رتبه‌بندی سطوح توسعه یافتگی مناطق روستایی (مطالعه موردی: دهستان‌های استان کرمانشاه)

الموضوعات :

حسین نظم فر ¹ (دانشگاه محقق اردبیلی)
سهیلا باختر ² (دانشگاه محقق اردبیلی)
سعیده علوی ³ (دانشگاه محقق اردبیلی)

تاريخ الإرسال : 25 الجمعة , ربيع الأول, 1436 تاريخ التأكيد : 30 الأربعاء , شعبان, 1436 تاريخ الإصدار : 17 الثلاثاء , ذو القعدة, 1436

الکلمات المفتاحية: ارزیابی, توسعه روستایی, دهستان, توسعه‌یافتگی, ویکور, استان کرمانشاه,

ملخص المقالة :

فراهم نمودن زمینه برخورداری از خدمات مختلف رفاهی و زیربنایی، تسهیلات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی از اساسی‌ترین شاخص‌ها در هر واحد از برنامه‌ریزی، بویژه مناطق روستایی است. به همین منظور هدف از انجام پژوهش حاضر ارزیابی و تحلیل سطوح توسعه‌یافتگی این شاخص‌ها در سطح دهستان‌های استان کرمانشاه و تعیین میزان برخورداری آنها می‌باشد. روش انجام این تحقیق بر اساس هدف کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق 85 دهستان از 14 شهرستان استان کرمانشاه است. به منظور ارزیابی و رتبه بندی سطوح توسعه یافتگی 69 متغیر از فرهنگ آبادی‌های سال 1390 استان انتخاب شد، این متغیرها با استفاده از روش آنتروپی شانون وزن‌دهی شدند و برای تجزیه و تحلیل داده‌ها و رتبه‌بندی و تعیین درجه توسعه‌یافتگی دهستان‌ها از روش تصمیم‌گیری چند معیاره ویکور استفاده گردید. یافته‌های تحقیق بیانگر تفاوت در توسعه‌یافتگی در سطح دهستان‌های استان است. به گونه‌ای که از 85 دهستان، 3 دهستان توسعه یافته، 19 دهستان نسبتاً توسعه یافته، 33 دهستان در حال توسعه، 28 دهستان نسبتاً محروم و 2 دهستان در وضعیت محروم از توسعه قرار داشتند، در نهایت برای بهبود و ارتقای وضعیت توسعه دهستان‌ها پیشنهاداتی ارائه گردید.

المصادر:

منابع

1. ابراهیم­زاده، عیسی؛ رئیس­پور، کوهزاد، 1390، بررسی روند تغییرات درجه­ی توسعه­یافتگی مناطق روستایی سیستان و بلوچستان با بهره­گیری از تاکسونومی عددی طی دهه­های 1385 و 1375، فصلنامه جغرافیا و توسعه، شماره24، صص 76-51.


2. اصغری­زاده، عزت­اله؛ ذبیحی جامخانه، محسن، 1392، ارزیابی و رتبه­بندی میزان توسعه­یافتگی مناطق روستایی، با استفاده از تکنیک­های تصمیم­گیری چند شاخصه، مجله پژوهش و برنامه­ریزی روستایی، شماره سوم، صص 27-48.


3. امینی­نژاد، غلامرضا؛ بیک­محمدی، حسن؛ حسینی ابری، سید حسن، 1387، تحلیل درجه توسعه­یافتگی دهستان­های حوزه تأسیسات پارس جنوبی در استان بوشهر، فصلنامه روستا و توسعه، سال 11، شماره3، صص 143- 172.


4. بدری، سیدعلی؛ اکبریان رونیزی، سعیدرضا؛ جواهری، حسن، 1385، تعیین سطوح توسعه­یافتگی نواحی روستایی شهرستان کامیاران، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 82، صص 116-126.


5. تقیلو، علی اکبر، 1393، تحلیل علی توسعه­یافتگی و توسعه­نیافتگی سکونتگاه­های روستایی، مطالعه موردی بخش مرکزی شهرستان ارومیه، فصلنامه برنامه­ریزی منطقه­ای، سال چهارم، شماره15، صص 102-85.


6. جمالی، فیروز، پورمحمدی، محمدرضا، قنبری، ابوالفضل، 1389، تحلیلی بر نابرابری­های ناحیه­ای و تعیین اولویت توسعه نقاط شهری استان آذربایجان شرقی، فصلنامه جغرافیا و برنامه­ریزی، سال 15، شماره 33، صص 83-104.


7. خاکپور، براتعلی، 1385، سنجش میزان توسعه­یافتگی دهستان‌های شهرستان شیروان به منظور برنامه­ریزی ناحیه­ای، مجله جغرافیا و توسعه ناحیه­ای، شماره 7، صص133-145.


8. خداپناه، کیومرث؛ بیک محمدی، حسن، 1388، ارزیابی و طبقه‌بندی مناطق روستایی بخش مرکزی شهرستان اردبیل بر اساس میزان برخورداری از شاخص‌های توسعه، فصلنامه فضای جغرافیایی، سال 9، شماره 26، صص 1-30.


9. رضوانی، محمدرضا ، 1382، تعیین و تحلیل نواحی روستایی استان زنجان، فصلنامه پژوهش‌های جغرافیایی، سال 36، شماره 50.


10. رکن الدین افتخاری، عبد الرضا، آقایاری هیر، مسلم، 1386، سطح­بندی پایدرای توسعه روستایی(مطالعه موردی: بخش هیر)، مجله پژوهش­های جغرافیایی، شماره 61، صص 44-31.


11. سالنامه آماری استان کرمانشاه، 1390، سازمان آمار و اطلاعات.


12. سرشماری عمومی نفوس و مسکن، 1390، سازمان آمار و اطلاعات.


13. سرور، رحیم، موسوی، میرنجف، مبارکی، امید، 1389، تحلیل فضایی نابرابری­های ناحیه­ای در استان آذربایجان شرقی، جغرافیا و برنامه­ریزی منطقه­ای، سال اول، شماره دوم، صص39-50.


14. شیخ بیگلو، رعنا، تقوایی، مسعود، وارثی، حمیدرضا، 1391، تحلیل فضایی محرومیت و نابرابری­های توسعه در شهرستان­های ایران، فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال دوازدهم شماره 46، صص


15. صیدایی، اسکندر، 1388، برنامه­ریزی روستایی در ایران، چاپ دوم، اصفهان، جهاد دانشگاهی اصفهان.


16. عطایی، محمد، 1389، تصمیم‌گیری چند معیاره، شاهرود، دانشگاه صنعتی شاهرود، چاپ اول.


17. فرهنگ آبادی­های استان کرمانشاه، 1390، استانداری کرمانشاه


18. قنبری، یوسف، برقی، حمید، حجاریان، احمد،1390، تحلیل سطوح برخورداری دهستان‌های شهرستان اصفهان، فصلنامه روستا و توسعه، سال 14، شماره 3، صفحات 93-112.


19. کبودوند، بیژن، میردامادی، سید مهدی، حسینی، سید جمال فرج اله، پاسبان، فاطمه، 1393، سنجش سطوح پایداری توسعه روستایی در شهرستان کرج، فصلنامه روستا و توسعه، سال 17، شماره 2، صص 69-86.


20. کردوانی، پرویز؛ شریفی، صلاح،1391، میزان توسعه‌یافتگی در دهستان‌های شهرستان مریوان: مطالعه موردی بخش مرکزی، فصلنامه روستا و توسعه، سال 15، شماره 3، صص 115-130.


21. یاری حصار، ارسطو ؛ بدری، سیدعلی؛ فرجی سبکبار، حسنعلی،1390، سنجش و ارزیابی پایداری حوزه روستایی کلان شهر تهران، پژوهش­های روستایی، شماره چهارم، صص 89-122.


22. Clark,d, 2000, urban word, global world city. Londan: routledge.


23. Harvey, Jack (1996), Urban land economic, London.


24. Huang, Jih- Jeng, Tzeng, Gwo- Hshung, Liu, Hsiang-His, 2009, A Revised VIKOR MODEL for Multiple Criteria Decision Marking- The Perspective of Regret Theory, MCDM 2009, CCIS 35, PP, 761-768.


25. Opricovic, Serafim. Tzeng, Gwo-Hshiung (2004), Compromise solution by MCDM methods: A comparative analysis of VIKOR and TOPSIS, European Journal of Operational Research 156, 445–455.


26. Li, y,wei,y.h, 2010, the spatil-temporal hierarchy of regional inequality of china, applied geography, 30, pp 303-316.


27. Pacione,m, 2005, urban geography, a global perspective, 2th, London: routledge.


28. Shankar, r, shah,a, 2003, bridging the economic divide within countries: a scorecard on the performance of regional policies in reducing regional income disparities, world development, vol 31, no 8, pp 1421-1441.


29. Totzer, t, 2008, relationship between urbn-priurban- rurl region: first findings from the eu-project plural. Available online at www.ruralitynearthecity.com.

30. Venkatesh B. S, 2000,  Problems and prospects of development of backward regions: a study of Karnataka State, Thesis of Doctor of Philosophy in Economics, under supervision of Hemlata Rao, Bangalore University, Bangalore.