تحلیل فقهی وحقوقی تظاهر به افعال حلال با تاکید برنظام حقوقی ایران
الموضوعات :
حسنعلی کلهر
1
(دانش‌آموخته کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم شنلسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران)
حسینعلی کلهر
2
(دکتری حقوق عمومی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران)
فاطمه سوهانیان
3
(استادیار گروه حقوق، مرکز تهران جنوب، دانشگاه پیام نور، ایران)
الکلمات المفتاحية: جرم‌انگاری, تعزیر, عفت عمومی, فعل حلال, اقدامات غیرکیفری,
ملخص المقالة :
تظاهر به افعال حلال امری اعتباری و نسبی اند که با افکار، عقاید، آداب و اخلاق مردم هرجامعه اتباط مستقیم دارند که جرم، کژروی یا حتی هنجاردانستن آن بستگی به جامعه ای دارد که درآنجا به وقوع می پیوندد. البته قانونگذار ایران این رفتار را مغایر با اصول و مبانی اخلاقی جامعه دانسته و ملاک جرم شناختن این رفتار را جریحه دار شدن عفت عمومی ای که در واقع مخدوش کننده ی نظم اجتماعی جامعه است می داند و بدون در نظرگرفتن اقدامات غیرکیفری با ضمانت اجرای قهرآمیزکیفری به مقابله با آن می پردازد. البته اقدامات غیرکیفری در مقابله با تظاهربه فعل حلال در اولویت قراردارد و صرف قابلیت تعزیر و همچنین غیراخلاقی بودن تظاهربه فعل حلال، دلیل ضرورت جرم انگاری آن درحوزه حقوق کیفری نمی باشد. چرا که می توان از طریق فرهنگ سازی و اقدامات غیرکیفری، رفتار مورد نظر را محدود و با آن مقابله کرد. اما اگر اقدامات غیرکیفری نتیجه بخش باشد در صورتی تظاهر به فعل حلال قابلیت جرم انگاری دارد که مقابله کیفری باعث کاهش این رفتار در جامعه شود و منافعی که از جرم انگاری آن عاید جامعه می شود در مقایسه با آثار منفی آن بیشتر باشد. اما قانونگذا ایران ضمن جرم انگاری این رفتار، روی گرداندن از اقدامات غیر کیفری است و بدون پشتوانه جرم انگاری تمایل به اقدامات قهرآمیزکیفری دارد که البته می توان با فرهنگ سازی و آموزش برنامه های تربیتی و همچنین با احیای سنت حسنه امربه معروف و نهی ازمنکر دامنه این رفتار را محدود کرد.
1 - ابوالمعاطی، حافظ ابوالفتوح، (1976 )، النظام العقابی الاسلامی(دراسه مقارنه)، دارالانصار ، القاهره.
2 – حبیبزاده، محمدجعفر، (نیمسال اول 91-90)، جزوه حقوق جزای عمومی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران.
3 – حبیبزاده، محمدجعفر، (نیمسال دوم91-90)، حقوقکیفری دراسنادبین المللیحقوق بشر، دانشگاه تربیت مدرس، تهران.
4 - دهخدا، علی اکبر، (1373)، لغت نامه، جلد3 و7، مؤسسةانتشارات وچاپ دانشگاه تهران، تهران.
5 - رایجیان اصلی، مهرداد، (نیمسال اول92-91)، جزوه درسیتاریخ تحولات حقوق کیفری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران.
6 - رایجیان اصلی، مهرداد، (نیمسال اول91-90)، جزوه درسی جامعه شناسی جنایی ،دانشگاه تربیت مدرس، تهران.
7 - زحیلى، وهبه، (1409)، الفقه الاسلامى و ادلّته، جلد4، دارالفکر، دمشق.
8 - صافى، لطف الله، (1404) ، التعزیر انواعه و ملحقاته ، انتشارات جامعه مدرسین ، قم.
9 - الطوسی،ابوجعفرمحمدبن الحسن، (1428)، المبسوط، جلد5 ،موسسه النشرالاسلامی، قم.
10 - عاملى، محمد بن مکى(1417) ، القواعد و الفوائد، جلد2، مکتبة المفید، قم.
11- عمید، حسن، (1390)، فرهنگ فارسی، انتشارت آگاه، تهران.
12 - عمیدزنجانی، عباسعلی، (1387)، قواعد فقه بخش حقوق جزا، سمت، تهران، چاپ چهارم.
13 - عوده،عبدالقادر (1405)، التشریع الجنائیالاسلامی، جلدیکم، دارحیاءالتراث العربی، بیروت.
14 - غلامی، علی، (1390)، ازاخلاق حسنه تا امنیت اخلاقی ،دانشگاه امام صادق، تهران.
15 - قیاسی، جلال الدین، (1380)، مطالعه تطبیقی حقوق جزای اسلام و حقوق موضوعه، انتشارات پژوهشکده حوزه و دانشگاه، قم.
16 - کلارکسون،کریستوفر، (1371)، تحلیل مبانی حقوق جزا، ترجمه دکتر حسین میرمحمد صادقی معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی دانشگاه شهید بهشتی، تهران.
17 - کریمى جهرمى، على، (1412)، الدر المنضود فى احکام الحدود(تقریرات درس فقه آیت الله گلپایگانى)، جلد2 ، دارالقرآن الکریم، قم.
18 - محامی، احمدحسین یعقوب، (1417)، النظام السیاسی فی الاسلام، دارالاسلامیه، بیروت.
19 - محقق داماد، سید مصطفی، (1391)، قواعد فقه بخش جزایی، مرکزنشرعلوم اسلامی، تهران، چاپ بیست و چهارم.
20 - منتظری، حسینعلی، (1370)، مبانی فقهی حکومت اسلامی، ترجمه محمود صلواتی، جلدسوم، نشرتفکر، تهران.
21 - مطهری، مرتضی، (1383)، اسلام و نیازهای زمان، جلد2، صدرا ، تهران.
22 - معیین، محمد، (1371)، فرهنگ فارسی، جلداول، موسسه انتشارات امیرکبیر، تهران، چاپ هشتم.
23 - نجفی، محمدحسن، (1398)، جواهرالکلام فی شرح شرایع الاسلام، جلد41 ،المکتبه الاسلامیه، تهران.
24 - ولیدی، محمد صالح، (1380)، حقوق جزای اختصاصی، جرایم علیه عفت و اخلاق عمومی و حقوق و تکالیف خانوادگی، موسسه انتشارات امیرکبیر، تهران، چاپ اول.
پایان نامه
1 - عینی نجف آبادی، محسن(1372)، مبنا و ماهیت تعزیر«پایان نامه کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرمشناسی» دانشگاه تربیت مدرس.
مقالات
1 - نجفی ابرندآبادی، علی حسین، حبیب زاده، محمدجعفر ، بابائی، محمدعلی، (زمستان 1383)، جرایم مانع(جرایم بازدارنده)»، فصلنامه مدرس علوم انسانی، ویژه نامه حقوق.
_||_Abu Al-Maati, H. (1976). Islamic penal system (a comparative study). Cairo: Dar Al-Ansar.
Amid Zanjani, A. (2008). Rules of jurisprudence of criminal law. Tehran: Samat.
Amid, H. (2011). Persian dictionary. Tehran: Agah Publication.
Amili, M. (1996). Grammar and benefits. Qom: Mofid Library.
Dehkhoda, A. (1994). Dictionary. Tehran: Tehran University Publishing and Printing Institute.
Ghiyasi, J. (2001). A comparative study of Islamic criminal law and subject law. Qom: Hozeh and University Research Institute Publications.
Habibzadeh, M. (2012). Criminal law in international human rights documents. Tehran: Tarbiat Modares University.
Habibzadeh, M. (2012). Booklet of general criminal law. Tehran: Tarbiat Modarres University.
Mahami, A. (1996). Political system in Islam. Beirut: Dar Al Islamiyah
Moein, M. (1992). Persian culture. Tehran: Amirkabir Institute.
Mohaghegh Damad, M. (2012). Rules of criminal jurisprudence. Tehran: Islamic Sciences Publishing Center.
Motahari, M. (2004). Islam and the needs of time. Tehran: Sadra Publication.
Najafi, M. (1980). Jawahar Aal-Kalam fi Sharh Sharia Al-Islam. Tehran: Islamic Library.
Raijian Asli, M. (2012). Booklet on the history of criminal law development. Tehran: Tarbiat Modarres University.
Raijian Asli, M. (2012). Criminal sociology textbook. Tehran: Tarbiat Modarres University.
Tousi, A. (2007). Al-Mabsot, Qom: Islamic Publishing Institute.
Validi, M. S. (2001). Exclusive criminal law: Crimes against public chastity and morality, and family rights and duties. Tehran: Amirkabir Publication.
Zuhaili, W. (1988). Islamic jurisprudence and its evidence. Beirut: Dar Al Fikr.
