تحلیل انتقادی تخصیص کرامت انسانی به مؤمن بر اساس فتوای برخی از فقهای امامیه
الموضوعات : فقه و مبانی حقوق اسلامی
1 -
الکلمات المفتاحية: فقه امامیه, کرامت, کرامت انسانی, مؤمن, حرمت ذاتی,
ملخص المقالة :
کرامت انسانی (حرمت ذاتی) اگرچه به صورت مستقل در فقه مورد بحث قرار نگرفته، ولی در استنباط احکام الهی دخالت داشته است. فقهای امامیه نسبت به این مسأله رویکردی متفاوت داشته‌اند که این تفاوت، باعث اختلاف در فتاوی شده است؛ برخی از فقها در مباحثی چون غیبت، سبّ و فحش و مواردی از این‌دست، کرامت انسانی را مختص مؤمن دانسته و دیگر انسان‌ها را از این حق بی‌بهره می‌دانند. ولی برخی دیگر با نقد این رویکرد و با ارائه دلایلی، قائل به عدم اختصاص شده‌اند؛ در این میان عده‌ای عمومیتِ این حرمت را مطرح کرده و قائل به کرامت انسان بماهوانسان شده‌اند و عده‌ای نیز این حق را فقط برای انسان مسلمان و مؤمن به رسمیت شناخته‌اند. نگارنده در این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی و پس از بررسی نظریات مختلف، با استناد به متون دینی و حجج شرعیه، اختصاص کرامت انسانی به مؤمن را مغایر با آموزه‌های دین مبین اسلام تشخیص داده و همۀ افراد بشر را شایسته تکریم و احترام دانسته است. تنها گروهی که از این موضوع خارج می‌شوند؛ کسانی هستند که در صدد قتال و محاربه با مسلمانان می‌باشند و به تعبیر آیۀ 8 سورۀ ممتحنه؛ هر انسانی که با مسلمانی نجنگند و مزاحمت ایجاد نکند و آن‌ها را از شهر و دیارشان بیرون نکند، حرمت و احترام دارد.
_||_
