بررسی ویژگی‌های سبک ادبی کتاب بیتال عجم از منظر علم بیان
الموضوعات : جستار نامه: ادبیات تطبیقی (فارسی- انگلیسی)
رقیه عجمی
1
(دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علی آباد کتول، علی آباد کتول، ایران .)
ملیحه مهدوی
2
(استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد علی آباد کتول، دانشگاه آزاد اسلامی، علی آباد کتول، ایران.( نویسنده مسئول))
مسعود مهدیان
3
(استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد علی آباد کتول، دانشگاه آزاد اسلامی، علی آباد کتول، ایران.)
الکلمات المفتاحية: علم بیان, سبک ادبی, بیتال عجم, متون داستانی سنسکریت,
ملخص المقالة :
نسخه‌های خطی آثار ارزشمندی هستند که به لحاظ تاریخی، هویتی، مذهبی و فرهنگی تبیین‌گر بخش مهمی از حیات یک کشور هستند. یکی از نسخه‌های خطی مهم و تاریخی، کتاب بیتال عجم است که از متون داستانی هند باستان به شمار می‌رود که در قرن سیزدهم هجری، به وسیلۀ مهاراجا مدهو کیشان و برادرش ایندرا کیشان بهادر، در هند به فارسی ترجمه شده است. هدف این پژوهش، بررسی ویژگی‌های سبک ادبی آن، از منظر علم بیان است. این پژوهش، ابتدا با شیوۀ کتاب‌خانه‌ای، سپس استخراج، طبقه‌بندی و بررسی آماری آرایه‌های (تشبیه، استعاره، مجاز و کنایه) و در نهایت با استفاده از روش تطبیقی به بسامدسنجی شیوه‌های ساختاری این آرایه‌ها، به ویژگی‌های سبکی آن ها در این اثر دست یافته است. کاربرد چشمگیر کنایه، اضافه‌های تشبیهی فراوان، ساختار تشبیه از نوع ترکیب وصفی، تشبیهات حسی به حسی و عقلی به حسی، استعاره‌های ساده و نزدیک به ذهن، استعاره‌های مکنیه از نوع ترکیب وصفی و فراوانی مجاز به علاقۀ جزئیه و محلّیه از شاخصه‌های مهم ادبی این اثر از منظر علم بیان هستند. یافته‌های مقاله نشان داد بیتال عجم، صرفاً یک اثر داستانی محض به زبان ساده نیست، بلکه به‌کارگیری فراوان آرایه‌های ادبی، به ویژه، بسامد بالای آرایه‌های کنایه، تشبیه، استعاره و مجاز، آن را به یک اثر ادبی ارزشمند تبدیل نموده و نثر بخش عمدۀ آن را در شمار نثر فنی قرار داده است.
_||_
