بررسی و نقد گزارش‌های حادثه اِفک
الموضوعات :
فاطمه جعفرنیا
1
(هیات علمی دانشگاه پیام نور)
الکلمات المفتاحية: پیامبر(ص), منافقان, افک, عایشه, ماریه,
ملخص المقالة :
ورود پیامبر به مدینه با پدیده‌ای به نام نفاق و گروهی به نام منافقان در جامعۀ اسلامی همراه بود. این گروه برای ایجاد مانع در راه گسترش اسلام دست به توطئه می‌زدند. جریان افک توطئه‌ای خطرناک از سوی منافقان بود. موفقیت منافقان در این ماجرا، انزوای سیاسی- اجتماعی پیامبر را به دنبال داشت. در این ماجرا یکی از همسران پیامبر متهم به زنا شد. اهل سنت ماجرای افک را مربوط به عایشه و نزول آیات را فضیلتی برای او می‌دانند. از سوی دیگر، شیعه این ماجرا را در ارتباط با ماریه می‌دانند. نگارنده بر آن است تا چگونگی ارتباط یا عدم ارتباط این ماجرا با عایشه و ماریه را نشان دهد. نتیجه پژوهش حاضر مبین آن است که هر چند بزرگان شیعه احتمال وقوع چنین ماجرایی را دربارۀ ماریه رد نمی‌کنند؛ اما شان نزول آیات افک را در مورد ماریه نمی‌دانند. هم‌چنین به دلیل محور بودن عایشه در روایت مشهور افک، برخی ارتباط این ماجرا را با عایشه ردّ می‌کنند. هر چند می‌توان فرضیۀ شخص سومی را نیز در این ماجرا مطرح کرد. با این-حال، ارتباط این ماجرا با عایشه؛ علی‌رغم اشکالات و ابهامات در متن گزارش بیشتر مورد توجه است. در مجوع حادثه افک، صرف نظر از جزئیات آن و فراتر از نزاع‌های خانوادگی؛ اساسی‌ترین توطئۀ داخلی منافقان بر ضدّ پیامبر بود که با نزول آیات افک؛ توطئه‌های منافقان خنثی شد.
_||_
