آسیب شناسی فقهی ماده 234 قانون مجازات اسلامی

الموضوعات :

سید احمد میرخلیلی ¹ , نفیسه متولی زاده نایینی ² , مهری نساجی زواره ³

1 - استادیار فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه آیت الله حائری میبد، میبد، ایران
2 - استادیار فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه آیت الله حائری میبد، میبد، ایران
3 - دانشجوی دوره دکتری حقوق جزای دانشگاه آیت‌الله حائری میبد، میبد، ایران

تاريخ الإرسال : 06 الأربعاء , ذو الحجة, 1440 تاريخ التأكيد : 06 الأربعاء , ذو الحجة, 1440 تاريخ الإصدار : 20 الثلاثاء , ذو القعدة, 1440

الکلمات المفتاحية: قتل, رجم, لاضرر, احصان, لواط, تازیانه,

ملخص المقالة :

با تغییر قانون مجازات اسلامی در سال 1392 ماده ی 234 قانون مجازات اسلامی در رابطه با مجازات فاعل لواط (که قانون مجازات اسلامی 1370، مجازات وی را به صورت مطلق قتل دانسته بود) تغییر کرد. در قانون فعلی، قتل فاعل، مشروط به شرط احصان، عنف یا کفر فاعل، و در غیر این صورت مجازات وی را صد ضربه تازیانه دانسته است. این تغییر فاحش مجازات، ما را بر آن داشت در راستای مفاد قاعده لاضرر و نظر به اینکه تغییر مجازات این جرم از مجازات شدید به خفیف، ضرر عظیمی برای جامعه به دنبال دارد به بررسی مبانی فقهی این ماده قانونی بپردازیم. در رابطه با مجازات فاعل لواط، در میان فقها با دو نظریه مواجهیم: مشهور فقها معتقدند که مجازات لواط، در صورت احصان و عدم احصان، قتل است؛ در مقابل نظریه غیر مشهوری در فقه داریم که مجازات لواط را در صورت احصان، قتل یا رجم و در صورت عدم احصان، تازیانه می داند. در این مقاله که با روش تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای نگاشته شده ضمن انتقاد بر قانونگذار در رابطه با عدم تناسب میان مجازات لواط و تعریفی که از لواط ارائه داده است به بررسی نظرات مطرح در فقه و مستند روایی آنها پرداخته و اثبات نموده ایم که مجازات قتل برای فاعل، با دقت روایی و فقهی سازگارتر است

المصادر:

1. قرآن.


2. ابن بابویه (صدوق)، محمد بن علی، (1415)، المقنع، مؤسسه امام هادی، قم.


3. ابن منظور، ابوالفضل جمال الدین محمد بن مکرم، (1414)، لسان العرب. جلد 4، دارالفکر، بیروت، چاپ سوم.


4. اردبیلی، احمد بن محمد، (1403)، مجمع الفائده و البرهان. جلد13، دفتر انتشارات اسلامی، قم.


5. استوارت میل، جان، (1385)، رساله درباره آزادی، ترجمه: جواد شیخ‌الاسلامی، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، تهران، چاپ پنجم.


6. اصفهانی، حسین بن محمد راغب، (1412)، مفردات الفاظ قرآن، دارالعلم، لبنان.


7. حر عاملی، محمد بن حسن، (1409)، وسائل الشیعه، جلد20 و 28، مؤسسه آل البیت، قم.


8. حسینی روحانی قمی، سید صادق، (1412)، فقه الصادق علیه السلام، جلد 25، دارالکتاب، قم.


9. حلی (ابن ادریس)، محمد بن منصور بن احمد، (1410)، السرائر لتحریر الفتاوی، جلد3، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ دوم.


10. حلی (علامه)، حسن بن یوسف بن مطهر، (1413)، قواعد الاحکام فی معرفه الحلال و الحرام، جلد3، دفتر انتشارات اسلامی، قم.


11. خمینی، سید روح الله، (بی­تا)، تحریر الوسیله، جلد 2، مؤسسه مطبوعات دار العلم، قم.


12. خویی، سید ابوالقاسم، (1422)، مبانی تکمله المنهاج، جلد 41،  مؤسسه احیاء آثار خویی، قم.


13. سید مرتضی، علی بن حسین، (1415)، الانتصار فی انفرادات الامامیه، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم.


14. شکری، رضا، سیروس، قادر، (1386)، قانون مجازات اسلامی در نظم کنونی، میلاد نور، تهران، چاپ ششم.


15. شهید ثانی(عاملی)، زین الدین بن علی، (1410)، الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه. جلد 2، کتابفروشی داوری، قم.


16. شهید ثانی(عاملی)، زین الدین بن علی، (1413)، مسالک الافهام الی تنقیح شرایع الاسلام. جلد14، مؤسسه المعارف الاسلامیه، قم.


17. طریحی، فخرالدین، (1416)، مجمع البحرین. جلد4، کتابفروشی مرتضوی، تهران، چاپ سوم.


18. طوسی (ابوجعفر)، محمد بن حسن، (1390)، استبصار فی ما اختلف من الاخبار،  جلد4، دارالکتب الاسلامیه، تهران.


19. طوسی (ابوجعفر)، محمد بن حسن،  (1407)، الخلاف،  جلد 5، دفتر انتشارات اسلامی، قم.


20. طوسی (ابوجعفر)، محمد بن حسن، (1387)، المبسوط فی فقه الامامیه، المکتبه المرتضویه، تهران، چاپ سوم.


21. طوسی (ابوجعفر)، محمد بن حسن،  (1400)، النهایه فی مجرد الفقه و الفتاوی، دار الکتاب العربی، بیروت، چاپ سوم.


22. عبدالرحمن، محمود، (بی­تا)، مصطلحات الالفاظ الفقهیه، جلد3،  بی­نا، بی­جا.


23. مفید، محمد بن محمد بن نعمان عکبری، (1413)، المقنعه. کنگره جهانی هزاره شیخ مفید الحاوی، قم.


24. موسوی اردبیلی ، سید عبدالکریم، (1427)، فقه الحدود و التعزیرات، جلد2،  مؤسسه نشر الجامعه المفید، قم، چاپ دوم.


25. نجفی، محمدحسن، (1404)، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، جلد 41، دار احیاء التراث العربی، بیروت، چاپ هفتم.


26. نوری، میرزا حسین، (بی­تا)، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل. جلد 18، بی­نا، بی­جا.

 

 

 

Ardebili, A. (1982). Majma Al-Faedah va Al-Borhan. Qom: Islamic Publishing Office.

Esfahani, H. M. (1991). Mofradat  Alfazl Quran. Lebanon: Dar Al-Elm.

 Helli, H. (1992). Qavaed Al-Ahkam fi Ma'refah Al-Halal va Al-Haram. Qom: Islamic Printing Office.

Helli, M. A. (1989). Al-Saraer Le-Tahrir Al-Fatava (2^nd ed.). Qom: Islamic Printing Office.

Hur Ameli, M. H. (1988). Vasael Al- Shi'a. Qom: Aal Bayt Institute.

Ibn Babavayh, M. (1994). Almoghne. Qom: Imam Hadi Institute.

Ibn Manzour, A. J. (1993). Lesan Al-Arab. Beirut: Dar Al-Fakr.

Khoei, A. (2001). Mabani Takmelah Al-Menhaj. Qom: Imam Khoei's Works Institute.

Mousavi Ardebili, A. (2006).Fiqh Al-Hodoud va-Al-Ta'zirat. Qom: Al-Jame'ah Al-Mofid Publishing House.

Najafi, M.H. (1983).  Javaher Al-Kalam fi  Sharh Sharaye Al-Islam. Beirut: Dar Ehya Al- Torath Al-Arabi.

Seyyed Mortaza, A. H. (1994). Al-Entesar fi Enferadat Imamiyah. Qom: Islamic Bookstore affiliated with Qom Seminary Teachers Society.

Shahid Sani, Z. A. (1989). Al-Rozah Al-Baheiiah fi Sharh Al-Lom'ah Al-Damashghiyah. Qom: Davari Bookstore.

Shahid Sani, Z. A. (1992). Masalak Al-Alafam  Tanghih Sharahi Al-Islam. Qom: Al-Ma'aref Al-Islamiiah Institute.

Stuart Mill, J. (  2006). A thesis on freedom. Tehran: Scientific and Cultural Printing Company.

Torayhi, F. (1995). Majma' Al-Bahrain. Tehran: Mortazavi Bookstore.

Tousi, M. (1979). Al-Nehayah Fi Mojarrad Al-Fiqh va Al-Fatavi. Beirut: Dar Al- Kotob Al-Arabi

Tousi, M. (1986). Al-Khalaf. Qom: Islamic Printing Office.

Tousi, M. (2008). Al-Mabsut Fi Fiqh Al-Amamiyah (3^rd ed.). Tehran: Al-Maktabah Al-Mortazaviyah.