گونه‌شناسی ساغرها و پیاله‌های عصر آهن ایران
الموضوعات :
امیرصادق نقشینه
1
(
استادیار، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی و احد ابهر، ابهر، ایران.
)
الکلمات المفتاحية: عصر آهن, گونه‌شناسی, سفال, ساغر, فنجان,
ملخص المقالة :
فنجان‌ها و ساغرها دو گروه از ظروف سفالی عصر آهن ایران هستند. از نظر شکل کلی و کاربرد مشابهت‌های زیادی میان آنها وجود دارد، به‌طوری‌که می‌توان آنها را با یکدیگر در یک گروه واحد قرار داد. تفاوت مهم آنها در ارتفاع ظروف است؛ چنان‌که فنجان‌ها معمولاً کوتاه‌تر از ساغرها هستند. این ظروف شاخص عصر آهن I و II هستند و اغلب از گورستان‌های این دوره به دست آمده‌اند. پراکندگی جغرافیایی آنها گسترده است و در شمال غرب، دامنه های شمالی و جنوبی البرز، مرکز فلات و زاگرس مرکزی دیده می‌شود. در مکان‌های باستانی عصر آهن این مناطق مجموعاً تعداد ۳۴۴ نمونه از این فنجان‌ها کشف و منتشر شده است. این پژوهش قصد دارد گونه شناسی جدیدی از این ظروف ارائه کند و پراکندگی جغرافیایی آنها را مورد مطالعه قرار دهد. معیار اصلی در این گونه شناسی شکل ظروف است. برای این منظور شکل کلی ظروف به چهار قسمت تقسیم می‌شود و بر اساس تنوع و ترکیب این چهار قسمت با یکدیگر، گونه هایی تعریف می‌شوند. پراکندگی جغرافیایی این گونه هادر مناطق مختلف مورد بحث، یکسان و همگون نیست. بطوریکه برخی گونه ها در همه مناطق دیده نمی‌شوند و برخی گونه ها فقط در برخی مناطق متداول بوده‌اند. این وضعیت می تواند نشانگر وجود نماد و گرایش های محلی و بومی در تولید این ظروف باشد.
_||_
