تحلیل گفتمان جامعه‌شناختی مذاکره‌های مجلس هشتم شورای اسلامی در خصوص قانون حمایت از خانواده

الموضوعات :

نوریه انصارین ¹ (دانشجوی دکترای جامعه‌شناسی، گرایش فرهنگی، گروه جامعه‌شناسی، واحد علوم و تحقیقات، تهران- ایران.)
حسن سرایی ² (. استاد گروه جامعه‌شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران- ایران (نویسنده مسئول).)
باقر ساروخانی ³ (استاد گروه جامعه‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران- ایران.)
فیروز راد ⁴ (استادیا‌ر گروه ‌علوم ‌اجتماعی، ‌دانشگاه‌ پیام نور- صندوق ‌پستی 193953697، تهران- ایران.)

تاريخ الإرسال : 22 الأحد , رجب, 1439 تاريخ التأكيد : 02 السبت , ربيع الأول, 1440 تاريخ الإصدار : 04 الإثنين , شوال, 1439

الکلمات المفتاحية: جامعه‌شناسی, قانون حمایت از خانواده, مذاکرات مجلس, گفتمان‌های خانواده, : تحلیل گفتمان,

ملخص المقالة :

بررسی تاریخ اجتماعی و سیاسی ایران نشان دهنده اهمیت موضوع زنان و خانواده برای سردمداران گفتمان های سیاسی مسلط و معارض است. تحقیق حاضر باهدف شناسایی گفتمان های مسلط خانواده در مجلس شورای اسلامی و تحلیل جامعه شناختی آن ها، انجام گرفته است. این تحقیق با روش تحلیل گفتمان بر روی مذاکرات نمایندگان مجلس هشتم در موضوع قانون حمایت از خانواده صورت پذیرفته و چشم انداز نظری آن بر مبنای نظریه های عاملیت- ساختار، نظام کنش، بازنمایی و جهانی شدن تدوین شده است. یافته های حاصل از تحلیل متن و تحلیل زمینه مذاکرات نشان می دهد که نظم گفتمانی این مجلس در موضوع خانواده و زنان، شامل سه گفتمان (سنت گرای اصولگرا، سنت گرای اعتدالی و نوگرای اصلاح طلب) است وگفتمان سنت گرای اعتدالی با توجه به بافت و شرایط اجتماعی و حضور اکثریتی دربین مذاکره کنندگان، گفتمان مسلط بوده است. این گفتمان توانسته بین گفتمان سنت گرای اصولگرا (به عنوان گفتمان مسلط برساختار سیاسی و اقتصادی) و گفتمان اعتدال گرای سنتی (به عنوان گفتمان مسلط بر ساختار اعتقادی و عرف اجتماعی) ارتباط برقرار کند و از رویارویی این دو (مثلاً در موضوع ازدواج موقت) جلوگیری نماید.

المصادر:

آقاگل زاده، فردوس. (1394). تحلیل گفتمان انتقادی. تهران: انتشارات علمی فرهنگی.

اسمیت، فیلیپ؛ رایلی، الگزندر. (1394). نظریه فرهنگی. ترجمه: محسن، ثلاثی. تهران: انتشارات علمی.

الیوت، آنتونی؛ ترنر، برایان. (1393). برداشت­هایی در نظریه اجتماعی معاصر. ترجمه: فرهنگ، ارشاد. تهران: انتشارات جامعه­شناسان.

انصارین، نوریه. (1396). تحلیل جامعه‌شناختی گفتمان‌های خانواده در مجالس قانون‌گذاری ایران از 1320 تا 1395.پایان‌نامه دکتری.

حیدری، آرش؛ و نصری، هدایت. (1387). مسأله آلتوسر. تهران: نشر مرکز.

ریتزر، جورج. (1377). نظریه جامعه‌شناسی در دوران معاصر. ترجمه: محسن، ثلاثی. تهران: انتشارات علمی.

سیدمن، آنتونی. (1386). کشاکش آراء در جامعه‌شناسی. ترجمه: هادی، جلیلی. تهران: نشر نی.

فرکلاف، نورمن. (1379). تحلیل انتقادی گفتمان. ترجمه: گروه مترجمان. مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.

کرایب، یان. (1392). نظریه‌های اجتماعی مدرن. ترجمه: عباس، مخبر. تهران: نشر آگه.

کوهن، آلوین استفورد. (1381). تئوری­های انقلاب. ترجمه: علیرضا، طیب. تهران: نشر قومس.

گیدنز، آنتونی. (1395). راه سوم، باز تولید سوسیال دموکراسی. ترجمه: منوچهر، صبوری کاشانی. تهران: نشر شیرازه.

میرزامحمدی، علی. (1394). ساخت گفتمان‌های کنترل اجتماعی مجلس شورای اسلامی (مقایسه روند گفتمانی دوره‌های دوم، ششم و هفتم).پایان‌نامه دکتری.

هال، استوارت. (1393). معنای فرهنگ و زندگی اجتماعی. ترجمه: احمد، محمدی. تهران: نشر نی.

یورگنسن، ماریان؛ و فیلیپس، لوئیز. (1389). نظریه و روش در تحلیل گفتمان. ترجمه: هادی، جلیلی. تهران: نشر نی.

----(1394). لوح مشروح (متن قابل جستجوی مشروح مذاکره‌های مجالس شورای ملی و اسلامی). تهران: کتابخانه موزه مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی. مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.

Bourdieu, Pierre. (1996). TheSocial Nobility. Cambridge: Polity Press.

Giddens, Anthony. (1984). TheConstitution of Society. Cambridge: Polity Press.

Hall, Stuart. (1997). Representation: cultural representations and signifying practices. London Thousand Oaks. California: Sage in association with the Open University. ISBN 9780761954323.