ارزیابی مدل‌‌‌های رگرسیونی برای توصیف واکنش جوانه‌زنی به دما در عدس (Lens culinaris Medik)

الموضوعات : اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی

سمانه رهبان ¹ , قربانعلی رسام ² , بنیامین ترابی ³ , اصغر خوشنود یزدی ⁴

1 - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشکده کشاورزی شیروان، دانشگاه فردوسی مشهد
2 - عضو هیات علمی دانشکده کشاورزی شیروان، دانشگاه فردوسی مشهد
3 - عضو هیات علمی دانشکده کشاورزی، دانشگاه ولیعصر رفسنجان
4 - عضو هیات علمی دانشکده کشاورزی شیروان، دانشگاه فردوسی مشهد

تاريخ الإرسال : 27 السبت , شعبان, 1434 تاريخ التأكيد : 05 الأربعاء , رمضان, 1435 تاريخ الإصدار : 24 الأحد , شعبان, 1435

الکلمات المفتاحية: دما, عدس, جوانه‌زنی, مدل‌های ریاضی,

ملخص المقالة :

این تحقیق با هدف تعیین دماهای کاردینال و ساعت بیولوژیک مورد نیاز برای جوانه‌زنی عدس با استفاده از مدل‌های رگرسیون خطی و غیرخطی انجام گرفت. برای این منظور آزمایشی در اتاقک رشد به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار اجرا گردید. سه رقم عدس شامل گچساران، کیمیا و بیله‌سوار تحت هفت دمای ثابت 5، 10، 15، 20، 25، 30 و 35 درجه سلسیوس تیمارهای آزمایش را تشکیل دادند. رابطه بین سرعت جوانه‌زنی و دما با استفاده از مدل‌های بتا، دندان مانند و دوتکه‌ای مورد ارزیابی قرار گرفت. برای انتخاب مدل برتر از میان مدل‌های مختلف از شاخص‌های آماری جذر میانگین مربع انحرافات (RMSD)، ضریب تبیین (R2)، ضریب تغییرات (CV) و ضرایب رگرسیون ساده خطی (a و b) استفاده شد. نتایج برازش مدل‌ها نشان داد که واکنش جوانه‌زنی عدس به دما به وسیله تابع دوتکه‌ای نسبت به سایر مدل‌ها بهتر توصیف گردید. با استفاده از مدل دوتکه‌ای دمای پایه ارقام از 0.89 تا 1.23 درجه سلسیوس، دمای مطلوب از 23.41 تا 26.94 درجه سلسیوس و دمای سقف از 35.15 تا 45 درجه سلسیوس برآورد گردید. مقایسه پارامترهای برآورده شده با استفاده از مفهوم حدود اطمینان در سطح احتمال 95 درصد نشان داد که به لحاظ دمای پایه اختلاف معنی‌داری بین ارقام عدس وجود نداشت ولی از نظر دمای مطلوب و دمای سقف اختلاف بین ارقام معنی دار بود. تعداد ساعت بیولوژیک مورد نیاز برای جوانه‌زنی بذر ارقام از 25.43 تا 31.37 ساعت متغیر بود و از این نظر اختلاف معنی داری بین آنها وجود داشت. اطلاعات حاصل از این تحقیق می‌تواند در پیش‌بینی جوانه‌زنی ارقام عدس استفاده گردد.