research, 26(4), 868-897.
   
   
   9. Castro, C. B., Armario, E. M., & Ruiz, D. M. 2007. The influence of market heterogeneity on the relationship between a destination's image and tourists’ future behavior. Tourism Management, 28(1), 175-187.
   
   
   10. Cracolici, M. F., Nijkamp, P., & Rietveld, P. 2008. Assessment of tourism competitiveness by analyzing destination efficiency. Tourism Economics, 14 (2), 325-342.
   
   
   11. Crouch, G. I. 2011. Destination competitiveness: An analysis of determinant attributes. Journal of Travel Research, 50(1), 27-45.
   
   
   12. Crouch, G. I., & Ritchie, J. B. 1995. Destination competitiveness and the role of the tourism enterprise. Proceedings of the Fourth Annual Business Congress, Istanbul, Turkey, July 13(16). 43‐48.
   
   
   13. Crouch, G. I., & Ritchie, J. B. 1999. Tourism, competitiveness, and societal prosperity. Journal of business research, 44(3), 137-152.
   
   
   14. Crouch, G. I., & Ritchie, J. B. 1999. Tourism, competitiveness, and societal prosperity. Journal of business research, 44(3), 137-152.
   
   
   15. d’Hauteserre, A.-M. 2000. Lessons in managed destination competitiveness: The case of Foxwoods Casino Resort. Tourism Management, 21(1), 23-32.
   
   
   16. Dalkey, N. C. 1969. An experimental study of group opinion. Futures, 1 (5), 408-426.
   
   
   17. Dwyer, L., & Kim, C. 2001. Destination competitiveness: Development of a model with application to Australia and the Republic of Korea: Ministry of Culture and Tourism, Korea Tourism Research Institute, the Republic of Korea, Department of Industry, Science and Resources, CRC for sustainable Tourism, Australia-Korea Foundation, Australia.
   
   
   18. Dwyer, L., & Kim, C. 2003. Destination competitiveness: determinants and indicators. Current issues in tourism, 6(5), 369-414.
   
   
   19. Dwyer, L., Cvelbar, L. K., Mihalič, T., & Koman, M. 2014. Integrated destination competitiveness model: testing its validity and data accessibility. Tourism Analysis, 19(1), 1-17.
   
   
   20. Dwyer, L., Edwards, D., Mistilis, N., Roman, C., & Scott, N. 2009. Destination and enterprise management for a tourism future. Tourism management, 30(1), 63-74.
   
   
   21.      Dwyer, L., Forsyth, P., & Rao, P. 2000. The price competitiveness of traveland tourism: A comparison of 19 destinations.Tourism Management, 21(1), 9-22.
   
   
   22. Enright, M., & Newton J. 2004. Tourism destination competitiveness: a quantitative approach. Tourism Management, 25(6), 777-788.
   
   
   23. Faulkner, B., Oppermann, M., & Fredline, E. 1999. Destination competitiveness: An exploratory examination of South Australia’s core attractions. Journal of Vacation Marketing, 5(2), 125-139.
   
   
   24. Goeldner, C. R., & Ritchie, J. B. 2007. Tourism principles, practices, philosophies. John Wiley & Sons.
   
   
   25. Gomezelj, D. O., & Mihalič, T. 2008. Destination competitiveness— applying different models, the case of Slovenia. Tourism management, 29 (2), 294-307.
   
   
   26. Hassan, S. 2000. Determinants of market competitiveness in an environmentally sustainable tourism industry. Journal of Travel Research, 38(3), 239-245.
   
   
   27. Heath, E. 2003. Towards a model to enhance destination competitiveness: a Southern African perspective. Journal of Hospitality and Tourism Management, 10(2), 124-141.
   
   
   28. Henderson, J. C. 2003. Healthcare tourism in southeast Asia. Tourism Review International, 7(3-4), 111-121.
   
   
   29. Hudson, S., Ritchie, B. & Timur, S. 2004. Measuring Destination Competitiveness: An Empirical Study of Canadian SkiResorts. Tourism and Hospitality Planning & Development, 1(1), 79- 94.
   
   
   30. Laws, E. 1995. Tourist Destination Management: Issues, Analysis and Policies. Routledge, New York.
   
   
   31. Mulec, I., & Wise, N. 2013. Indicating the competitiveness of Serbia's Vojvodina region as an emerging tourism destination. Tourism Management Perspectives, 8, 68-79.
   
   
   32. National, Competitiveness Council. 2002. Annual competitiveness report (November) 2002.Dublin: National, Competitiveness Council.
   
   
   33. OECD.2014.Indicators form ensuring competitiveness in tourism. Retrieved.2015 (http://www.oecd.org/cfe/tourism/Indicators%20for%20Measuring%20Competitiveness%20in%20Tourism.pdf).
   
   
   34. Parra-López, E., & Oreja-Rodríguez, J. R. 2014. Evaluation of the competiveness of tourist zones of an island destination: An application of a Many-Facet Rasch Model (MFRM). Journal of Destination Marketing & Management, 3(2), 114-121.
   
   
   35. Pearce, D. G. 1997. Competitive destination analysis in Southeast Asia. Journal of Travel Research, 35(4), 16-25.
   
   
   36. Poon, A. 1993. Tourism, Technology, and Competitive Strategy. Wallingford: CAV International.
   
   
   37.      Porter, M. E. 1990. The Competitive Advantage of Nations. Harvard Business Review, 68(2), 73-93.
   
   
   38. Scott, B., & Lodge, G. 1985. U.S. competitiveness in the world economy. Boston, Mass.: Harvard Business School Press.
   
   
   39. Shapley, R. 2000. Tourism and Sustainable Development: Exploring the Theoretical Divide. Journal of Sustainable Development, 8(1), 1–9.
   
   
   40. United Nations World Tourism Organization (UNWTO) 2011. Annual report, a year of recovery 2010.
   
   
   41.      UNWTO 2015. Tourism Highlights. World Tourism Organization.
   
   
   42. World Economic Forum. 2010. The Global Competitiveness Report 2010–2011. Geneva. The World Economic Forum.
   
   
   43.      World Economic Forum. 2015. The Travel & Tourism Competitiveness Report 2015.
   
   
   44. World Economic Forum. (WEF). 2011. The Travel & Tourism Competitiveness Report2011: Beyond the Downturn. Geneva, Switzerland.
   
   
   45. World Travel and Tourism Council 2008 http://www.wttc.org/, accessed 15 June 2016.
   
   
   46. World Travel and Tourism Council (WTTC) .2012. Travel & Tourism Economic Impact 2012, WORLD. by Oxford Economics.
   
   
   47. Prayag, G., & Ryan, C. 2011. The relationship between the ‘push ‘and ‘pull ‘factors of a tourist destination: The role of nationality–an analytical qualitative research approach. Current Issues in Tourism, 14(2), 121-143.
   
   
   48. Ireland, R. D., & Hitt, M. A. 1999. Achieving and maintaining strategic competitiveness in the 21st century: The role of strategic leadership. The Academy of Management Executive, 13(1), 43-57.
   
   
   49. Buhalis, D., & Cooper, C. 1998. The future of traditional tourist destinations. Progress in Tourism and Hospitality Research, 4(1), 85-88.
   
   
   50. Jamshidi M.2004. Iran’s share of Eco-tourism, Tehran, publications of the organization of cultural heritage, tourism and handcrafts.
   
   
   51. World Travel & Tourism Council. 2015. Travel & Tourism; economic impact 2015 IRAN.
   
   
   52. Pinsonneault, A., & Kraemer, K. 1993. Survey research methodology in management information systems: an assessment. Journal of management information systems, 10(2), 75-105.
   
   
   53. McClosky, H. 1969. Political Inquiry: TheNative and Uses of Survey Research. Macmillan,New York.
   
   
   54. Kerlinger Fred N. 1964. Foundation ofBehavioral Research, Second Edition, Holt,Rinehart and Winston, Inc.
   
   
   55. Dupeyras, A. andMacCallum.N..2013. Indicators for Measuring Competitiveness in Tourism: A Guidance Document. OECD Tourism Papers, 2013/02, OECD Publishing.
   
   

http://dx.doi.org/10.1787/5k47t9q2t923-en