بررسی وضعیت شاخصهای حکمروایی خوب شهری در مناطق شهری (مطالعه موردی: شهر زاهدان)
الموضوعات :
سجاد پودینه
1
,
معصومه حافظ رضازاده
2
,
غلامرضا میری
3
1 - گروه جغرافیا، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران.
2 - گروه جغرافیا، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران
3 - گروه جغرافیا، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران.
الکلمات المفتاحية: حکمروایی, حکومت, حکمروایی خوب شهری, شهر زاهدان,
ملخص المقالة :
حکمروایی شهری در پی آن است تا نقش دولت را در حد هماهنککننده و پاسدار قوانین محدود کند و از دخالت مستقیم آن در تصمیمگیریها، اداره و اجرای امور مربوط به زندگی روزمره مردم بکاهد. هدف تحقیق حاضر، بررسی وضعیت شاخصهای حکمروایی خوب شهری در مناطق شهری زاهدان است. روش تحقیق پژوهش، توصیفی - تحلیلی و براي گردآوري اطلاعات موردنیاز از روش کتابخانهای و میدانی (ابزار پرسشنامه) استفاده گردید. جامعه آماری تحقیق را شهروندان شهر زاهدان شامل 592968 نفر تشکیل میدهند. حجم نمونه به وسیله فرمول کوکران 360 نفر محاسبه و پرسشنامه پژوهش متناسب با جمعیت هر منطقه به روش تصادفی ساده در سطح منطقهها تکمیل شد. جهت مقایسه زوجی هر یک از شاخصهای حکمروایی خوب شهری، پس از اخذ نظر 17 نفر از کارشناس متخصص که از شناخت کامل نسبت به شهر مورد مطالعه برخوردار هستند، با استفاده از مدل ا. اچ. پی فازی به وزندهی هر یک از شاخصها اقدام گردیده است. جهت تحلیل دادههای گردآوری شده از نرمافزار SPSS و آزمون تی تک‌نمونه‌ای و مدل تاپسیس فازی استفاده گردیده است. یافتهها نشان داد که شاخصهای حکمروایی خوب شهری در مناطق شهر زاهدان در وضعیت نامطلوب قرار دارند. همچنین، نتایج به دست آمده از اولویتبندی مناطق پنجگانه شهر زاهدان با مدل تاپسیس فازی (Fuzzy Topsis) از نظر شاخصهای حکمروایی خوب شهری نشان میدهد که منطقه 1 با وزن 818/0 در رتبه اول جای دارد. منطقه 4 با وزن 000/0 در رتبه پنجم و آخر قرار دارد. منطقه 2 با وزن 722/0، منطقه 5 با وزن 636/0 و منطقه3 با وزن 289/0 به ترتیب در رتبههای دوم تا چهارم از نظر شاخصهای حکمروایی خوب شهری قرار دارد.
ابراهیمزاده، عیسی؛ کاظمیزاد، شمس‌اله (1392). سنجش میزان رضایت‌مندی و تمایل به مشارکت شهروندان در اجرای پروژه‌های زیربنایی شهرداری مورد: شهرداری زاهدان. فصلنامه جغرافیا و توسعه. 11 (30)، 1-22.
اسماعیلزاده، حسن (1401). نقش حکمروایی خوب در توسعه پایدار گردشگری (مطالعه موردی: شهرهای تبریز، بناب و کلیبر، استان آذربایجان شرقی). توسعه پایدار محیط جغرافیایی، 4 (7)، 188-173.
اکبری، غضنفر (1395). سرمایه اجتماعی و حكمرانی شهری. فصلنامه تحقیقات جغرافیایی. 21 (83)، 135-153.
تازه‌دل، ستاره و ديگران (1400). تدوین الگوی مدیریت یکپارچۀ حوزۀ مادر شهری با تأکید بر حکمروایی. فصلنامه برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه‌ای. 6 (16)، 25-48.
تقیپور، علیاکبر؛ مشایخی، ابوالفضل؛ جعفری، قاسم. (1397). تحلیل سرمایههای اجتماعی در بهبود شاخصهای حکمروایی خوب شهری (نمونه مطالعاتی: شهر سمنان). فصلنامه برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه‌ای، 3 (6)، 145-168.
جعفری فرد، جعفر و ديگران (1400). بررسی تأثیر حکمروایی خوب شهری بر میزان پایداری محله‌های شهر کهنوج. آمایش محیط، 14 (53)، 109-132.
حافظرضازاده، معصومه. (1401). عوامل موثر بر شکل‌گیری امنیت در سکونتگاه‌های خودرو (مطالعه موردی: شهر زاهدان). فصلنامه آینده پژوهی شهری، 2 (1)، 50-64.
حسین پور، مهدی؛ کلانتری، محسن؛ پیری، عیسی. (1401). شناسایی و تحلیل بازیگران اصلی و تأثیرگذار در حکمروایی خوب شهری (مطالعه موردی: شهر ارومیه). مطالعات جغرافیایی نواحی ساحلی، 3 (1)، 27-43.
حسینی، سید هادی. (1395). تحلیل شاخصهای حکمروایی خوب شهری با تأکید بر نظرات شهروندان و مدیران؛ مطالعه موردی: شهر تربت حیدریه. فصلنامه مطالعات شهری، 5 (20)، 43-52.
حسینی، علی؛ رمضان‌پور، حامد؛ آشوری، حسن (1399). تحلیل شاخصهای حکمروایی شهری و تأثیر آن بر کیفیت مکان (مطالعۀ موردی: شهر آذرشهر). پژوهش‌های جغرافیای برنامهریزی شهری. 8 (4)، 831-813.
حیدرزاده، احسان؛ آراسته، مجتبی؛ رفیعی، الناز (1402). تبیین عوامل مؤثر بر ارتقاء حکمروایی خوب شهری در شهر شیراز. توسعه پایدار شهری، 4 (10)، 1-15.
حیدری، اصغر؛ زیاری، کرامت‌اله؛ سهرابی، نوید (1399). ارزیابی جایگاه مولفههای حکمروایی خوب شهری در بازآفرینی بافتهای ناکارآمد شهری (مطالعه موردی: منطقه 12 شهر تهران). نشریه کاوشهای جغرافیایی مناطق بیابانی. 8 (2)، 137-160.
خسرویحاجیوند، ایرج و ديگران (1399). تحلیل تأثیر عوامل محدود‌کننده و تسهیل‌کننده بر حکمروایی خوب شهری (مورد مطالعه: شهر جدید فولادشهر). فصلنامه جغرافیا (برنامهریزی منطقه‌ای). 10 (2-1)، 281-269.
ربانی، طاها و ديگران (1397). تحلیل موانع نهادی آینده حکمروایی توسعه پایدار کلانشهر تهران. برنامهریزی و آمایش فضا. ۲۲ (۱)، ۱۲۴-۱۵۳.
رحمتی دلیر، ثریا؛ ملکحسینی، عباس (1398). بررسی میزان انطباق پذیری مدیریت شهری ایران با اصول حکمروایی خوب شهری (مطالعه موردی: شهر کنگاور). مطالعات هنر اسلامی، 15 (33)، 189-164.
رضایی، فرشته؛ توکلی‌نیا، جمیله؛ صرافی، مظفر (1400). بررسی نقش سازمانهای مردم نهاد در تحقق پذیری حکمروایی خوب شهری نمونه موردی کلانشهر تهران. نشریه علمی جغرافیا و برنامه ریزی، 25 (77)، 113-130.
روستایی، شهریور؛ پورمحمدی، محمدرضا؛ قنبری، حکیمه (1401). مدلسازی ساختاری تئوری شهر هوشمند بر پایه حکمروایی خوب شهری در ایران (مدیریت شهری شهرداری تبریز). نشریه علمی جغرافیا و برنامه ریزی، 26 (79)، 155-169.
زیاری، کرامت‌اله؛ حسینی، علی؛ بهزادی راد، مسعود (1401). تحلیل و شناسایی پیشرانهای کلیدی راهبرد توسعه شهر (CDS) در برنامهریزی شهر، رویکرد آینده‌پژوهی به مقوله شهر. فصلنامه شهر پایدار، 5 (3)، 39-60.
زیاری، کرامت الله؛ یداله نیا، هاجر؛ یداله نیا، حسین (1399). تحلیل عملکرد مدیریت شهری با تاکید بر شاخصهای حکمروایی خوب از منظر شهروندان (مورد مطالعه: شهر ساری). فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری، 11 (40)، 1-16.
ساسانپور، فرزانه و ديگران (1401). واکاوی شاخصهای حکمروایی خوب شهری در مناطق شهری (مورد مطالعه: منطقه ۱۶ شهر تهران). فصلنامه علمی-پژوهشی اقتصاد و مدیریت شهری. ۱۰ (۳۸)، 143-168.
سروشان، غلامرضا و ديگران (1400). تبیین وضعیت شاخصهای حکمروایی مطلوب شهری در شهر تهران. جغرافیا (فصلنامه علمی انجمن جغرافیایی ایران)، 19 (70)، 151-135.
شاکرمی، کیان؛ چهاراهی، مسعود؛ حسنوند، مظفر (1399). ارزیابی و تحلیل وضعیت آینده حکمروایی مطلوب شهری در شهرهای ایران بر پایه فرض سناریو مبنا (مطالعه موردی: شهر تهران). آینده پژوهی مدیریت، 31 (121)، 22-35.
شمس، مجید؛ هاشمیبیستونی، محمودرضا (1398). اولویتبندی شاخصهای حکمروایی خوب شهری از دیدگاه شهروندان در شهر بیستون. جغرافیا و مطالعات شهری و منطقه‌ای. 8 (29)، 81-92.
صادقپور، صادق؛ عزت پناه، بختیار؛ زالی، نادر (1401). ارزیابی چالشهای تحقق حکمروایی خوب شهری در مرزهای ساحلی ایران مطالعه موردی: کلانشهر رشت. پژوهش نامه مطالعات مرزی، 10 (4)، 107-127.
عزیزی، منصور؛ درسخوان، رسول؛ پورمحمدی، محمدرضا (1401). ارزیابی چارچوب هنجاری برنامهریزی استراتژیک در تحقق حکمروایی خوب شهری در منطقه ۲۲ تهران. تحقيقات كاربردي علوم جغرافيايي. ۲۲ (۶۴)، ۳۱-۵۴.
عظیمی، میثم؛ حسینزاده دلیر، کریم؛ آذر، علی (1401). ارزیابی چالشهای ارتقاء حکمروایی شهری با رویکرد آینده‌پژوهی مطالعه موردی: شهر میانه. فصلنامه شهر پایدار، 5 (2)، 93-114.
علیزاده، هادی؛ نعمتی، مرتضی؛ رضایی جعفری، کامران. (1394). تحلیلی بر معیارهای حکمروانی خوب شهری با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی. مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای. 6 (24)، 105-128.
عیوضلو، داود؛ رضویان، محمد تقی (1397). ارزیابی وضعیت مدیریت شهری کلانشهرها مبتنی‌بر شاخصهای حکمروایی مطلوب شهری مورد مطالعه: کلانشهر تهران. نشریه جغرافیا و توسعه، 16 (52)، 175-192.
کاظمیان، غلامرضا و ديگران (1400). مدل متناسب حکمروایی خوب شهری برای کلانشهرهای کشور و تحلیل یکپارچه وضعیت فعلی (مورد مطالعه : مشهد). فصلنامه پژوهش و برنامهریزی شهری، 12 (44)، 74-55.
کریمی، آرام؛ مرادی، ثروت اله؛ تابعی، نادر (1396). توسعه پایدار محله‌ای در چارچوب حکمروایی خوب شهری (مورد مطالعه: محلات منطقه شش شهرداری تهران). جغرافیا و مطالعات شهری و منطقه‌ای، 6 (22)، 36-21.
مرکز آمار ایران (1395). سرشماری عمومی نفوس و مسکن شهر زاهدان.
مستعلی زاده، حامد؛ کریمی، صادق (1402). بازآفرینی پایدار بافتهای ناکارآمد پیراشهر تهران با رویکرد حکمروایی نوین. توسعه فضاهای پیراشهری. 5 (1)، 31-46.
مشکینی، ابوالفضل؛ حسینپور، مهدی؛ خدایی، سارا (1399). تحلیلی از نقش سرمایه اجتماعی در شکل‌گیری حکمروایی خوب شهری (مطالعه موردی: شهر اردبیل). آمایش محیط. 13 (51)، 133-157.
معروف‌نژاد، عباس؛ خواجوی‌نیا، لاله (1399). ارزیابی و رتبهبندی برخی از مؤلفههای حکمروایی در مناطق شهری شرق کلانشهر اهواز از دیدگاه شهروندان وکارشناسان با استفاده از تکنیک MABAC. جغرافیا و مطالعات شهری و منطقه‌ای. 9 (34)، 89-106.
نصرتی، بهنوش؛ شکور، علی (1401). تحلیلی بر شاخصهای حکمروایی خوب شهری با رویکرد عدالت فضائی در مناطق شهرداری شیراز. فصلنامه علمی - پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری، 13 (48)، 221-234.
همقدم، نوشا و ديگران (1402). ارائه پیشرانهای کلیدی آینده حکمروایی شهری هوشمند (مطالعه موردی: شهر رشت). مطالعات جغرافیایی نواحی ساحلی، 4 (1)، 17-40.
Addink, H. (2019). Good Goverance: Concept and Context: U.K.: Oxford University Press.
Bano, M. (2019). Partnerships and the good goverance agenda: improving and services delivery through state NGO Collaborations. VOLUNTAS: International Journal of Voluntary and Nonprofit Organizations. 30 (6). 1270-1283.
De Guimaraes, J. et al (2020). Goverance and quality of life in smart cities: sustainable development goals. Journal of Cleaner Production. 253, 119926.
Gjerde, M. & de Sylva, Sh. (2018). Governance and recovery: comparing recent disaster recoveries in Srilanka and New Zealand. Procedia Engineering. 212, 527-534.
Grindle, S. M. (2017). Good governance, R.I.P.: A critique and an alternative. Governance. 30 (1), 17-22.
Jiang, H.; Geertman, S. & Witte, P. (2021). Smartening ur urban goverance: An evidence-based perspective. Regional Science Policy & Practice. 13 (3), 744-758.
Lyall, C. & Tait, J. (2019). Beyond the limits to governance: New rules of engagement for the tentative governance of the life sciences. Research Policy. 48 (5), 1128-1137.
Taşan-Kok, T.; Atkinson, R. & Martins, M.L.R. (2020). Hybrid contractual landscapes of governance: Generation of fragmented regimes of public accountability through urban regeneration. Environment and Planning C: Politics and Space. 1-21, In press.
UN HABITAT, )2022(. Envisaging the Future of Cities. World Cities Report. First published by United Nations Human Settlements Programme (UN-Habitat). https://unhabitat.org/world-cities-report-2022-envisaging-the-future-of-cities.
Yousaf, M.; Ihsan, F. & Ellahi, A. (2016). Exploring the impact of good governance on citizens' trust in Pakistan. Government Information. 33 (1), 200-209.
Zhang, B. (2020). Social policies, financial markets and the multi-scalar governance of affordable housing in Toronto. Urban Studies. 57 (13), 2628–2645.
بررسی وضعیت شاخصهای حکمروایی خوب شهری در مناطق شهری
(مطالعه موردی: شهر زاهدان1)
چکیده
حکمروایی شهری در پی آن است تا نقش دولت را در حد هماهنککننده و پاسدار قوانین محدود کند و از دخالت مستقیم آن در تصمیمگیریها، اداره و اجرای امور مربوط به زندگی روزمره مردم بکاهد. هدف تحقیق حاضر، بررسی وضعیت شاخصهای حکمروایی خوب شهری در مناطق شهری زاهدان است. روش تحقیق پژوهش، توصیفی - تحلیلی و براي گردآوري اطلاعات موردنیاز از روش کتابخانهای و میدانی (ابزار پرسشنامه) استفاده گردید. جامعه آماری تحقیق را شهروندان شهر زاهدان شامل 592968 نفر تشکیل میدهند. حجم نمونه به وسیله فرمول کوکران 360 نفر محاسبه و پرسشنامه پژوهش متناسب با جمعیت هر منطقه به روش تصادفی ساده در سطح منطقهها تکمیل شد. جهت مقایسه زوجی هر یک از شاخصهای حکمروایی خوب شهری، پس از اخذ نظر 17 نفر از کارشناس متخصص که از شناخت کامل نسبت به شهر مورد مطالعه برخوردار هستند، با استفاده از مدل ا. اچ. پی فازی به وزندهی هر یک از شاخصها اقدام گردیده است. جهت تحلیل دادههای گردآوری شده از نرمافزار SPSS و آزمون تیتکنمونهای و مدل تاپسیس فازی استفاده گردیده است. یافتهها نشان داد که شاخصهای حکمروایی خوب شهری در مناطق شهر زاهدان در وضعیت نامطلوب قرار دارند. همچنین، نتایج به دست آمده از اولویتبندی مناطق پنجگانه شهر زاهدان با مدل تاپسیس فازی (Fuzzy Topsis) از نظر شاخصهای حکمروایی خوب شهری نشان میدهد که منطقه 1 با وزن 818/0 در رتبه اول جای دارد. منطقه 4 با وزن 000/0 در رتبه پنجم و آخر قرار دارد. منطقه 2 با وزن 722/0، منطقه 5 با وزن 636/0 و منطقه3 با وزن 289/0 به ترتیب در رتبههای دوم تا چهارم از نظر شاخصهای حکمروایی خوب شهری قرار دارد.
واژگان کلیدی: حکمروایی، حکومت، حکمروایی خوب شهری، شهر زاهدان.
مقدمه
رشد سریع جمعیت و شهرنشینی طی دهههای گذشته، در حالی رو به افزایش است که شهرها با چالشهای فزایندهای همچون کووید 19، تغییرات آب و هوایی، مسایل اقتصادی، بحرانهای محیطزیستی و نظیر اینها مواجه هستند (UN Habitat, 2022). در سال 2018، حدود 55 درصد مردم جهان در مراکز شهری ساکن بودند. همچنین، تمایل به افزایش در دهههای آینده وجود دارد و به افزایش مستمر و تدریجی جمعیت جهان ساکن مراکز شهری منجر میشود؛ به طوریکه، تا سال 2050 جمعیت شهری به 68 درصد افزایش خواهد یافت (حسینی و همکاران، 1399: 814). روند رشد جمعیت و شهرنشینی، بروز مشکلات متعدد اقتصادی، اجتماعی و محیطی از یک سو و ناکارآمد بودن روشهای مدیریت و کنترل توسعه شهری جهت رفع مشکلات و تنگناهای مذکور از سوی دیگر، کشورها را با چالشهای عدیدهای روبرو کرده است (اسماعیلزاده، 1401: 174). بنابراین، شهرهای سراسر جهان باید با تأثیرات جهانیسازی، عدمتمرکز مسئولیتها و سریع کنار آیند. رشد جمعیت تغییر در ساختارهای نهادی اقتصادی، جامعه مدنی و شکل و مقیاس چالشهای زیستمحیطی و مرتبط با درگیری تأثیر زیادی در شهرنشینی داشته است و رشد شهری و همچنین، پویایی اجتماعی-مکانی در مناطق شهری را سبب شده است (زیاری و همکاران، 1401: 40). از طرف دیگر، رشد روزافزون جمعیت شهری، شهری شدن جوامع، جهانی شدن و ضرورت پاسخگویی و شهروندمداری، مدیریت شهرها را با چالشهای عدیدهای مواجه ساخته و مدیران و تصمیمگیران شهری را به سوی بهرهگیری از روشهای مطلوب در زمینه مدیریت شهری سوق داده است؛ یکی از روشهای مطرح در این زمینه، حکمروایی مطلوب شهری2 است (مستعلیزاده و کریمی، 1402: 32). در حال حاضر، این الگو در مجامع بینالمللی و محافل کارشناسی، بهترین راه خروج از بنبست فقر و توسعه نیافتگی شهرها تلقی میشود. حکمروایی اصول فعلی دولت از بالا به پایین حکمرانی جهانی را به چالش میکشد و بر نقش محلی متمرکز میشود تا حاکمیت شهری را در برابر نیازهای مردم پاسخگوتر کند (Korosteleva and Flockhart, 2020: 153). شهرها برای مدیریت و اداره خود راهی به جزء زمینهسازی برای توسعه دموکراسی نیافتهاند و در این راه به شکل تازهای از حاکمیت دست یافتهاند، که برخی آن را در حد اختراع و ابداع جدید بشری در ایجاد نظام اجتماعی نوین دانستهاند. این شکل جدید به نام جنبش حاکمیت شایسته یا حکمروایی نامیده میشود که منشأ شهری دارد. حکمروایی شهری در پی آن است تا نقش دولت را در حد هماهنککننده و پاسدار قوانین محدود کند و از دخالت مستقیم آن در تصمیمگیریها، اداره و اجرای امور مربوط به زندگی روزمره مردم بکاهد (حسینپور و همکاران، 1401: 29). بنابراین، حکمرانی مطلوب، در چند سال گذشته، با توسعه مستمر مفهومی از اهمیت فزایندهتری نیز برخوردار گردیده است (Grindle, 2017: 18). به عبارتی، میتوان حکمروایی شهری را مجموعهای از معانی در هم تنیده و متشکل از سه مولفه تمرکززدایی، کارآفرینی در نظام بازار و دموکراتیکسازی تعریف کرد (حیدرزاده وهمکاران، 1402: 2). حکمروایی به مانند مولفه نهادی توسعه پایدار روز به روز بیشتر مورد توجه پژوهشگران قرار میگیرد. آینده حکمروایی توسعه پایدار شهری نیازمند تحلیل تمامی مولفههای موثر و بررسی نحوه ارتباط این مولفه ها با یکدیگر میباشد (ربانی و همکاران، 1397: 124). ادبیات مربوط به حکمروایی شرکتی نشان میدهد که فرآیندهای حکمروایی توسط موسسات در مقیاسهای چندگانه سازماندهی و تنظیم میشوند (Zhang, 2020: 2628). در حکمرانی خوب، ارتباط سه حوزه دولت، جامعه مدنی و بخش خصوصی حائز اهمیت است. در چنین وضعیتی، حکمرانی خوب در راستای دستیابی به توسعه شکل میگیرد (عزیزی و همکاران، 1401: 33). دولتها بر اساس ارزش عمومی، با مدیریت از بالا به پایین عمل میکنند. بنگاههای وابسته به بخش خصوصی سودمحور هستند و تحت سازوکار بازار فعالیت میکنند. سازمانهای اجتماعی و مدنی به صورت خودسازمانیافته و در جهت منافع جامعه اداره میشوند. شهروندان نه تنها شرکت کننده فردی نیستند، بلکه به صورت سازمانیافته نقش دارند (Yang, 2021: 17). در واقع، مؤلفههای حکمروایی خوب شهری، یک مجموعه ساختار به هم وابسته است که بهبود در وضعیت هرکدام به بهبود در شرایط مؤلفه دیگر وابسته است. برای ارتقای وضعیت حکمروایی در مدیریت شهری باید توجه داشت که تنها با نگاه به این موضوع نتیجه مورد انتظار حاصل نخواهد شد (عظیمی و همکاران، 1401: 94). ﺑـﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﻔﺎﺳﻴﺮ، ﺷﻨﺎﺧﺖ و ﺗﻌﺮﻳـﻒ ﺷـﺎﺧﺺﻫـﺎ و ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎي ﺣﻜﻤﺮواﻳﻲ ﺷﻬﺮي ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد ﺗﺤﻮل ﻣﺜﺒـﺖ و راهگشا در ﻣـﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷـﻬﺮي ﻛﺸـﻮر و پرداختن ﺑﻪ ﻣﺒﺤﺚ ﺣﻜﻤﺮواﻳﻲ ﺷﻬﺮي ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﺻﻮل ﻧﻮﻳﻦ و پایدار ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺮ آن و ﻇﺮﻓﻴﺖﺳـﻨﺠﻲ ﺷـﺎﺧﺺﻫﺎي اﻳﻦ روﻳﻜﺮد پایدار ﺑﻪ ﻋﻨـﻮان راهﺣـﻞ ﻣﺸـﺎرﻛﺘﻲ و پایدار ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺸﻜﻼت داﻣﻦگیر ﻣـﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷـﻬﺮي ﻫﻢ از ﻟﺤﺎظ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﻴﺮوﻧﻲ و ﻫﻢ از ﻟﺤﺎظ ﻋﻮاﻣﻞ دروﻧﻲ آن اﻣﺮي ﺿﺮوري ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ (علیزاده و همکاران، 1394: 109). در بین شهرهای ایران، شهر زاهدان با چالشهای اجتماعی، اقتصادی و زیستمحیطی بسیاری رو به رو است که این چالشها، مسائل متعددی برای آن ایجاد کرده است (هادیانی و همکاران، 1400: 56). این شهر با جمعیت 694285 نفر جمعیت در سال 1398 مهمترین شهر حاشیهنشین جنوب شرق کشور محسوب میشود و رشد سریع شهرنشینی را در چند سال گذشته تجربه کرده است. بخش عمده رشد این شهر به حاشیه شهر اختصاص دارد و پیامدها و مشکلات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیستمحیطی را با خود به همراه داشته است (حافطرضازاده، 1401: 52). در جریان این توسعه بیشتاب و بیبرنامه، شهر دچار معضلات مختلفی شده است که سیستم مدیریتی شهر به تنهایی قادر به حل این مشکلات نیست. به طوریکه، مدیریت شهری زاهدان با چالشهایی همچون پائین بودن سطح اثربخشی اقدامات و خدمات ارائه شده، عدم ارایه خدمات مناسب به شهروندان و پاسخگویی مواجه است. مجموعه مباحث مذکور، موید اهمیت مشارکت و همکاری نهادهای مدنی با نهادهای اجرایی شهر میباشد. لذا، شهر به سیستم مدیریت جدید و پویاتری نیازمند است تا میزان اثرگذاری آن در شهر افزایش یابد. این روند باعث ایجاد مشکلات گستردهای در بخشهای مدیریتی این شهر شده است. با توجه به اینکه، مدیریت شهری در این شهر با مشکلات عدیدهای روبرو است و نیازمند سیستم مدیریت جدید است تا بتوان میزان اثرگذاری خود را در شهر افزایش دهد، این پژوهش در پی آن است که وضعیت شاخصهای حکمروایی خوب شهری را در شهر زاهدان بررسی و سنجش نماید. سوال اصلی این مطالعه بدین شکل مطرح شده است که؛ 1- وضعیت کنونی شاخصهای حکمروایی خوب شهری (مشارکت، شفافیت، عدالت و ...) در مناطق شهر زاهدان چگونه است و هر کدام از مناطق در چه رتبهای قرار میگیرند؟
پیشینه تحقیق
در ﻫﺮ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻋﻠﻤﻲ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﺑﺮرﺳﻲ پژوﻫﺶﻫﺎي ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ، ﻻزم و ﺿﺮوري اﺳﺖ؛ چرا ﻛﻪ ﺑﺪون دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ پژوﻫﺸﻲ دیگران و ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﺗﻜﺎﻣﻞ آﻧﻬﺎ، اﻣﻜﺎن رﺳﻴﺪن ﺑﻪ پاسخ ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﺗﺠﺰﻳﻪوﺗﺤﻠﻴﻞ ﺑﻬﺘﺮ ﻣﻴﺴﺮ نیست (کریمی و همکاران، 1396: 23). در جدول 1 برخی از مطالعات داخلی و خارجی در زمینه موضوع تحقیق آورده شده است؛ لکن، نوآوری این پژوهش در مقایسه با مطالعات پیشین را میتوان استفاده از روشهای ترکیبی در جمعآوری و تجزیه و تحلیل آن و توجه به ابعاد جامع حکمروایی خوب شهری دانست. همچنین، تحلیل در مقیاس مناطق از دیگر تفاوتهای این پژوهش با سایر پژوهشها است. همچنین، به لحاظ روش، محتوا و محدوده با دیگر مطالعات متفاوت است.
جدول 1: مطالعات انجام شده در خصوص موضوع پژوهش
تاریخ | نگارنده | عنوان تحقیق | نتیجه |
2020 | ساتومانتپن و چووئنپاگدی3 | حاکمیت تعاملی در راستای پایداری منابع دریایی و ساحلی در تایلند | بحث در مورد حکمرانی ساحلی باید ارتقا یابد که در آن اصول تنظیم شده و ارزشها استخراج میشوند تا بتوان انتخابهای سختی را انجام داد. |
2021 | جیانگ و همکاران4 | حکمروایی خوب شهری و نقد نقاط ضعف شیوههای موجود حکمروایی خوب شهری | حکمروایی خوب شهری صرفا استفاده از زیرساختهای ارتباطی نوین و فناورانه نیست؛ بلکه مهمترین اصل در حکمروایی هوشمند، تغییر دیدگاه شهروندان و مدیران شهری به حکمروایی و نحوه ارتباط شهر و شهروندان است. |
2020 | گیمارس و همکاران5 | حکمروایی و کیفیت زندگی در شهرهای هوشمند؛ | افزایش ضریب و توجه به شاخص های حکمروایی موجب تقویت و افزایش سطح شاخص های کیفیت زندگی میشود. |
2019 | آدینک6 | مفاهیم حکمروایی خوب شهری؛ | حکمروایی خوب را بالاترین مرحله برنامه ریزی، تصمیم گیری و سیاست گذاری معرفی می کند و به ضرورت توجه به حکمروایی شهری برای تحقق شهرهای پایدارتر و مشارکتیتر تاکید کرده است. |
2019 | بان7 | نقش حکمروای خوب شهری در ارایه خدمات عمومی بهتر؛ | در صورت تحقق حکمروایی خوب شهری بسیاری از مسایل و مشکلات شهری، از جمله نابرابری های فضایی، فقر خدماتی و نابرابر های اجتماعی کم رنگ تر خواهد شد. |
1402 | همقدم و همکاران | ارائه پیشرانهای کلیدی آینده حکمروایی شهری هوشمند (مطالعه موردی: شهر رشت) | آموزش شهروندی و آگاهیرسانی، مشارکت شهروندان و تعهد مسئولان جزء 3 پیشران اول حکمروایی شهری هوشمند شهر رشت محسوب می شوند. |
1401 | ساسانپور و همکاران | واکاوی شاخصهای حکمروایی خوب شهری در مناطق شهری (مورد مطالعه: منطقه 16 شهر تهران) | ناحیه 3 به عنوان بهترین ناحیه و ناحیه 1 بهعنوان ضعیف ترین ناحیه از لحاظ شاخص های حکمروایی خوب شهری می باشند. |
1401
| روستایی و همکاران | مدلسازی ساختاری تئوری شهر هوشمند بر پایه حکمروایی خوب شهری در ایران (مدیریت شهری شهرداری تبریز) | حکمروایی خوب شهری شرط علی ایجاد شهر هوشمند در مدیریت شهری تبریز می باشد. |
1400 | جعفری فرد و همکاران | بررسی تاثیر حکمروایی خوب شهری بر میزان پایداری محله های شهر کهنوج | از میان هفت متغیر موجود در معادله رگرسیونی، متغیر قانونمندی به بهترین وجه تغییرات متغیر وابسته (توسعه پایدار شهری) را تبیین میکند. |
1400 | کاظمیان و همکاران | مدل متناسب حکمروایی خوب شهری برای کلانشهرهای کشور و تحلیل یکپارچه وضعیت فعلی (مورد مطالعه : مشهد) | با توجه به ابعاد و معیارهای نهایی ، وضعیت فعلی کلانشهر مشهد را نمره دهی و نقاط قوت و ضعف را مشخص کردند. |
1399 | معروف نژاد و خواجوی نیا | تحلیل تاثیر عوامل محدود کننده و تسهیل کننده بر حکمروایی خوب شهری (مورد مطالعه: شهر جدید فولادشهر) | متغیرهای حکمروایی خوب شهری از دیدگاه شهروندان و مسیولان گزینه مناسبی برای مدیریت شهری فولاد شهر می باشد. |
1399 | مشکینی و همکاران | تحلیلی از نقش سرمایه اجتماعی در شکل گیری حکمروایی خوب شهری (مطالعه موردی: شهر اردبیل) | بین حکمروایی خوب شهری و سرمایه اجتماعی با سطح معناداری 0 و ضریب همبستگی 626/0 رابطه معنادار و مثبتی وجود دارد |
1398 | شمس و هاشمی بیستونی | اولویت بندی شاخص های حکمروایی خوب شهری از دیدگاه شهروندان در شهر بیستون | از بین هفت متغیر، شاخص شفافیت رتبه نخست، عدالت رتبه دوم، پاسخگویی رتبه سوم، مشارکت رتبه چهارم، اجماع سازی رتبه پنجم، اثر بخشی و کارایی رتبه ششم و قانونمندی رتبه هفتم را ازحیث اهمیت بدست آورده اند. |
1398 | رحمتیدلیر و ملکحسینی | بررسی میزان انطباقپذیری مدیریت شهری ایران با اصول حکمروایی خوب شهری (مطالعه موردی: شهر کنگاور) | شهرداری و دیگر ارگانهای دولتی در چارچوب حکمروایی خوب شهری عملکرد مناسبی ندارد. |
1397 | تقیپور و همکاران | تحلیل سرمایههای اجتماعی در بهبود شاخصهای حکمروایی خوب شهری (نمونه مطالعاتی: شهر سمنان) | شاخصهای آگاهی، اعتماد و مشارکت از سرمایه اجتماعی در شهر سمنان در وضعیت مناسبی قرار ندارد |
ماخذ: یافته های تحقیق، 1402
مبانی نظری تحقیق
حکمروایی: در دهههای اخیر، حکمروایی به یکی از واژههای کلیدی علوم فضایی، به ویژه در حوزه جغرافیا تبدیل شده است (رضایی و همکاران، 1400: 113). حکمروایی، اصطلاحی پیچیده است که به شکلی غیرمستقیم تمایل دارد از دیدگاه اصلی و متمرکز حکومت، به سوی سیاستگذاری مشارکتی مبتنی بر شبکه سوق پیدا کند (Lyall and Tait, 2019: 135). حکمروایی کنش، شیوه یا سیستم اداره است که در آن مرزهای بین سازمانها و بخش عمومی و خصوصی در هم میروند (رحمتیدلیر و ملکحسینی، 1398: 169). حکمروایی به ماهیت "روابط میان سازمانها" مربوط میشود. در این کاربرد، حکم روایی شامل شکل ویژهای از نظم و ترتیب است (نصرتی و شکور، 1401: 224). حکمروایی محصولی انسانی میباشد، و به همین خاطر، فعالیتی است که برای تعریف روابط و اثرات متقابل دولت و جامعه مفید است (Bhuiyan, 2011: 414)، کارآمدی حکومت در این رویکرد تابعی از چگونگی ارتباط شهروندان با حکومت است و رهیافتی ساختارشکنانه به برنامهریزی توسعه شهری دارد که بیشتر مبتنی بر مالکیت خصوصی و عقلانیت ابزاری است. در حکمروایی خوب تنها اصلاح دولت مدنظر نیست، بلکه شامل جامعه مدنی و سرمایه نیز میباشد و یک مدل تصمیمگیری است که بر اجماع و خروجی آن که مدعی مشارکتی بودن است تأکید دارد (توکلی و مومنی، 1395: 5). حکمروایی الگویی است حاصل از تعامل و شراکت سه بخش دولت، بخش خصوصی و نهادهای مدنی که با همکاری شراکتی این سه حوزه حکمروایی تحقق مییابد. در واقع، فعالیت تعاملی این سه بخش نقش پیشبرندگی در حکمروایی و تسهیل آن خواهد داشت و بستر لازم برای تحقق حکمروایی را فراهم میسازد. در حکمروایی، دولت یکی از کنشگران است و سایر عوامل دخیل در حکمروایی بسته به سطح مورد بحث، گوناگوناند (قلیپور، 1387: 110). در یک نگاه خوشبینانه، حکمروایی فرایندی است که پتانسیلی از طریق فرایندهای مشارکت و مشاوره برای توانمندسازی شهروندان ارائه میدهد. فرایندهای که چانهزنی، شور و مشورت، مذاکره و مصالحه را در برمیگیرد. به طور کلی، حکمروایی خوب نشانه دوری از فساد، سوء مدیریت، پنهانکاری میباشد و بصورت نواری قرمزی پاسخگویی، شفافیت، اثربخشی، مسئولیتپذیری، عدالت و انصاف را در خود جای داده است (Devaney, 2016: 2).
حکمروایی شهری: هزاره سوم سرآغاز تحولات فراوان و بیوقفهای است که بازنگری و تغییر در فرایند و ساختار مدیریت شهری را الزامی میکند (شاکرمی و همکاران، 1399: 20). شهرها به دلیل فقدان برنامه و مدیریتی کارآمد، با مشکلات متعددی همچون مشکلات عظیم اجتماعی، اقتصادی و محیطزیستی روبه رو شدهاند (همقدم و همکاران، 1402: 18). ﺻﺎﺣﺐﻧﻈﺮان، اﻣﺮوزه ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ رﺳﯿﺪهاﻧﺪ که مشکلات ﺷﻬﺮ و ﻣﺤﯿﻂ پیرامون، در شیوه اداره آنﻫﺎ اﺳﺖ (تازه دل و همکاران، 1400: 26). یکی از رویکردهای نوین مدیریت شهری و مدیریت بافتهای ناکارآمد شهری، رویکرد حکمروایی خوب شهری است که فرایندی از همیاری دولت، بخش عمومی، جامعه مدنی و بخش خصوصی است (حیدری و همکاران، 1399: 13). حکمروایی خوب شهري فرایندي مستمر از تطبیق و همسوسازي منـافع متضـاد و متفـاوت افراد و گروهها میباشد (مشکینی و همکاران، 1399: 133). مفهوم حکمروایی مطلوب شهری در دسته مفاهیم هنجاری قرار گرفته و مـیتـوانـد بـه عـنـوان الـگـوی عـمـلـکـردی بهرهبرداری شود. ایـن حکمروایی میتواند به عنوان جستجوی گزینههای جایگزینی باشد که از طریق مذاکراتی که با استفاده از روشهـای متفاوت و همچنین ارتباط ذینفعان بخش رسمی (دولت) و غیررسمی (بخشهای خصوصی) حاصل شود. علاوه بر این حکمروایی خوب شهری به عنوان یک بعد بنیادی با هدف توسعه مهارتهای اداری و بهرهوری، مبارزه با فساد، شفافیت و افزایش پاسخگویی برنامهریزان شهری ارائه شده است (Kadago et al, 2010: 1). برای اولین بار ایده «حکمرانی مطلوب» در دهه هشتاد میلادی بوسیله بانک جهانی8 مطرح شد و با افزایش محبوبیت آن در بین پژوهشگران و برنامهریزان شهری به عنوان نقطه مطلوب توسعه مورد توجه اختصاصی نهادهای توسعه قرار گرفت و به طور فراگیری به «چهارچوب تحلیل» در علوم اجتماعی و حوزههای مرتبط با آن و «دستور کار سیاستی» در جوامع و نهادهای جامعه جهانی تبدیل شد. سپس نهادهای دیگر بینالمللی همچون صندوق بینالمللی پول، برنامه توسعه سازمان ملل، سازمان همکاری و توسعه اقتصادی و اتحادیه اروپا و دیگر نهادها و محققان بینالمللی به اتخاذ و توسعه مفهوم حکمرانی مطلوب پرداختند (کمیجانی و همکاران، 1398: 212). از دیدگاه مرکز اسکان بشر سازمان ملل متحد، حکمروایی شهری خوب به ما اجازه میدهد تا مفهوم شبکهسازی (ایجاد ارتباط) یک شهر با شهرهای دیگر یا با فعالین عمدهای از قبیل شرکتها، اتحادیههای کار و مؤسسات تجاری و همچنین با سایر دولتها را بشناسیم. از این دیدگاه مهمترین شاخصهایی که میتواند در ایجاد تغییرات پویای حکمروایی در سطح محلی (شهری) استفاده شود عبارتند از: رضایت مصرفکننده، شفافیت رویههای مربوط به مناقصهها و مزایدههای خدمات شهری، درصد جمعیت فعال در عرصه خدماترسانی و دسترسی عموم به مراحل چرخه سیاستگذاری (Kaufmann et al, 2005: 8). تحقیقات نشان داده است که تبدیل فرآیندهای شهری تنها با حاکمیت شهری خوب به دست میآید (روستایی و همکاران، 1401: 15). حکمروایی شهری برخلاف مدیریت شهری، فرایندی مدیریتی است که به اتخاذ و حفظ زیربناها و خدمات شهری میپردازد. حکمروایی شهری فرایندی کاملاً سیاسی در نظر گرفته میشود. بنابراین حکمروایی شهری را میتوان فرایندی دانست که بر اساس کنش متقابل میان سازمانها و نهادهای رسمی اداره شهر از یک طرف و سازمانهای غیردولتی و تشکلهای جامعه مدنی از طرف دیگر شکل میگیرد (موحد و همکاران، 1393: 152). از نظر جان پیر9 تئوری حکمروایی شهری این سؤال را مطرح میکند که چه کسانی بر منابع حیاتی ادارۀ جامعه، کنترل دارند و در چه زمینهای میتوانند کنش جمعی را پایدارتر کنند (عیوضلو و رضویان، 1397: 178). به طورکلی، این رویکرد به کمک شبکههای پیچیدهای از روابط متقابل، از سوی بخش دولتی و خصوصی ایجاد میشود و نوعی بوروکراسی نامرئی را ایجاد میکند که مفهوم گستردهتری از مسئولیتپذیری و پاسخگویی و شفافیت را در پی دارد (Taşan-Kok et al, 2020: 16). در مورد شاخصهای حکمروایی خوب شهری، آنچه اکنون عمومیت بیشتری داشته و روی آن اجماع بیشتری وجود دارد؛ 8 شاخص زیر است که سازمان ملل آنها را معرفی نموده است: 1. مشارکت10: حضور همه مردم در تصمیمگیریهای گوناگون؛ 2. حاکمیت قانون11: چارچوبهای قانونی عادلانه و منصفانهای که دارای ویژگی بیطرفانه بودن است؛ 3. شفافیت12: جریان آزاد دادهها و قابلیت دسترسی آسان به آن برای تمامی استفادهکنندگان مربوطه؛ 4.مسئولیتپذیری13: نهادها و فرایندهای تصمیمگیری در یک چارچوب زمانی منطقی به همه استفادهکنندگان آن، خدمات لازم را ارائه کند؛ 5. اجماعسازی: منابع و سلایق گوناگون در جامعه را به سمت اجماعی گسترده هدایت کند که بهترین و بیشترین منفعت را برای تمام اجتماع در پی دارد؛ 6. عدالت و انصاف14: همه افراد باید فرصتهای برابری داشته باشند؛ 7. کارایی و اثربخشی15: سازمانها و نهادهای تصمیمگیرنده همیشه نیازهای مردم را در نظر داشته باشند و از منابع موجود به صورت کارا استفاده کنند؛ و 8. پاسخگویی16: نه تنها نهادهای دولتی، بلکه بخش خصوصی و سازمانهای جامعه مدنی باید به عموم مردم و همه افراد ذینفع پاسخگو باشند. پاسخگویی بدون وجود شفافیت و حاکمیت قانون، اجرایی نیست (صادقپور و همکاران، 1401: 111).
روش تحقیق
روش تحقیق در این پژوهش توصیفی - تحلیلی میباشد. براي گردآوري اطلاعات موردنیاز تحقیق از روش کتابخانهای و اسنادی و روش میدانی (ابزار پرسشنامه) استفاده گردید. جامعه آماری تحقیق را شهروندان شهر زاهدان شامل 592968 نفر تشکیل میدهند (سرشماری عمومی نفوس و مسکن شهر زاهدان، 1395). حجم نمونه به وسیله فرمول کوکران 360 نفر محاسبه و پرسشنامه پژوهش متناسب با جمعیت هر منطقه به روش تصادفی ساده در سطح منطقهها تکمیل شد (جدول 2). جهت مقایسه زوجی هر یک از شاخصهای حکمروایی خوب شهری، پس از اخذ نظر 17 نفر از کارشناس متخصص که از شناخت کامل نسبت به شهر مورد مطالعه برخوردار هستند، با استفاده از مدل ا. اچ. پی فازی17 به وزندهی هر یک از شاخصها اقدام گردیده است. جهت تحلیل دادههای گردآوری شده از نرمافزار SPSS و آزمون تیتکنمونهای و مدل تاپسیس فازی18 استفاده گردیده است.
جدول 2: جمعیت مناطق و تعداد نمونهها
منطقه | جمعیت (نفر) | تعداد پرسشنامه |
منطقه 1 | 97582 | 60 |
منطقه 2 | 113973 | 69 |
منطقه 3 | 160412 | 97 |
منطقه 4 | 115135 | 70 |
منطقه 5 | 105866 | 64 |
مجموع | 592968 | 360 |
ماخذ: مرکز آمار ایران، 1395؛ یافتههای تحقیق، 1402
جدول 3: آلفای کرونباخ شاخصها
ردیف | مولفه ها | تعداد گویه | آلفای کرونباخ |
1 | بینش راهبردی | 3 | 799/. |
2 | قانونمندی | 4 | 761/. |
3 | توافق جمعی | 6 | 848/. |
4 | کارایی و اثربخشی | 5 | 725/. |
5 | عدالت | 6 | 879/. |
6 | مسولیتپذیری | 7 | 921/. |
7 | شفافیت | 8 | 729/. |
8 | مشارکت | 6 | 896/. |
ماخذ: سروشان و همکاران، 1400، صادق پور و همکاران، 1401، مشکینی و همکاران، 1393، اکبری، 1385، زیاری و همکاران، 1399، حسینی، 1395؛ Yousaf et al, 2016, Buize, and Van Herzele, 2012
محدوده مورد مطالعه
شکل 1: موقعیت محدوده مورد مطالعه
تحلیل استنباطی
بررسی وضعیت شاخصهای حکمروایی خوب شهری در مناطق شهر زاهدان
به منظور بررسی وضعیت شاخصهای حکمروایی خوب شهری در شهر زاهدان از آزمون تیتکنمونهای استفاده گردیده است. نتایج آزمون نشان داد که سطح معناداری به دست آمده برای همه شاخصها از سطح معناداری 05/0 کوچکتر است بنابراین، نتایج آزمون به جامعه آماری قابل تعمیم است. نتایج بیانگر این است که از میان 8 شاخص حکمروایی خوب شهری در مناطق شهر زاهدان، میانگین 2 شاخص بالاتر از میانگین مطلوب (3) است و میانگین 6 شاخص پایینتر از میانگین مطلوب است. شاخص بینش زاهبردی با میانگین 890/2، شاخص توافق جمعی با میانگین 610/2، شاخص کارایی و اثربخشی با میانگین 689/2، شاخص عدالت با میانگین 841/2، شاخص مسئولیتپذیری با میانگین 677/2، شاخص مشارکت با میانگین 935/2 در وضعیت نامطلوب قرار دارند و تنها دو شاخص قانونمندی با میانگین 141/3 و شاخص شفافیت با میانگین 141/3 در وضعیت مطلوب قرار دارند (جدول 4). بنابراین، برطبق نتایج آزمون میتوان گفت که اکثر شاخصهای حکمروایی خوب شهری در مناطق شهر زاهدان در وضعیت نامطلوب قرار دارند.
جدول 4: بررسی وضعیت مناطق شهر زاهدان به لحاظ شاخصهای حکمروایی خوب شهری با آزمون تی تک نمونهای
مطلوبیت عدد مورد آزمون=3 | ||||||
شاخص | مقدار (آماره t) | میانگین عددی | سطح معنی داری | اختلاف میانگین | فاصله اطمینان 95درصد | |
حدبالا | حدپایین | |||||
بینش راهبردی | 551/3- | 890/2 | 000/0 | 110/0- | 049/0- | 171/0- |
قانونمندی | 798/18 | 141/3 | 000/0 | 141/0 | 231/0 | 070/0 |
توافق جمعی | 657/22- | 610/2 | 000/0 | 390/0- | 270/0- | 480/0- |
کارایی و اثربخشی | 731/24- | 689/2 | 000/0 | 311/0- | 172/0- | 466/0- |
عدالت | 128//26- | 841/2 | 000/0 | 159/0- | 102/0- | 229/0- |
مسولیتپذیری | 873/13- | 677/2 | 000/0 | 323/0 | 277/0- | 368/0- |
شفافیت | 248/9 | 141/3 | 000/0 | 111/0 | 171/0 | 111/0 |
مشارکت | 468/3- | 935/2 | 001/0 | 065/0- | 028/0- | 102/0- |
ماخذ: یافتههای تحقیق،1402
اولویتبندی مناطق شهر زاهدان از نظر شاخصهای حکمروایی خوب شهری با استفاده از تاپسیس فازی
به منظور اولویتبندی مناطق شهر زاهدان از نظر شاخصهای حکمروایی خوب شهری از تاپسیس فازی استفاده شده است. همچنین، از تکنیک تحلیل سلسلهمراتبی فازی19 جهت وزندهی به شاخصها استفاده شده است. پس از آنکه، ماتریس اولیه دادهها تشکیل شد در مرحله بعد، هر یک از متغیرهای زبانی، کمیسازی شده است (جدول 5).
جدول 5: ماتریس بر اساس متغیرهای زبانی
مناطق | مشارکت | شفافیت | مسئولیتپذیری | عدالت | کارایی و اثربخشی | توافق جمعی | قانونمندی | بینش راهبردی |
منطقه1 | (30.60.90) | (30.60.90) | (20.50.80) | (20.50.80) | (40.70.100) | (30.60.90) | (20.50.80) | (30.60.90) |
(40.70.100) | (40.70.100) | (40.70.100) | (40.70.100) | (30.60.90) | (30.60.90) | (30.60.90) | (30.60.90) | |
منطقه2 | (40.70.100) | (40.70.100) | (30.60.90) | (30.60.90) | (30.60.90) | (20.50.80) | (30.60.90) | (20.50.80) |
(30.60.90) | (0.30.60) | (20.50.80) | (30.60.90) | (30.60.90) | (30.60.90) | (30.60.90) | (30.60.90) | |
منطقه3 | (20.50.80) | (40.70.100) | (30.60.90) | (30.60.90) | (10.40.70) | (20.50.80) | (10.40.70) | (20.50.80) |
(10.40.70) | (30.60.90) | (20.50.80) | (20.50.80) | (10.40.70) | (10.40.70) | (0.30.60) | (10.40.70) | |
منطقه4 | (30.60.90) | (20.50.80) | (40.70.100) | (0.30.60) | (0.30.60) | (10.40.70) | (10.40.70) | (20.50.80) |
(20.50.80) | (40.70.100) | (10.40.70) | (30.60.90) | (10.40.70) | (10.40.70) | (10.40.70) | (10.40.70) | |
منطقه5 | (40.70.100) | (30.60.90) | (0.30.60) | (30.60.90) | (10.40.70) | (10.40.70) | (20.50.80) | (20.50.80) |
(40.70.100) | (30.60.90) | (30.60.90) | (40.70.100) | (20.50.80) | (10.40.70) | (20.50.80) | (20.50.80) |
ماخذ: یافتههای تحقیق،1402
به اين ترتيب، با يكپارچهسازي نظر پاسخگويان به پرسشها در هر منطقه، براي هر يك از نماگرها در هر منطقه يك عدد فازي بدست آمد كه حاصل ميانگين نظرهاي نمونهها بود. سپس لازم است از طريق فازيزدايي يا ديفازي كردن، اعداد فازي بدست آمده طي محاسبات؛ از حالت فازي خارج و به اعداد حقيقي تبديل شوند (جدول 6).
جدول 6: دیفازی کردن ماتریس تصمیمگیری برای تبدیل به اعداد حقیقی
مناطق | مشارکت | شفافیت | مسئولیتپذیری | عدالت | کارایی و اثربخشی | توافق جمعی | قانونمندی | بینش راهبردی |
منطقه1 | 65 | 65 | 60 | 60 | 65 | 60 | 55 | 60 |
منطقه2 | 65 | 50 | 55 | 60 | 60 | 55 | 60 | 55 |
منطقه3 | 45 | 65 | 55 | 55 | 40 | 45 | 35 | 45 |
منطقه4 | 55 | 60 | 55 | 45 | 35 | 40 | 40 | 45 |
منطقه5 | 70 | 60 | 45 | 65 | 45 | 40 | 50 | 50 |
ماخذ: یافتههای تحقیق،1402
در مرحله بعدی، برای بدست آوردن وزن هریک از شاخصهای حکمروایی خوب شهری، از تکنیک تحلیل سلسله مراتبی فازی استفاده شده است. همانطور که نتایج نشان داد شاخص عدالت با مقدار وزن 225/0 بیشترین وزن را به خود اختصاص داده است و شاخص مسئولیتپذیری با مقدار وزن 098/0 کمترین وزن را به خود اختصاص داده است (جدول 7).
جدول 7: وزن هریک از شاخصهای حکمروایی خوب شهری با استفاده از تحلیل سلسلهمراتبی فازی
مناطق | مشارکت | شفافیت | مسئولیتپذیری | عدالت | کارایی و اثربخشی | توافق جمعی | قانونمندی | بینش راهبردی |
وزن | 069/0 | 121/0 | 098/0 | 225/0 | 126/0 | 124/0 | 105/0 | 132/0 |
ماخذ: یافتههای تحقیق،1402
پس از دیفازی کردن مقادیر فازی، بایستی از روش تاپسیس استفاده کنیم. لذا در این مرحله ماتریس تصمیمگیری باید بیمقیاس شود. در این روش، بیمقیاسسازی با استفاده از روش نورم صورت گرفته است و نتایج حاصل در جدول 8 ارائه شده است.
جدول 8: نرمالسازی شاخصها
مناطق | مشارکت | شفافیت | مسئولیتپذیری | عدالت | کارایی و اثربخشی | توافق جمعی | قانونمندی | بینش راهبردی |
منطقه1 | 043/0 | 072/0 | 132/0 | 131/0 | 098/0 | 031/0 | 072/0 | 132/0 |
منطقه2 | 051/0 | 081/0 | 197/0 | 131/0 | 110/0 | 043/0 | 057/0 | 143/0 |
منطقه3 | 051/0 | 081/0 | 168/0 | 117/0 | 095/0 | 037/0 | 081/0 | 157/0 |
منطقه4 | 043/0 | 044/0 | 132/0 | 082/0 | 084/0 | 051/0 | 072/0 | 135/0 |
منطقه5 | 037/0 | 057/0 | 168/0 | 134/0 | 098/0 | 051/0 | 072/0 | 168/0 |
ماخذ: یافتههای تحقیق،1402
پس از آن که وزن هریک از ابعاد بدست آمد هریک از دادهها را نرمالسازی کرده و سپس اقدام به دست آوردن ایدهآلهای مثبت و منفی نموده و سپس فاصله هر گزینه از مقدار ایدهآل مثبت و منفی محاسبه شده و در نهایت، رتبه هر یک از گزینهها با توجه به مقدار بدست آمده نهایی مشخص شده است. نتایج به دست آمده از اولویتبندی مناطق پنجگانه شهر زاهدان از نظر شاخصهای حکمروایی خوب شهری نشان میدهد که منطقه 1 با وزن 818/0 در رتبه اول جای دارد. منطقه 4 با وزن 000/0 در رتبه پنجم و آخر قرار دارد. همچنین، منطقه 2 با وزن 722/0، منطقه 5 با وزن 636/0 و منطقه3 با وزن 289/0 به ترتیب در رتبههای دوم تا چهارم از نظر شاخصهای حکمروایی خوب شهری قرار دارد (جدول 9). در ادامه، وضعیت هر یک از مناطق شهر اهدان از نظر شاخصهای حکمروایی خوب شهری بر روی نقشه مشاهده میگردد (شکل 2).
جدول 9: رتبهبندی مناطق از نظر شاخصهای حکمروایی خوب شهری
مناطق | مقدارCI* | رتبه |
منطقه1 | 818/0 | 1 |
منطقه2 | 722/0 | 2 |
منطقه3 | 289/0 | 4 |
منطقه4 | 000/0 | 5 |
منطقه5 | 636/0 | 3 |
ماخذ: یافتههای تحقیق،1402
شکل 2: اولویتبندی مناطق شهر زاهدان از نظر شاخصهای حکمروایی خوب شهری با تاپسیس فازی
نتیجهگیری
شهرهای سراسر جهان باید با تأثیرات جهانیسازی، عدمتمرکز مسئولیتها و سریع کنار آیند. رشد جمعیت تغییر در ساختارهای نهادی اقتصادی، جامعه مدنی و شکل و مقیاس چالشهای زیستمحیطی و مرتبط با درگیری تأثیر زیادی در شهرنشینی داشته است و رشد شهری و همچنین، پویایی اجتماعی-مکانی در مناطق شهری را سبب شده است. از طرف دیگر، رشد روزافزون جمعیت شهری، شهری شدن جوامع، جهانی شدن و ضرورت پاسخگویی و شهروندمداری، مدیریت شهرها را با چالشهای عدیدهای مواجه ساخته و مدیران و تصمیمگیران شهری را به سوی بهرهگیری از روشهای مطلوب در زمینه مدیریت شهری سوق داده است؛ یکی از روشهای مطرح در این زمینه، حکمروایی مطلوب شهری است. در تحقیق حاضر، وضعیت شاخصهای حکمروایی خوب شهری در مناطق شهری زاهدان بررسی و سنجش گردید. نتایج حاکی است که نتایج بیانگر این است که از میان 8 شاخص حکمروایی خوب شهری در مناطق شهر زاهدان، شاخص بینش زاهبردی با میانگین 890/2، شاخص توافق جمعی با میانگین 610/2، شاخص کارایی و اثربخشی با میانگین 689/2، شاخص عدالت با میانگین 841/2، شاخص مسئولیتپذیری با میانگین 677/2، شاخص مشارکت با میانگین 935/2 در وضعیت نامطلوب قرار دارند و تنها دو شاخص قانونمندی با میانگین 141/3 و شاخص شفافیت با میانگین 141/3 در وضعیت مطلوب قرار دارند. در حالت کلی، میتوان گفت که شاخصهای حکمروایی خوب شهری در مناطق شهر زاهدان در وضعیت نامطلوب قرار دارند. همچنین، نتایج به دست آمده از اولویتبندی مناطق پنجگانه شهر زاهدان از نظر شاخصهای حکمروایی خوب شهری نشان میدهد که منطقه 1 با وزن 818/0 در رتبه اول جای دارد. منطقه 4 با وزن 000/0 در رتبه پنجم و آخر قرار دارد. همچنین، منطقه 2 با وزن 722/0، منطقه 5 با وزن 636/0 و منطقه3 با وزن 289/0 به ترتیب در رتبههای دوم تا چهارم از نظر شاخصهای حکمروایی خوب شهری قرار دارد. نتایج بدست آمده از تحقیقات جیانگ و همکاران (2021)، بان (2019)، ساسانپور و همکاران (1401)، سروشان و همکاران (1400)، رحمتیدلیر و ملکحسینی (1398) و ... با نتایج تحقیق حاضر سازگار و همسو است. با توجه به اینکه، شهر زاهدان در سالهای اخیر، شاهد توسعه گسترده و تحولات سریع جمعیتی بوده که به دنبال خود افزایش ساخت و ساز، افزایش محدودههای شهری و غیره را در پی داشته است؛ در جریان این توسعه بیشتاب و بیبرنامه، شهر دچار معضلات مختلفی شده است که سیستم مدیریتی شهر به تنهایی قادر به حل این مشکلات نیست. از طرفی، سیستم مدیریت شهری زاهدان نیز با چالشهایی همچون پائین بودن سطح اثربخشی اقدامات و خدمات ارائه شده، عدم ارایه خدمات مناسب به شهروندان و پاسخگویی مواجه است. لذا، شهر به سیستم مدیریت جدید و پویاتری نیازمند است تا میزان اثرگذاری آن در شهر افزایش یابد.
پیشنهادات
با بررسی پژوهش حاضر میتوان راهکارهای زیر را پیشنهاد کرد:
1. بهرهگیری از تجربیات کشورهای موفق در زمینه حکمروایی خوب شهری در کل کشور (و بخصوص شهر زاهدان).
2. تلاش در ایجاد همکاری و هماهنگی بین مدیریت شهری و مردم در جهت مشارکت پایدار در راستای رفع معضلات و مشکلات مدیریتی مناطق شهری زاهدان.
3. شفافسازی سیاست ها، قوانین و مقررات در زمینه طرح های عمرانی و توسعه در شهر زاهدان.
4. تلاش در جهت تحقق مدیریت یکپارچه شهری به منظور هماهنگ سازی اقدامات شهری در مناطق شهری زاهدان.
منابع:
1. ابراهیمزاده, عیسی, کاظمیزاد, شمس‌اله. (1392). سنجش میزان رضایت‌مندی و تمایل به مشارکت شهروندان در اجرای پروژه‌های زیربنایی شهرداری مورد: شهرداری زاهدان. فصلنامه جغرافیا و توسعه, 11(30), 1-22.
2. اسماعیل زاده, حسن. (1401). نقش حکمروایی خوب در توسعه پایدار گردشگری (مطالعه موردی: شهرهای تبریز، بناب و کلیبر، استان آذربایجان شرقی). توسعه پایدار محیط جغرافیایی, 4(7), 173-188.
3. اکبری، غضنفر (1395)، سرمایه اجتماعی و حكمرانی شهری، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، 21(4 (پیاپی 83))، 135-153.
4. تازه دل, ستاره, شیعه, اسماعیل, سیدالحسینی, سیدمسلم, حبیبی, کیومرث. (1400). تدوین الگوی مدیریت یکپارچۀ حوزۀ مادر شهری با تأکید بر حکمروایی. فصلنامه برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای, 6(16), 25-48.
5. تقیپور, علیاکبر, مشایخی, ابوالفضل, جعفری, قاسم. (1397). تحلیل سرمایههای اجتماعی در بهبود شاخصهای حکمروایی خوب شهری (نمونه مطالعاتی: شهر سمنان). فصلنامه برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای, 3(6), 145-168.
6. جعفری فرد, جعفر, صابری, حمید, اذانی, مهری, خادم الحسینی, احمد. (1400). بررسی تأثیر حکمروایی خوب شهری بر میزان پایداری محله‌های شهر کهنوج. آمایش محیط, 14(53), 109-132.
7. حافظرضازاده, معصومه. (1401). عوامل موثر بر شکل‌گیری امنیت در سکونتگاه‌های خودرو (مطالعه موردی: شهر زاهدان). فصلنامه آینده پژوهی شهری, 2(1), 50-64.
8. حسین پور, مهدی, کلانتری, محسن, پیری, عیسی. (1401). شناسایی و تحلیل بازیگران اصلی و تأثیرگذار در حکمروایی خوب شهری (مطالعه موردی: شهر ارومیه). مطالعات جغرافیایی نواحی ساحلی, 3(1), 27-43.
9. حسینی, سید هادی. (1395). تحلیل شاخص های حکمروایی خوب شهری با تأکید بر نظرات شهروندان و مدیران؛ مطالعه موردی: شهر تربت حیدریه. فصلنامه مطالعات شهری, 5(20), 43-52.
10. حسینی, علی, رمضان پور, حامد, آشوری, حسن. (1399). تحلیل شاخصهای حکمروایی شهری و تأثیر آن بر کیفیت مکان (مطالعۀ موردی: شهر آذرشهر). پژوهش‌های جغرافیای برنامهریزی شهری, 8(4), 813-831.
11. حیدرزاده, احسان, آراسته, مجتبی, رفیعی, الناز. (1402). تبیین عوامل مؤثر بر ارتقاء حکمروایی خوب شهری در شهر شیراز. توسعه پایدار شهری, 4(10), 1-15.
12. حیدری، اصغر، زیاری، کرامت اله، سهرابی، نوید (1399)، ارزیابی جایگاه مولفه های حکمروایی خوب شهری در بازآفرینی بافت های ناکارآمد شهری (مطالعه موردی: منطقه 12 شهر تهران)، نشریه کاوشهای جغرافیایی مناطق بیابانی، 8 (2)، 160-13.
13. خسرویحاجیوند, ایرج, خادمالحسینی, احمد, صابری, حمید, مومنی, مهدی. (1399). تحلیل تأثیر عوامل محدود‌کننده و تسهیل‌کننده بر حکمروایی خوب شهری (مورد مطالعه: شهر جدید فولادشهر). فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای), 10(2-1), 269-281.
14. ربانی، طاها، رکنالدینافتخاری، عبدالرضا، مشکینی، ابوالفضل، رفیعیان، مجتبی (1397). تحلیل موانع نهادی آینده حکمروایی توسعه پایدار کلانشهر تهران. برنامهریزی و آمایش فضا. ۲۲ (۱)، صص۱۲۴-۱۵۳.
15. رحمتی دلیر, ثریا, ملکحسینی, عباس. (1398). بررسی میزان انطباق پذیری مدیریت شهری ایران با اصول حکمروایی خوب شهری (مطالعه موردی: شهر کنگاور). مطالعات هنر اسلامی, 15(33), 164-189.
16. رضایی, فرشته, توکلی نیا, جمیله, صرافی, مظفر. (1400). بررسی نقش سازمانهای مردم نهاد در تحقق پذیری حکمروایی خوب شهری نمونه موردی کلانشهر تهران. نشریه علمی جغرافیا و برنامه ریزی, 25(77), 113-130.
17. روستایی, شهریور, پورمحمدی, محمدرضا, قنبری, حکیمه. (1401). مدلسازی ساختاری تئوری شهر هوشمند بر پایه حکمروایی خوب شهری در ایران (مدیریت شهری شهرداری تبریز). نشریه علمی جغرافیا و برنامه ریزی, 26(79), 155-169.
18. زیاری, کرامت اله, حسینی, علی, بهزادی راد, مسعود. (1401). تحلیل و شناسایی پیشرانهای کلیدی راهبرد توسعه شهر (CDS) در برنامهریزی شهر، رویکرد آینده‌پژوهی به مقوله شهر. فصلنامه شهر پایدار, 5(3), 39-60.
19. زیاری, کرامت الله, یداله نیا, هاجر, یداله نیا, حسین. (1399). تحلیل عملکرد مدیریت شهری با تاکید بر شاخصهای حکمروایی خوب از منظر شهروندان (مورد مطالعه: شهر ساری). فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری, 11(40), 1-16.
20. ساسانپور، فرزانه، فاریابی علیرضا، جوشن‌پور محمد، رمضانی یحیی (1401). واکاوی شاخص های حکمروایی خوب شهری در مناطق شهری (موردمطالعه: منطقه ۱۶ شهر تهران). فصلنامه علمی-پژوهشی اقتصاد و مدیریت شهری ۱۰ (۳۸) :۱۶۸-۱۴۳.
21. سروشان, غلامرضا, زیویار, پروانه, هندیانی, عبداله, توکلان, علی. (1400). تبیین وضعیت شاخصهای حکمروایی مطلوب شهری در شهر تهران. جغرافیا (فصلنامه علمی انجمن جغرافیایی ایران), 19(70), 135-151.
22. شاکرمی, کیان, چهاراهی, مسعود, حسنوند, مظفر. (1399). ارزیابی و تحلیل وضعیت آینده حکمروایی مطلوب شهری درشهرهای ایران برپایه فرض سناریو مبنا (مطالعه موردی: شهر تهران). آینده پژوهی مدیریت, 31(2).
23. شمس, مجید, هاشمیبیستونی, محمودرضا. (1398). اولویت بندی شاخص های حکمروایی خوب شهری از دیدگاه شهروندان در شهر بیستون. جغرافیا و مطالعات شهری و منطقه‌ای, 8(29), 81-92.
24. صادق پور, صادق, عزت پناه, بختیار, زالی, نادر. (1401). ارزیابی چالشهای تحقق حکمروایی خوب شهری در مرزهای ساحلی ایران مطالعه موردی: کلانشهر رشت. پژوهش نامه مطالعات مرزی, 10(4), 107-127.
25. عزیزی منصور، درسخوان رسول، پورمحمدی محمدرضا (1401). ارزیابی چارچوب هنجاری برنامهریزی استراتژیک در تحقق حکمروایی خوب شهری در منطقه ۲۲ تهران. عنوان نشریه. ۲۲ (۶۴) :۳۱-۵۴.
26. عظیمی, میثم, حسینزاده دلیر, کریم, آذر, علی. (1401). ارزیابی چالشهای ارتقاء حکمروایی شهری با رویکرد آینده‌پژوهی مطالعه موردی: شهر میانه. فصلنامه شهر پایدار, 5(2), 93-114.
27. علیزاده, هادی, نعمتی, مرتضی, رضایی جعفری, کامران. (1394). تحلیلی بر معیارهای حکمروانی خوب شهری با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی. مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، 6(24), 105-128.
28. عیوضلو, داود, رضویان, محمد تقی. (1397). ارزیابی وضعیت مدیریت شهری کلانشهرها مبتنی‌بر شاخصهای حکمروایی مطلوب شهری مورد مطالعه: کلانشهر تهران. نشریه جغرافیا و توسعه, 16(52), 175-192.
29. کاظمیان, غلامرضا, براری, احسان, شریف زاده, فتاح, قربانی زاده, وجه الله. (1400). مدل متناسب حکمروایی خوب شهری برای کلانشهرهای کشور و تحلیل یکپارچه وضعیت فعلی (مورد مطالعه : مشهد). فصلنامه پژوهش و برنامهریزی شهری, 12(44), 55-74.
30. کریمی, آرام, مرادی, ثروت اله, تابعی, نادر. (1396). توسعه پایدار محله ای در چارچوب حکمروایی خوب شهری(مورد مطالعه : محلات منطقه شش شهرداری تهران). جغرافیا و مطالعات شهری و منطقه‌ای, 6(22), 21-36.
31. مرکز آمار ایران (1395)، سرشماری عمومی نفوس و مسکن شهر زاهدان.
32. مستعلی زاده, حامد, کریمی, صادق. (1402). بازآفرینی پایدار بافت های ناکارآمد پیراشهر تهران با رویکرد حکمروایی نوین. توسعه فضاهای پیراشهری, 5(1), 31-46.
33. مشکینی، ابوالفضل، حسینپور، مهدی، خدایی، سارا (1399)، تحلیلی از نقش سرمایه اجتماعی در شکل گیری حکمروایی خوب شهری (مطالعه موردی: شهر اردبیل)، آمایش محیط، 13 (51)، 15-133.
34. معروف نژاد, عباس, خواجوی نیا, لاله. (1399). ارزیابی و رتبه بندی برخی از مؤلفه های حکمروایی در مناطق شهری شرق کلانشهر اهواز از دیدگاه شهروندان وکارشناسان با استفاده از تکنیک MABAC. جغرافیا و مطالعات شهری و منطقه‌ای, 9(34), 89-106.
35. نصرتی, بهنوش, شکور, علی. (1401). تحلیلی بر شاخصهای حکمروایی خوب شهری با رویکرد عدالت فضائی در مناطق شهرداری شیراز. فصلنامه علمی - پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری, 13(48), 221-234.
36. همقدم, نوشا, زیاری, کرامت اله, حاتمی نژاد, حسین, پوراحمد, احمد, زنگنه شهرکی, سعید. (1402). ارائه پیشرانهای کلیدی آینده حکمروایی شهری هوشمند (مطالعه موردی: شهر رشت). مطالعات جغرافیایی نواحی ساحلی, 4(1), 17-40.
37. Addink, H (2019). Good goverance: concept and context: oxford university press.
38. Bano, M (2019). Partnerships and the good goverance agenda: improving and services delivery through state NGO Collaborations. VOLUNTAS: International journal of voluntary and nonprofit organizations. 30 (6). 1270-1283.
39. De Guimaraes, J. Severo, E. Junior, L. Da Costa, w (2020). Goverance and quality of life in smart cities: sustainable development goals. Journal of cleaner production. 253, 119926.
40. Gjerde, M. & de Sylva, S. (2018) Governance and recovery: comparing recent disaster recoveries in Srilanka and New Zealand, Procedia engineering, Vol.212, pp.527-534.
41. Grindle, S., M. (2017). Good Governance, R.I.P.: A Critique and an Alternative. Governance, 30(1): 17-22.
42. Jiang, H. Geertman, S. Witte, p (2021). Smartening ur urban goverance: An evidence-based perspective. Regional science policy & practice, 13 (3), 744-758.
43. Lyall, C., & Tait, J. (2019). Beyond the limits to governance: new rules of engagement for the tentative governance of the life sciences. Research Policy, 48 (5), 1128-1137.
44. Taşan-Kok, T., Atkinson, R., & Martins, M. L. R. (2020). Hybrid Contractual Landscapes of Governance: Generation of Fragmented Regimes of Public Accountability through Urban Regeneration. Environment and Planning C: Politics and Space, 1-21, In press.
45. UN HABITAT, )2022(. Envisaging the Future of Cities. World Cities Report. First published by United Nations Human Settlements Programme (UN-Habitat). https://unhabitat.org/world-cities-report-2022-envisaging-the-future-of-cities.
46. Yousaf, M., Ihsan, F. & Ellahi, A. (2016) Exploring the impact of good governance on citizens' trust in Pakistan, Government Information, Vol.33, No.1, pp. 200-209.
47. Zhang. B. (2020). Social policies, financial markets and the multi-scalar governance of affordable housing in Toronto, Urban Studies. Vol. 57(13): 2628–2645.
Investigating the status of good urban governance indicators in urban areas
(Case study: Zahedan city)
Abstract
Urban governance seeks to limit the role of the government to the extent of harmonizing and guarding the laws and to reduce its direct interference in decision-making, administration and implementation of affairs related to people's daily lives. The purpose of this research is to investigate the status of good governance indicators in the urban areas of Zahedan. The research method of the research is descriptive-analytical and library and field method (questionnaire tool) was used to collect the required information. The statistical population of the research consists of the citizens of Zahedan, including 592,968 people. The sample size was calculated by Cochran's formula of 360 people and the questionnaire was completed according to the population of each region by a simple random method at the level of the regions. In order to compare pairs of each of the indicators of good urban governance, after obtaining the opinions of 17 experts who have full knowledge of the city under study, using model A. H. Fuzzy foundation has been applied to the weighting of each index. To analyze the collected data, SPSS software, one-sample t-test and TOPSIS fuzzy model were used. The findings showed that the indicators of good urban governance in the areas of Zahedan city are in an unfavorable situation. Also, the results obtained from prioritizing the five regions of Zahedan city with the Fuzzy Topsis model in terms of good urban governance indicators show that region 1 with a weight of 0.818 ranks first. Region 4 is in the fifth and last place with a weight of 0.000. Region 2 with a weight of 0.722, Region 5 with a weight of 0.636 and Region 3 with a weight of 0.289 are in the second to fourth ranks respectively in terms of good urban governance indicators.
Key words: governance, government, good urban governance, Zahedan city.
[1] -این مقاله مستخرج از رساله دکتری می باشد.
[2] - Urban Good Governance
[3] -Satumantpan and Chuenpagdee
[4] -Jiang
[5] -De Guimaraes
[6] -Addink
[7] -Bano
[8] -World Bank
[9] -Pierre.J
[10] -Participation
[11] -Rule of Law
[12] -Trancparency
[13] -Responseveness
[14] -Equity
[15] -Efficiency and Effectiveness
[16] -Accountability
[17] -Fuzzy AHP
[18] . Fuzzy topsis
[19] . Fuzzy AHP
