تحلیل مبانی نظری قانون تشکیل خانواده و تحکیم و تعالی آن

الموضوعات :

فاطمه موسوی ویایه ¹ , مهران سهراب زاده ² , محسن نیازی ³

1 - دانشجوی دکتری، گروه علوم اجتماعی ،دانشگاه کاشان، کاشان ، ایران
2 - دانشیار ، گروه علوم اجتماعی ،دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه کاشان، کاشان ، ایران
3 - استاد ، گروه علوم اجتماعی ، دانشگاه کاشان، کاشان ، ایران

تاريخ الإرسال : 27 الأربعاء , ربيع الثاني, 1438 تاريخ التأكيد : 23 الأربعاء , رجب, 1441 تاريخ الإصدار : 26 الخميس , جمادى الثانية, 1441

الکلمات المفتاحية: سنت‌گرایی, سیاستگذاری خانواده, قانون اصول و اهداف تشکیل خانواده و تحکیم و تعالی آن,

ملخص المقالة :

سیاستگذاری خانواده با پیش‌فرض‌های ذهنی درباره نقش های جنسیتی در خانواده تنیده شده است. در این مقاله، می کوشیم تا مبانی نظری سیاستگذاران خانواده را در تدوین قانون اصول و اهداف تشکیل خانواده و تحکیم و تعالی آن آشکار سازیم. این قانون بر اساس کارکردها و الگوی مطلوب خانواده به روش تحلیل محتوای کمی و مضمونی بررسی شد. نتایج تحقیق نشان می‌‌دهد که از نظر سیاستگذاران، کارکرد تربیتی (جامعه‌پذیری فرزندان) بیش از سایر کارکردها (تثبیت شخصیت، کارکرد اقتصادی و فرزندآوری) اهمیت دارد، صمیمیت بین زوجین کمتر موردتوجه است. خانوادۀ مطلوب، خانوادۀ پایدار و کارآمدی است که اعضای خانواده در نقش‌های جنسیتی خود ایفای نقش می‌‌کنند. پیشگیری از تزلزل خانواده از طریق کنترل عوامل بیرونی و رعایت حجاب و عفاف حاصل می شود. قانونگذار در حدود نیمی از موارد، آموزش و فرهنگ‌سازی را به عنوان راهبرد اجرای سیاست‌های تدوین‌شده انتخاب کرده است. قانون اصول و اهداف تشکیل خانواده و تحکیم و تعالی آن رویکرد سنت‌گرایی را در پیش گرفته است.

المصادر:

اوانز، مری (۱۳۹۳) تکوین جهان مدرن، ترجمه محمد نبوی. تهران: آگاه.

آزاد ارمکی، محمدتقی و مهناز زند و طاهره خزایی، (۱۳۷۹)، «بررسی تحولات اجتماعی و فرهنگی در طول سه نسل خانواده تهرانی: با تأکید بر مقایسه مراسم، آداب و کارکردهای حمایتی»، نامه علوم اجتماعی، ش ۱۶، ص ۳-۲۹

بخارایی، احمد و موسوی ویایه، فاطمه (۱۳۹۴) نقد و بررسی رویکردهای سه‌گانه ناظر بر عدالت جنسیتی در ایران و ارایه رویکرد چهارم به مثابه اعتدال فرهنگی. مجموعه مقالات دومین همایش زنان، توسعه و اعتدال، تهران. کتابخانه ملی و مرکز اسناد جمهوری اسلامی ایران.

برناردز، جان. (1384). درآمدی به مطالعات خانواده، ترجمه حسین قاضیان. تهران:  نشر نی.

زیبایی نژاد، محمدرضا (۱۳۹۳) تحلیلی بر مهمترین مسایل زنان و خانواده در ایران: بیانیه های علمی مرکز تحقیقات زن و خانواده از سال ۸۱ تا ۹۲. قم: حوزه علمیه قم، مرکز مدیریت حوزه های علمیه خواهران، دفتر مطالعات و تحقیقات زنان.

گیدنز، آنتونی.(13۷6). جامعه شناسی. ترجمه منوچهر صبوری کاشانی. تهران: نشر نی.

گیدنز، آنتونی(1386) .جامعه شناسی. ویراست چهارم، ترجمه حسن چاوشیان، تهران: نشر نی.

قانعی راد، محمد امین و فاطمه عزلتی مقدم، (۱۳۸۹) «بررسی انتقادی تشخیص ها و سیاستگذاری ها در مسایل خانواده و ازدواج»، مسایل اجتماعی ایران، ش۱.

مرکز تحقیقات زن و خانواده، معاونت پژوهش(۱۳۹۳). مناسبات حاکمیت و خانواده؛ ضرورت بازنگری در رویکردها. قم: دفتر مطالعات و تحقیقات زنان.

موسوی ویایه، فاطمه (۱۳۹۴) برنامه های توسعه و اعتدال در میانۀ خانواده و جامعه، مجموعه مقالات دومین همایش زنان، توسعه و اعتدال، تهران. کتابخانه ملی و مرکز اسناد جمهوری اسلامی ایران.

اهداف و اصول تشکیل خانواده و سیاستهای تحکیم و تعالی آن، سامانه قوانین مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی در نشانی http://rc.majlis.ir/fa/law/show/101204