ویژگی های اقتصادی- اجتماعی زنان شاغل در بخش غیررسمی (مورد: منطقه 2 شهر رشت)
الموضوعات : آمایش محیطربابه محمدزاده 1 , مریم جعفری مهرآبادی 2
1 - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه گیلان
2 - استادیار، گروه جغرافیا برنامه ریزی شهری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان
الکلمات المفتاحية: زنان, رشت, اشتغال غیررسمی, ویژگی های اقتصادی- اجتماعی,
ملخص المقالة :
با رشد فزاینده جمعیت شهری، اشتغال غیررسمی بخشی جدایی ناپذیر از اقتصاد هر شهر است که به عنوان منبع امرار معاش خانواده های فقیر شهر محسوب می شود. سهم قابل توجهی از نیروی کار غیررسمی در سراسر جهان، فروشندگان خیابان هستند که در فضاهای عمومی شهر، اقدام به فروش کالا می کنند. تعداد زیادی از این شاغلان در بخش غیررسمی را، زنان تشکیل می دهند. در پژوهش حاضر دستفروشی زنان در خیابان (فروشندگی محصولات در خیابان) به عنوان یکی از مشاغل غیررسمی مورد بررسی قرار گرفته است. هدف تحقیق شناسایی ویژگی های اجتماعی- اقتصادی زنان شاغل در بخش غیررسمی منطقه دو شهر رشت، خیابانهای مستعد دستفروشی در این منطقه و نیز زادگاه و محل سکونت این زنان بوده است. روش پژوهش پیمایشی و با رویکرد توصیفی- تحلیلی بوده و گردآوری داده ها با استفاده از ابزار پرسشنامه و مصاحبه صورت گرفته است. نتایج حاصل از تحقیق گویای موارد ذیل می باشد: اکثر زنان شاغل در بخش غیررسمی محدوده مورد مطالعه بیسواد هستند و یا فقط سواد خواندن و نوشتن دارند؛ محل سکونت بیشتر آنها در روستاهای اطراف شهر رشت است؛ بیشتر زنان مورد مطالعه در گروه سنی 40 تا 59 سال قرار دارند؛ شغل اکثریت آنها به عنوان تنها منبع درآمد خانواده محسوب می شود؛ بیش از نیمی از جمعیت مورد مطالعه به فروش سبزیجات و مواد غذایی فاسد شدنی مشغول هستند؛ به ترتیب خیابانهای سردارجنگل، مطهری و شریعتی بیشترین جمعیت زنان فروشنده خیابان را در خود جای داده اند؛ زادگاه اکثریت آنها روستا می باشد.
1) اسفندیاری، ع، پدرام، م، مجدم، ص.1392. اقتصاد غیررسمی، خانه داری زنان و عوامل موثر بر آن (مطالعۀ موردی زنان متأهل شهر اهواز). مطالعات اجتماعی روان شناختی زنان، 11 (4): 91-114.
2) پورتال منطقه دو شهرداری رشت. 1394. دستیابی در 22-2-1394. mant2.rasht.ir.
3) جمالی، ف، صدر موسوی، م، لیوارجانی، پ. 1388. بررسی ویژگی های اجتماعی- اقتصادی شاغلان بخش غیررسمی در مادرشهر تبریز (نمونۀ موردی سبزه میدان). نشریه جغرافیا و برنامه ریزی (دانشگاه تبریز) ، 14 (29): 87-115.
4) رنانی، م، اربابیان، ش، میرزایی، م. 1390. شناخت ساختار اشتغال زنان در بخش غیررسمی کشور. فصلنامه تحقیقات اقتصادی راه اندیشه. (1): 38-62.
5) رنانی، م، میرزایی، م، اربابیان، ش. 1391. بخش غیررسمی و ظرفیت مالیاتی از دست رفته (مطالعه موردی: استان کهگیلویه و بویراحمد). فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی (رویکرد اسلامی- ایرانی)، 12 (44): 99-130.
6) سازمان برنامه و بودجه. 1385. نتایج تفصیلی سرشماری عمومی نفوس و مسکن شهرستان رشت.
7) سلیمی فر، م ، کیوانفر، م. 1389. اقتصاد غیررسمی در ایران و اثر تورم بر آن. مجله دانش و توسعه، 17 (33): 1-27.
8) شرکت مهندسی طرح کاوش. 1386. طرح جامع شهر رشت. جلد هفتم (فصل دوم- بخش دوم). رشت: وزارت مسکن و شهرسازی (سازمان مسکن و شهرسازی استان گیلان).
9) صفایی گنجین، م. 1384. کـار شایسته و اقتصاد غیر رسمی. مجله کار و جامعه. (62): 44-47.
10) ضابط محبوب، ح، امینزاده، ب، برنافر، م. 1394. توزیع تراکم جمعیت در شهر رشت با استفاده از روش AHP. فصلنامه آمایش محیط. 8(28): 1-22.
11) کاظمی پور، ش. 1385. تحولات اخیر و آیندۀ وضعیت اشتغال و بیکاری در ایران با تأکید بر وضعیت اشتغال زنان. نامۀ انجمن جمعیت شناسی ایران. (1): 20-42.
12) مشکینی، ا، موذن، س، 1394. تحلیل حکمروایی مطلوب شهری در پایداری شهرها مطالعه موردی: شهر عجب شیر. فصلنامه آمایش محیط. 8(29): 99-132.
13) نامدار، م. 1389. عوامل موثر بر اشتغال زنان همراه با ورود فناوری های نوین به عرصه اقتصاد روستایی: مطالعه موردی کمباین داران استان فارس. فصلنامه روستا و توسعه. (2): 103-128.
14) نساجی، ز. 1384. زنان، اشتغال، خانواده. فصلنامۀ درسهایی از مکتب اسلام. (6): 56-67.
15) نوری، ه، جمینی، د، جمشیدی، ع. 1392. تحلیل فضایی شاخص های عمدۀ اشتغال زنان در کشور. مطالعات اجتماعی روان شناختی زنان. 11 (3): 81-102.
16) Alter Chen, M. 2013. Women in thr informal sector: A Global picture, the Global movement. WIEGO.1-10.
17) Bromley, R. 1978. Introduction -The Urban Informal Sector:Why Is It Worth Discussing ?. Pergamon Press. 6 (9/10): 1033-1039.
18) Gërxhani, K. 1999. The Informal Sector in Developed and Less Developed Countries A Literature Survey. Amsterdam Institute for Advanced Labor Studies (AIAS). 1-43.
19) Hussmanns, R. 2004. Measuring the informal economy: From employment in the informal sector to informal employment. Working Paper. (53): 1-32.
20) ILO. 1972. Employment, Income and Equality: A Strategy for ILO.
21) Mahadevia, D, Vyas, S, Mishra, A. 2014. Street Vendors in Ahmedabad, India. IEMS (Informal Economy Monitoring Study). March. Accessed 1393-11-12. www.wiego.org.
22) Nastiti, A, Prabaharyaka,I, Roosmini, D, Dermawan Kunaefi,T, 2012. Health-associated Cost of Urban Informal Industrial Sector:An Assessment Tool. Social and Behavioral Sciences. (36): 112-122.
23) Roever, S. 2011. Women in Informal Employment: Globalizing and Organizing. How to Plan a Street Trader Census. February. Accessed 1393-11-23. www.wiego.org.
24) —. 2012. IEMS (Informal Economy Monitoring Study.The Urban Informal Workforce: Street Vendors. Accessed 1393-12. http://wiego.org/.
25) —. 2014. IEMS (Informal Economy Monitoring Study). Sector Report: Street Vendors. April. Accessed, 1394-01-08.
www.wiego.org.
26) Tomal, A, Johanson, L, 2008. Earnings determinants for self-employed women and men in the informal economy: the case of Bogota, Colombia. Pi Gamma Mu. 83 (1/2): 71-84.
27) V. Ramani, Sh, Thutupalli,A , Medovarszki, T, Chattopadhyay,S, Ravichandran, V, 2013. Women in the Informal Economy: Experiments in Governance from Emerging Countries. Policy Brief (United Nations University).
28) Vanek, J, Alter Chen,M, Carré, F, Heintz, J, Hussmanns, R, 2014. Statistics on the Informal Economy: Definitions, Regional Estimates & Challenges. April. Accessed, 1393-12-22. http://wiego.org.
