تولید گیاهان هاپلوئید طالبی (L. Cucumis melo) از طریق بکرزایی تحریک شده با گرده پرتوتابی شده با اشعه گاما

الموضوعات :

احمد مکاری ¹ , علیرضا مطلبی آذر ² , جابر پناهنده ³

1 - دانشگاه تبریز
2 - گروه علوم و مهندسی باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
3 - دانشگاه تبریز

تاريخ الإرسال : 18 السبت , جمادى الأولى, 1445 تاريخ التأكيد : 08 الجمعة , ذو الحجة, 1445 تاريخ الإصدار : 05 الخميس , شوال, 1446

الکلمات المفتاحية: Cucumis melo L, پرتو گاما, بکرزایی, نجات جنین, کالوس, باززایی, هاپلوئید,

ملخص المقالة :

تولید گیاهان دابلد هاپلوئید یکی از مهم‌ترین ابزارها جهت به دست آوردن والدین برتر برای تولید بذر هیبرید F1 می‌باشد و روش گرده پرتوتابی شده یکی از موفق‌ترین روش‌های تولید گیاهان هاپلوئید در محصولات جالیزی می‌باشد. در این مطالعه، برای تولید گیاهان هاپلوئید از هیبرید هانی دیو× طالبی سمسوری، از گرده‌افشانی گل‌های اخته شده با گرده‌های پرتوتابی شده با اشعه گاما استفاده شد. دانه‌های گرده با چهار دز 100، 200، 300 و 400 گری اشعه گاما پرتوتابی شدند. سپس گل‌های اخته شده با این گرده‌های پرتوتابی شده در سه تاریخ متفاوت (تیر، مرداد و شهریور) گرده‌افشانی شدند. میوه‌ها 3 تا 5 هفته بعد از گرده‌افشانی برداشت شدند. جنین‌های نارس نجات داده شده و روی محیط کشت E20A کشت شدند. بعد از تولید کالوس، شاخه زایی و باززایی از کالوس انجام شد. از نوک ریشه گیاهچه‌های رشد یافته برای شمارش کروموزوم استفاده شد. نتایج نشان داد که دز 100 گری، برای زیستایی گرده، موفقیت گرده‌افشانی و تشکیل میوه و باززایی بهترین دز بود و با افزایش دز اشعه گاما، کاهش در این صفات مشاهده شد. تاریخ تیرماه برای این صفات بهترین تاریخ بود. دز پرتوتابی روی باززایی موثر بود و بیشترین باززایی در دز 200 گری به دست آمد. هاپلوئید بودن گیاهچه‌های تولید شده توسط شمارش کروموزوم تایید شد و نشان داد که دز 200 گری برای تولید گیاهان هاپلوئید بهترین دز و تاریخ تیرماه بهترین زمان بود. نتایج این تحقیق نشان داد که استفاده از پرتو تابی گرده با اشعه گاما بخصوص در دزهای پایین می‌تواند در حداقل زمان گیاهان هاپلوئید مورد نیاز برای تولید دابلد هاپلوئید را فراهم کرده و بتوان در حداقل زمان اقدام به تولید واریته هیبرید F1 کرد.