شناسایی ژن‌های مقاوم به بیماری بلاست برنج در ژنوتیپ‌های شمال ایران با استفاده از نشانگرهای مولکولی
مریم فریفته
1
(گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران)
بهار مرید
2
(گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان، تاکستان، قزوین، ایران)
حمیدرضا زمانی زاده
3
(گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران)
الکلمات المفتاحية: بیماری بلاست برنج, ژن¬های مقاومت, Pia, Pib, Pi5,
ملخص المقالة :
بیماری بلاست برنج حاصل از قارچ Magnaporthe grisea، یکی از مهم¬ترین بیماری¬های عامل کاهش بهره‌وری کشت برنج است. استفاده از ارقام مقاوم حامل ژن¬های اصلی مقاومت، به¬عنوان یکی از بهترین روش¬های قابل اطمینان جهت کنترل این بیماری است. به همین منظور، برای شناسایی ارقام و لاین¬های برنج مقاوم به بلاست، از تعدادی آغازگر همبسته با ژن¬های مقاومت Pia، Pib و Pi5 (آغازگر¬هایYca72 ، Nsb و JJ817) استفاده شد. استخراج DNA از برگ گیاهچه¬های ده روزه ارقام برنج مورد آزمایش، به روش CTAB انجام شد. سپس واکنش زنجیره¬ای پلی¬مراز با استفاده از آغازگر¬های اختصاصی و الکتروفورز نوار¬های تکثیر شده محصول PCR انجام گردید. استفاده از آنزیم Hinf I، جهت هضم آنزیمی فرآورده¬های PCR با بکارگیری آغازگر Yca72، نشان داد که دو رقم قائم و گیلانه دارای ژن مقاومت Pia بوده و احتمالاً در مقابل بیماری بلاست برنج مقاوم هستند. نتایج در رابطه با آغازگر Nsb نشان داد که تمام ارقام برنج مورد بررسی به جز رقم ساحل، دارای ژن مقاومت Pib بوده و بنابراین می¬توانند نسبت به بیماری بلاست برنج، مقاوم در نظر گرفته شوند. انجام PCR با آغازگر JJ817، نشان داد که تمام ارقام برنج مورد بررسی به جز ارقام سپید رود و ساحل دارای ژن مقاومت Pi5 بوده و احتمالاً نسبت به بیماری بلاست برنج مقاوم هستند. همچنین رقم¬های برنج قائم و گیلانه با داشتن هر سه ژن مقاومت Pia، Pib و Pi5 جزء ارقام مقاوم و رقم ساحل به دلیل فقدان هر سه ژن مقاومت مورد بررسی، حساس¬ترین رقم شناخته شدند. رقم ساحل نسبت به ارقام دارای ژن مقاوم حساس‌تر شناخته شد و همین امر منجر به بروز بیماری در این رقم می¬گردد.
حسینی ایمنی، ص. ۱۳۸۲. بررسی اثر تاریخ نشاکاری، فواصل بوته و کود ازته بر شاخص های رشد، عملکرد و اجزاء عملکرد لاین جدید برنج ۸۰۰۸. پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت. دانشگاه مازندران.
زربافی، س.، ربیعی، ب، و عبادی، ع. ا. 1398. غربال ژنوتيپ¬هاي برنج (Oryza sativa L.) براي تحمل و حساسيت به بلاست برگ تحت شرايط آلودگي مصنوعي در مزرعه. تحقیقات غلات 9(3): 193-206.
عابدی، ف.، بابائیان، ن. د.، مؤمنی، ع. و نعمت¬زاده، ق. ع. 1390. بررسی مقاومت نسبی گیاهچه¬های برخی ارقام برنج نسبت به عامل بلاست (Magnaporthe grisea (Hebert) Barr) در شرایط مزرعه و گلخانه. مجله دانش زراعت 2(4): 42-31.
فهیمی¬فر، ج. 1370. بازار جهانی برنج. انتشارات موسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی. 505 صفحه.
مرادی، ز.، سالاری، م.، رمضانی، م، مؤمنی، ع. و موسی¬نژاد، ص. 1388. تجزیه ژنتیکی مقاومت برنج به بلاست برگ با استفاده از طرح دای‌آلل. دانش گیاهپزشکی ایران 40(2): 109-116.
موسي¬نژاد، ص.، مومني، ع. و نيك خواه م. ج. 1389. ارزیابی اجزای مقاومت به بیماری بلاست در تعدادی از ارقام برنج. بیماری¬های گیاهی 46(1): 181-192.
مؤمني، ع.، پاداشت دهكايي، ف.، موسي نژاد، ص. و نيك¬خواه ج. م. 1385. تعیین اجزای مقاومت کاهنده بلاست در ارقام منتخب برنج. دانش کشاورزی 16(3): 135-144.
Cho, Y.C., Choi, I.S., Baek, M.K., Suh, J.P., Hong, H.C., Kim, Y.G., Koizumi, S., Jena, K.K., Choi, H.C. and Hwang, H.G. 2003. Resistant genes and their effects to rice blast in isogenic lines of genetic background of Chucheongbyeo and Suweon 345. Rice Genet. News 20: 101-105.
Cho, Y., Kwon, S., Choi, I., and Lee, S. 2007. Identification of major blast resistance genes in Korean rice varieties (Oryza sativa L.) using molecular markers. Journal of Crop Science10: 265–276
Jennings, P. R., L.E. Berrio, E. Torres and E. Corredor. 2003.A breeding strategy to increase rice yield potential. Webapp. Ciat. cigiar. org/biotechnology/pdf/Jennings/pdf Accessed on 2rd October.
Jeon, J.S., Chen, D., Yi, G.H., Wang, G.L. and Ronald, P.C. 2003. Genetic and physical mapping of Pi5(t), a locus associated with broad-spectrum resistance to rice blast. Molecular Genetic Genomics 269: 280-289.
Singh, A. K., Singh, P. K. Arya, M., Singh, N. K. and Singh. U. S. 2015. Molecular screening of blast resistance genes in rice using SSR markers. Plant Pathology Journal 31(1): 12–24.
