تأمّلی در مهلت پرداخت دیه‌ در قتل شبه عمد

الموضوعات :

محمد محسنی دهکلانی ¹ , علی محمدیان ² , الهه قی زاده ³

1 - دانشگاه مازندران
2 - دانشگاه فردوسی مشهد
3 - دانشگاه فردوسی مشهد

تاريخ الإرسال : 06 الثلاثاء , شعبان, 1438 تاريخ التأكيد : 06 الثلاثاء , شعبان, 1438 تاريخ الإصدار : 06 الثلاثاء , شعبان, 1438

الکلمات المفتاحية: دیه, قتل شبه عمد, مهلت پرداخت دیه, دو سال, سه سال,

ملخص المقالة :

قانون‌گذار قانون جدید مجازات اسلامی در فصل پنجم از مواد عمومی دیات، ذیل بند «ب» ماده-ی 488، مهلت پرداخت دیه در قتل شبه عمد را دو سال مقرر نموده است؛ به گونه‌ای که جانی موظف است در هر سال نیمی از دیه‌ی مقدّر را تأدیه نماید. این نظریه مسبوق به موافقت مشهور فقهای امامیه می‌باشد. عمده دلیل مشهور بعد از اجماع، وجود «مقتضی تفاوت» است. ایشان معتقدند از آن‌جا که قتل شبه عمد خفیف‌تر از قتل عمدی و نسبت به قتل خطایی شدیدتر است و با توجه به این‌که در قتلِ عمدِ موجب دیه و قتل خطایی، قاتل باید به ترتیب در ظرف یک سال و سه سال نسبت به پرداخت دیه اقدام نماید؛ لذا در قتل شبه عمد طبیعتاً باید این مدت دو سال باشد. نگارنده با مناقشه در اجماع ادعایی و رد دلیل اعتباری مذکور و به استناد اطلاقات ادلّه‌ی مهلت دیه و نیز تمسّک به اصل عملی در مقام، مهلت و مدت تأدیه‌ی دیه را سه سال می‌داند.