بررسی نقش مولفه‌‌های تاثیرگذار بر هنجارهای کیفی جداره شهری (نمونه موردی: جداره‌‌های شهری منطقه یک تهران)

الموضوعات : دو فصل‌نامه فضای زیست

روجا ارجمندنیا ¹ , حیدر جهانبخش ² , مریم چشمه قصابانی ³ , محمدرضا مهربانی گلزار ⁴

1 - دانشجوی دکتری معماری، دانشکده معماری دانشگاه ازاد اسلامی واحد پردیس، تهران
2 - دکتری معماری، دانشیار گروه معماری دانشکده مهندسی معماری و شهرسازی دانشگاه پیام نور تهران، تهران. ایران.
3 - دکتری معماری، استادیار گروه معماری دانشگاه ازاد اسلامی واحد پردیس،تهران. ایران.
4 - دکتری معماری، استادیار کروه مهندسی معماری دانشگاه بین المللی امام خمینی،قزوین. ایران.

تاريخ الإرسال : 16 الجمعة , رمضان, 1444 تاريخ التأكيد : 22 السبت , ربيع الأول, 1445 تاريخ الإصدار : 23 الخميس , شوال, 1445

الکلمات المفتاحية: شهر, هنجار, جداره شهری, مؤلفه‌های نما, چهارچوب مفهومی,

ملخص المقالة :

جداره‌های شهری نقش مهمی در افزایش کیفیت بصری شهر و رسیدن به لذت بصری دارند به همین دلیل نقش نماهای شهری به‌عنوان عناصر اصلی تشکیل‌دهنده جداره به‌وضوح دیده می‌شود. عناصر و اجزای نماهای شهری در کنار روش‌های طراحی، ساختار یک تک نما و در نهایت با کنار هم قرارگرفتن نماها یک جداره را شکل خواهد داد. این مقاله در جستجوی پاسخ هبه این سؤال است که: اهمیت هر یک از عناصر طراحی نما برای رسیدن به جداره مطلوب چقدر است؟ روش پژوهش حاضر توصیفی - تحلیلی است. ابتدا به کمک استدلال استقرایی به جمع‌‌آوری فراوانی مؤلفه‌‌های طراحی در نظریه‌‌های 23 پژوهشگران طراحی شهری پرداخته سپس مؤلفه‌‌های ضوابط شهرداری منطقه یک تهران به باقی مؤلفه‌‌ها افزوده شدند. از طریق تحلیل محتوا مولفه‌های اصلی پژوهش، به روش سیستم‌عاملی کیو دسته‌بندی شدند. در بخش تجربی از فن مصاحبه ساختارنایافته باز و به روش دلفی، برای آماده‌کردن چارچوب مفهومی به‌عنوان ابزار پژوهش استفاده شده است. آزمودنی‌‌‌‌های مرحله اول پژوهش شامل 10 نفر از متخصصان و اساتید حوزه معماری و طراحی شهری بوده‌‌اند که به روش گلوله‌برفی انتخاب شده‌اند. مؤلفه‌‌ها در سه دسته کلی اجزای طراحی، روش‌های طراحی و هنجار طراحی جداره دسته‌‌بندی شده‌‌اند تا سلسله‌مراتب رسیدن به طراحی جداره را مشخص نمایند. در مرحله پرسش‌نامه‌ای ساختاریافته ، شامل 30 سؤال که به کمک نمونه‌های موردی منطقه یک تهران طراحی شده‌اند، با پاسخ طیفی 7 گزینه‌‌ای در اختیار 54 نفر از متخصصین حوزه معماری و شهرسازی قرار گرفت و دوازده مؤلفه‌‌های تأثیرگذار جداره‌‌های شهری با کمک نرم‌افزار spss22 اولویت‌‌بندی شدند. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که مؤلفه " طراحی همکف (با میانگین 8.02) بیشترین اهمیت و الگو و تکرار (با میانگین رتبه 83/4) کمترین اهمیت را دارند. مؤلفه‌‌های "طراحی همکف"، " نماهای جانبی"، "فرم و شکل"، "جزئیات طراحی"، "سطوح پر و خالی"، " خط تراز همکف" به ترتیب در رتبه اول تا ششم اهمیت قرار دارند.