مطالعه هیستوپاتولوژی اثرات محافظتی عصاره الکلی کلاله زعفران بر تغییرات بافتی کبد و کلیه در موش‌های صحرایی دیابتی شده توسط آلوکسان

الموضوعات :

داریوش مهاجری ¹ , مهران مسگری عباسی ² , غفور موسوی ³ , یوسف دوستار ⁴ , بهرام عمواوغلی تبریزی ⁵

1 - گروه پاتوبیولوژی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، تبریز، ایران
2 - مرکز تحقیقات کاربردی دارویی، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، تبریز، ایران
3 - گروه علوم درمانگاهی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، تبریز، ایران
4 - گروه پاتوبیولوژی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، تبریز، ایران
5 - گروه علوم درمانگاهی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، تبریز، ایران

تاريخ الإرسال : 29 الأربعاء , شوال, 1429 تاريخ التأكيد : 22 الإثنين , محرم, 1430 تاريخ الإصدار : 21 الجمعة , شعبان, 1429

الکلمات المفتاحية: زعفران, هیستوپاتولوژی, دیابت, آلوکسان, کلاله, عصاره الکلی,

ملخص المقالة :

چکیده دیابت ملیتوس اختلالی متابولیکی است که گریبانگیر بشر بوده و از شیوع بالایی در سراسر جهان برخوردار می‌باشد. نارسایی‌های کبدی و کلیوی از عوامل عمده مرگ و میر در این بیماری شناخته شده‌اند. گیاهان بسیاری از سراسر جهان جهت مداوای افراد دیابتیک توصیه شده‌اند. هدف از این مطالعه ارزیابی اثرات محافظتی عصاره الکلی کلاله زعفران بر بافت کبد و کلیه موش‌های صحرایی دیابتی شده توسط آلوکسان می‌باشد. بدین منظور، 72 سر موش صحرایی نر نژاد ویستار، به‌طور تصادفی در 6 گروه 12 تایی (شاهد سالم، سالم تیمار با عصاره، دیابتیک ملایم، دیابتیک ملایم تیمار با عصاره، شدیداً دیابتیک و شدیداً دیابتیک تیمار با عصاره) توزیع گردیدند. مؤثرترین دز کاهنده قند خون عصاره (40 میلی‌گرم به‌ازای هر کیلوگرم وزن بدن)، به‌شکل محلول در سالین نرمال (10 میلی‌لیتر به‌ازای هر کیلوگرم وزن بدن) به‌صورت داخل صفاقی و به‌مدت 30 روز متوالی به گروه‌های تیمار با عصاره تزریق شد. گروه‌های شاهد نیز به‌همان روش، سرم فیزیولوژی دریافت کردند. 4 ساعت بعد از آخرین تزریق عصاره، هم‌زمان همه موش‌‌ها با ایجاد جابه‌جایی در مهره‌های گردن به راحتی کشته شدند. نمونه‌های بافتی اخذ شده از کبد و کلیه تمامی موش‌ها در فرمالین بافری 10 درصد پایدار گردید. از نمونه‌های فوق با استفاده از شیوه‌های رایج پاساژ بافت و تهیه مقطع، برش‌های هیستولوژی به ضخامت 5 میکرون تهیه گردید. آسیب‌شناسی بافتی کبد و کلیه موش‌های دیابتی شده، حاکی از بروز تغییرات دژنراتیو در هپاتوسیت‌های اطراف وریدچه مرکزی، گلومرولیت غشایی- افزایشی، تورم سلول‌های پوششی لوله‌های ادراری، ارتشاح لمفوسیتی، پرخونی و خونریزی بود. آسیب‌های مذکور در موش‌های شدیداً دیابتیک بارزتر بود. در مشاهدات ریزبینی، کبد و کلیه موش‌های دیابتیک تیمار با عصاره زعفران تقریباً طبیعی به‌نظر می‌رسیدند. نتایج بررسی حاضر نشان می‌دهد که عصاره الکلی کلاله زعفران مانع از بروز آسیب‌های زود هنگام کبد و کلیه در موش‌های صحرایی دیابتیک تجربی می‌گردد. بنابراین، این عصاره می‌تواند پس از انجام کارآزمایی‌های شاهددار اتفاقی، به‌عنوان عاملی مؤثر در پیش‌گیری نفروپاتی و هپاتوپاتی دیابتی توصیه گردد.

المصادر:

1. ابراهیم زاده، ح.، رجبیان، ط.، ابریشم‌چی، پ.، کرمیان، ر. و صبورا ع. (1385): زعفران ایران با نگاه پژوهشی، چاپ اول، انتشارات اطلاعات،  صفحات: 591-587.

1. کافی، م. (1381): زعفران: فنآوری تولید و فرآوری، چاپ اول، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد، صفحات: 135-21 و 275-209.
   
   
   1. Abdullaev, F.I. (2002): Cancer chemopreventive and tumoricidal properties of saffron (Crocus sativus L.). Exp. Biol. Med., 227(1): 20-25.
   
   
   2. Abe, K. and Saito, H. (2000): Effects of saffron and its constituent crocin on learning behavior and long-term potentiation. Phytother. Res., 14(3): 149-152.
   
   
   3. Akhtar, M.S. and Iqbal, J. (1991): Evaluation of the hypoglycemic effect of Achyranthes aspera in normal and alloxan diabetic rabbits. J. Ethnopharmacol.,31(1): 49-57.
   
   
   4. Assimopoulou, A.N., Sinakos, Z. and Papageorgiou, V.P. (2005): Radical scavenging activity of Crocus sativus L. extract and its bioactive constituents. Phytother. Res., 19(11): 997-1000.
   
   
   5. Bailey, L.J. and Day, C. (1989): Traditional plant medicine as treatment for diabetes. Diabetes Care, 12(8): 553-564.
   
   
   6. Cameron, N.E., Gibson, T.M., Nangle, M.R. and Cotter, M.A. (2005): Inhibitors of advanced glycation end product formation and neurovascular dysfunction in experimental diabetes. Annual New York Academic Science, 1043: 784–792.
   
   
   7. Davis, S.N. and Granner, D.K. (2001): Insulin, oral hypoglycemic agents and the pharmacology of the endocrine pancreas, Goodman Gilman's The Pharmacological Basis of Therapeutics. 10th ed., The McGraw-Hill Companies Inc., USA, pp: 1690.
   
   
   8. Duke, J.A. (2000): Crocus sativus L. (Iridaceae)-Saffron. Saffron crocus. Handbook of Medicinal Herbs. pp: 148-149.
   
   
   9. El Daly, E.S. (1998): Protective effect of cysteine and vitamin E, Croucus sativus and Nigella sativa Extracts on cisplatin-induced toxicity in rats. J. Pharm. Belg., 53(2): 87-95.
   
   
   10. Giaccio, M. (2004): Crocetin from saffron: An active component of an ancient spice. Crit. Rev. Food Sci. Nutr., 44(3): 155-172.
   
   
   11. Gupta, R.K., Kesari, A.N., Murthy, P.S., Chandra, R., Tandon, V. and Watal, G. (2005): Hypoglycemic and antidiabetic effect of ethanolic extract of leaves of Annona squamosa L. in experimental animals. J. Ethnopharmacol., 99(1): 75-81.
   
   
   12. Holman, R.R. and Turner, R.C. Oral agents and insulin in the treatment of NIDDM. In: Pickup, J. and Wiliams, G. (1991): Textbook of Diabetes. Blackwell, Oxford, pp: 407–469.
   
   
   13. Hosseinzadeh, H., Sadeghnia, H.R., Ziaee, T. and Danaee, A. (2005): Protective effect of aqueous saffron extract (Crocus sativus L.) and crocin, its active constituent, on renal ischemia-reperfusion-induced oxidative damage in rats. J. Pharm. Pharm. Sci.,8(3): 387-93.
   
   
   14. Ivorra, M.D., Paya, M. and Villar, A. (1989): A review of natural products and plants as potential antidiabetic drugs. J. Ethnopharmacol., 27(3): 243-275.
   
   
   15. Jandeleit-Dahm, K.A., Lassila, M. and Allen, T.J. (2005): Advanced glycation end products in diabetes-associated atherosclerosis and renal disease: interventional studies. Annual New York Academic Science, 1043: 759–766.
   
   
   16. Kalia, K., Sharma, S. and Mistry, K. (2004): Non-enzymatic glycosylation of immunoglobulins in diabetic nephropathy. Clinical & Chemical Acta, 347: 169–176.
   
   
   17. Kesari, A.N., Gupta, R.K. and Watal, G. (2005): Hypoglycemic effects of Murraya koenigii on normal and alloxan diabetic rabbits. J. Ethnopharmacol., 97(2): 247-251.
   
   
   18. Kesari, A.N., Gupta, R.K., Singh, S.K., Diwakar, S. and Watal, G. (2006): Hypoglycemic and antihyperglycemic activity of Aegle marmelos seed extract in normal and diabetic rats. J. Ethnopharmacol., 107(3): 374-379.
   
   
   19. Kotajima, N., Kimura, T., Kanda, T., Obata, K., Kuwabara, A., Fukumura, Y. and Kobayashi, I. (2000): Type IV collagen as an early marker for diabetic nephropathy in non-insulin-dependent diabetes mellitus. Journal of Diabetes Complication, 14: 13–17.
   
   
   20. Larner, J. Insulin and oral hypoglycemic drugs; Glucagon. In: Gilman, A.G. Goodman, L.S. Rall, T.W. and Murad, F. (1985): The Pharmacolgical Bases for Therapeutic. 7^th ed., Macmillan, New York, pp: 149–151.
   
   
   21. Liu, H.R., Tang, X.Y., Dai, D.Z. and Dai, Y. (2008): Ethanol extracts of Rehmannia complex (Di Huang) containing no Corni fructus improve early diabetic nephropathy by combining suppression on the ET-ROS axis with modulate hypoglycemic effect in rats. Journal of Ethnopharmacology,  118(3): 466-472.
   
   
   22. Luo, J., Fort, D.M., Carlson, T.J., Noamesi, B.K., nii-Amon-Kotei, D., King, S.R., Tsai, J., Quan, J., et al. (1998): Cryptolepis sanguinolenta: an ethnobotanical approach to drug discovery and the isolation of a potentially useful new antihyperglycaemic agent. Diabet. Med., 15(5): 367-374.
   
   
   23. Marles, R.J. and Farnsworth, N.R. (1995): Antidiabetic plants and their active constituents. Phytomedicine, 2(2): 137–189.
   
   
   24. Midwood, K.S., Williams, L.V. and Schwarzbauer, J.E. (2004): Tissue repair and the dynamics of the extracellular matrix. International Journal of Biochemistry & Cell Biology, 36: 1031–1037.
   
   
   25. Mohajeri, D., Amouoghli Tabrizi, B., Mousavi, Gh. and Mesgari, M. (2008): Anti-diabetic activity of Crocus sativus L. (Saffron) stigma ethanolic extract in alloxan-induced diabetic rats. Research of Biological Science, 3(9): 1102-1108.
   
   
   26. Pickup, J.C. and William, G. (1997): Epidemiology of diabetes mellitus. Textbook of Diabetes, vol. I, 2^nd ed., Blackwell, Oxford, pp: 3.1–3.28.
   
   
   27. Ríos, J.L., Recio, M.C., Giner, R.M. and Máñez, S. (1996): An update review of saffron and its active constituents. Phytother. Res., 10(3): 189-193.
   
   
   28. Sharma, S.R., Dwivedi, S.K., Varshney, V.P. and Swarup, D. (1996): Antihyperglycemic and Insulin release effects of Aegle marmelos leaves in streptozotocin-diabetic rats. Phytother. Res., 10(5): 426–428.
   
   
   29. Sharma, S.R., Dwivedi, S.K. and Swarup, D. (1996): Hypoglycaemic and hypolipidemic effects of Cinnamomum tamala Nees leaves. Indian J. Exp. Biol., 34(4): 372-374.
   
   
   30. Sharma, S.B., Nasir, A., Prabhu, K.M., Murthy, P.S. and Dev, G. (2003): Hypoglycaemic and hypolipidemic effect of ethanolic extract of seeds of Eugenia jambolana in alloxan-induced diabetic rabbits. Journal of Ethnopharmacology, 85(2-3): 201-206.
   
   
   31. Soeda, S., Ochiai, T., Paopong, L., Tanaka, H., Shoyama, Y. and Shimeno, H. (2001): Crocin suppresses tumor necrosis factor alpha-induced cell death of neuronally differentiated PC-12 cells. Life Sci., 69(24): 2887-98.
   
   
   32. Sottile, J. (2004): Regulation of angiogenesis by extracellular matrix.  Biochemistry & Biophysics Acta, 1654: 13–22.
   
   
   33. Vestra, M.D. and Fioretto, P. (2003): Diabetic nephropathy: renal structural studies in type 1 and type 2 diabetic patients. Internatrional Congress Series, 1253: 163–169.
   
   
   34. Vural, P., Cevik, A., Curgunlu, A. and Canbaz, M. (2002): Effects of diabetes mellitus and acute hypertension on plasma nitricoxide and endothelin concentrations in rats. Clinical & Chemical Acta, 320: 43–47.
   
   
   35. Welihinda, J. and Karunanayake, E.H. (1986): Extra pancreatic effect of M. charantia in rats. Journal of Ethanopharmacology, 173: 247–255.
   
   
   36. WHO. (1980): Expert committee on Diabetes mellitus, Technical reports series World Health Organization, Geneva.
   
   
   37. Yamanea, T. Yamaguchib, N., Yoshidaa Y. and Mitsumatac, M. (2004):  Regulation of extracellular matrix production and degradation of endothelial cells by shear stress. International Congress Series, 1262: 407–410.