بررسی برخی خصوصیات فنوتیپی اسب قره باغ و مقایسه آن با اسب کرد و عرب
الموضوعات :پیام موسی پور کلیبر 1 , علی میرزا آقازاده 2 , علی حسن پور 3 , حسنعلی مه پیکر 4 , مجید ابراهیمی حامد 5
1 - دانش آموخته علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی شبستر، شبستر، ایران.
2 - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی شبستر، شبستر، ایران.
3 - گروه علوم درمانگاهی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی تبریز، تبریز، ایران.
4 - گروه علوم درمانگاهی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
5 - گروه علوم درمانگاهی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی اورمیه، اورمیه، ایران.
الکلمات المفتاحية: فنوتیپ, اسب, آذربایجان, اسب قره باغ,
ملخص المقالة :
به منظور حفظ ذخایر ژنتیکی و احیاء نژادهای بومی موجود در کشور، اسب قره باغ یکی از اسبهای بومی مهم آذربایجان و ایران از نظر برخی ویژگیهای نژادی مورد مطالعه قرار گرفت.در تحقیق حاضر پس از بهدست آوردن اطلاعات از صاحبان اسبها و مدیران باشگاهها درزمینه اسب قره باغ اقدام به تکمیل خصوصیات فنوتیپی از طریق اندازه گیری های موجود شد.23 صفت در سه نژاد قره باغ (42 رأس)، کرد (32 رأس) و عرب (25 رأس) مورد اندازه گیری قرار گرفت که صفات مورد بررسی عبارت بودند از: طول صورت، عرض صورت، طول گوش، عرض گوش، قد در جدوگاه، ارتفاع زانو، ارتفاع بازو، قطر استخوان قلم دست، عرض سینه، دور سینه، دور محل بسته شدن زین، ارتفاع کپل، ارتفاع مفصل خرگوشی، طول گردن، طول پشت و کمر، فاصله بین ساکروم ودمگاه، طول دم، طول بدن، ارتفاع سم از روبرو، ارتفاع سم از جوانب، طول بخلوق، نسبت قد به طول بدن و وزن بدن. در نتیجه گیری کلی اختلاف معنی دار از لحاظ اکثر صفات مورد مطالعه بین اسب های قره باغ، کرد و عرب مشاهده گردید. در نهایت اسب قره باغ اسبی با ویژگی های فنوتیپی خاص همچون وزن کم، قد کوتاه، سر و صورت بزرگ، سینه عریض، بخلوق بلند، سم پهن و طول بدن نسبتاً متوسط می تواند در جهت فعالیت های ورزشی همچون کورس، چوگان و فعالیت های کشاورزی مورد بهره برداری قرار گیرد. برای حفظ این میراث و ذخیره ژنتیکی با ارزش، اشاعه جنبه های ترویجی و فرهنگی توسط ارگان های اجرائی و عوامل ذیربط پیشنهاد می گردد.
رضایی، س. (1378): خصوصیات اسب، ماهنامه اسب، شماره 4، صفحه: 29-39.
2- شهراسبی، ح. و عطائی، پ. (1373): کالبد شناسی مقایسه ای در پستانداران، انتشارات دانشگاه تهران، شماره 13، صفحه: 185 – 190.
3- عباسی، م. (1360): کالبد گشائی کاربردی حیوانات اهلی، تهران، انتشارات جامع، صفحه: 126 – 135.
4- مرادی، الف.، ایروانی، م. و ابراهیمی جعفری، م. (1377): پرورش اسب، تهران، انتشارات جامع، صفحه: 66 – 75.
5- Brown,J. and Powell, S.M. (1984): Horse and stable management. 2nd ed. Williams, pp: 49-73.
6- Chauhan, M., Gupta, A. K. and Dhillon, S. (2004): Genetic characterization of Indian Spiti horses, Journal of Genetics. 83: 291-295.
7- Dmitriz, N.G. and Ernest, L.K. (1989): Animal genetic resources of the USSR, Animal production and health paper pub. by FAO, pp: 517 –520.
8- Ekiz, B. and Kocak, O. (2005): Phenotypic and genetic parameter estimates for racing traits of Arabian horses in Turkey, Journal of the Animal Breed Genetics. 122: 349-356.
9- Evans, W. (1990): The horse. 5th ed. Saunders, pp: 45 – 46.
10- Frape, D. (1997): Equine nutrition and feeding, 5th ed. Saunders, pp: 55 – 87.
11- Hartely, E. (1995): Encyclopedia of the horse. 2nd ed. Saunders, pp: 207 – 210.
12- Hendericks, L. (1994): International encyclopedia of horse breeds. 3rd ed. Tindall, pp: 136-141.
13- Kacker, R.N. and Panwar, B.S. (1996): Text Book of Equine Husbandry. 2nd ed. Williams, pp: 1 – 57, 323 – 324.
14- Paul, D.M. and Peter, C.T. (2005): Differences in motor laterality between breeds of performance horse. Applied Animal Behavior Science, In Press, Corrected Proof.
15- Reddic, K. (1972): Horses. 1st ed. Saunders, pp: 64-68.
