پهنه‌بندی و سنجش پایداری محیط شهری با تاکید بر توسعه پایدار در استان یزد

الموضوعات :

مسعود صفایی پور ¹ (دانشگاه شهید چمران اهواز)
الیاس مودت ² (دانشگاه شهید چمران اهواز)

تاريخ الإرسال : 10 الأربعاء , رجب, 1436 تاريخ التأكيد : 13 الثلاثاء , رمضان, 1436 تاريخ الإصدار : 17 الثلاثاء , ذو القعدة, 1436

الکلمات المفتاحية: توسعه پایدار, استان یزد, مدل و تکنیک, پایدار محیطی,

ملخص المقالة :

بررسی شناخت وضعیت و تنگناهای توسعۀ محیط جغرافیایی به لحاظ پایداری و توسعۀ پایدار در شهرها از اهم مسائل در دو حوزه شهر و توسعه پایدار می‌باشد. استفاده از شاخص‌های توسعۀ پایدار در ابعاد جغرافیای محیطی میتواند معیاری مناسب هم برای تعیین جایگاه شهرها و هم در جهت حل مشکلات و نارساییهایی آنها برای نیل به رفاه اقتصادی و سلامت اجتماعی فرهنگی ساکنین جهت رسیدن به توسعهی پایدار شهری باشد. در این راستا پژوهش حاضر با ماهیت "توسعه‌ای- کاربردی" با روش تحقیق "توصیفی- تحلیلی" با هدف اصلی "شناخت و ارزیابی پایداری محیطی به عبارتی اولویت بندی توسعه پایدار در استان یزد" و استفاده از "مدل Entropy-TOPSIS و نرم افزار GIS، Visio، Grafer، SPSS و Excel" و بهره‌گیری از "50 شاخص(بهداشتی، زیست محیطی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی)" موضوع مورد مطالعه را در استان مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است. که نتایج تحقیق نشان داده است: در ماتریس مدل اختلاف طبقه‌ای گروه بندی شهرهای استان به لحاظ جمعیتی منظم نبوده و در فواصل بین طبقه اول و طبقه آخر ماتریس هیچ نقطه شهری وجود ندارد. بطوریکه 44.22 درصد جمعیت شهرها در طبقه اول توزیع گردیده‌اند و ضریب آنتروپی انرا تائید کرده است بدین صورت که ضریب آن سال 1385 (0.37-) و در سال 1390 (0.23-) بدست آمده که نشان‌دهنده حرکت نسبی سلسله‌مراتب شهری به سوی عدم تعادل و تمرکز بیشتر می‌باشد. در نهایت الویت بندی توسعه با میزان TOPSIS بدست آمده نشان می‌دهد شهرستان‌های یزد و ابرکوه به ترتیب با میزان 973/0 و 610/0 توسعه یافته‌ترین مناطق می‌باشند.

المصادر:

منابع

1. ابراهیم زاده، عیسی، سرگلزهی، احمد رضا، خسروی، مهدی (1380): «تعیین درجه توسعه یافتگی نواحی روستایی سیستان و بلوچستان به روش طبقه‌بندی تاکسونومی»، مجله علوم انسانی دانشگاه سیستان و بلوچستان، ش 13.


2. بدری، سید علی (1385): «تعیین سطوح توسعه یافتگی نواحی روستایی شهرستان کامیاران»، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، ش82.


3. تقوایی، مسعود (1385): «تحلیل و طبقه بندی مناطق روستایی استانهای کشور بر اساس شاخص توسعه انسانی»، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، پاییز ١٣٨٥ شماره پیاپی 82.


4. جمعه پور، محمود؛ نجفی، غلامرضا و شفیعا، سعید (1391): «بررسی رابطه تراکم و توسعه پایدار اجتماعی در مناطق شهرداری تهران»، مجله جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، سال 23، شماره 4.


5. حکمت­نیا، حسن و موسوی، میرنجف، (1385): کاربرد مدل در جغرافیا با تأکید بر برنامه­ریزی ناحیه­ای، انتشارات علم نوین.


6. زارع شاه آبادی، علیرضا، طاهری، فهیمه (1384): «بررسی میزان توسعه شهرستان‌های استان کرمان (به روش اسکالوگرام)»، مجله پژوهشگران فرهنگ، سال سوم، شماره 13.


7. زاهدی، شمس‌السادت؛ نجفی، غلامعلی (1384): «بسط مفهومی توسعه پایدار»، فصلنامه مدرس علوم انسانی، دوره 10، شماره 4.


8. زبردست، اسفندیار (1380): «کاربرد فرایند سلسله مراتبی در برنامه ریزی منطقه‌ای»، مجله هنرهای زیبا، سال دوازدهم ش


9. زیاری، کرامت الله، (1378 و 1383): اصول و روش­های برنامه­ریزی منطقه­ای، انتشارات دانشگاه یزد وتهران.


10. زینب، صالحی؛ شیخی، حجت و رحیمیون، علی اصفر (1393): «رویکرد توسعه شهری پایدار در بهسازی کالبدی محیطی بافت مرکزی شهر خرم آباد»، فصلنامه مطالعات شهری، ش7.


11. شکویی، حسین، (1377): دیدگاه­های نو در جغرافیای شهری، جلد اول، چاپ سوم، تهران، انتشارات سمت.


12. فتاحی، احدالله، بیات، ناصر و علی امیری (1392): «سنجش و اولویت‌بندی پایداری اجتماعی در مناطق روستایی شهرستان دلفان با استفاده از مدل تصمیم‌گیری ویکور مطالعه موردی: دهستان خاوه شمالی»، مجله برنامه‌ریزی منطقه‌ای، سال سوم، شماره 55، مرودشت.


13. قبادیان، عطاءالله، (1361): فلات مرکزی ایران، سیمای طبیعی یزد، دانشگاه جندی شاپور، اهواز.


14. قرخلو، مهدی؛ حسینی، سید هادی (1385): «شاخص­های توسعه پایدار شهری»، مجلۀ جغرافیا و توسعه ناحیه­ای، ش 8.


15. مجتهدزاده، غلامحسین، (1368): مقدمه­ای بر اصول و مبانی برنامه­ریزی منطقه­ای، تهران.


16. معصومی اشکوری، سید حسن، (1385): اصول و مبانی برنامه­ریزی منطقه­ای، انتشارات پیام، تهران.


17. مودت، الیاس، امانپور، سعید (1392): «سنجش میزان توسعه و فقر در استان خوزستان»، مجله برنامه ریزی شهری، ش 3.


18. مومنی، مهدی، (1377): اصول و روش­های برنامه­ریزی ناحیه‌ای، انتشارات گویا.


19. Alipour, H., (1996): Tourism Development within Planning Paradigms: The case Tutkey, Tourism


20. Baker, S., (2005): the Politics of Sustainable Development, Routledge, London, New York.


21. Baker, S., (2006): Sustainable Development, Routledge, London, New York.


22. Barton, H., (2003): Shaping Neighbourhoods: Aguid for Health,Sustainability and Vitally, Sponpress, London and New York.


23. Breidlid, A., (2009): Culture, Indigenous Knowledge Systems and Sustainable Development: A Critical View of Education in African Context, International Journal of Educational Development, Vol. 29.


24. Carter, H., (1981): The study of Urban Geography. 3edition: Edward Arnold.


25. Egger, S., (2005): Determining a sustainable city model, Environmental Modelling & Software.


26. Fargkou, M.C., (2009): Evaluation of Urban sustainability through a metabilic perspective, Ph.D. Thesis, Environmental Sciences, Universitat Autonoma de Barcelona.


27. Harper, E. M. and Graedel, T. E., (2004): Industrial ecology: a teenager’s progress. Technology in Society, 26.


28. Munier, N., (2006): Hand Book on Urban Sustainability, Springer, The Netherland.


29. OECD (2001): The DAC guidelines, strategies for sustainable development.


30. Rees, W., (1996): our ecological foot print: Reducing human impact on earth, New Society Publishers, Philadelphia, New York.


31. Robinson, J., (2004): Squaring the circle? Some thoughts on the idea of sustainable development. Ecological Economics, 48.


32. UNDP (1994): Human development report, Oxford Univercity Press.


33. UNDP (2007): Indicators of Sustainable Development: Guidelines and Methodologies, United Nations, New York.


34. –WCED (1987): the Brundtland Report; Our Common Future, Oxford University Press, Oxford, UK.


35. Tpc-ptc.ic.gc.ca


36. personal.umich.edu


37. for.gov.ca


38. opb.com

 www.ncaction.org.uk